Tabiiy fanlar fakulteti Biologiya yo‘nalishi 307-guruh talabasi

III.Xulosa

Xulosa qilib aytganda mamlakatimiz olimlari tomonidan g‘o‘zada tola sifati, erta gullash, turli stresslarga chidamlilikni beruvchi bir necha o‘nlab genlar ajratib olindi va klonlandi. Olimlarimiz tomonidan bu genlarning faolligini «genni o‘chirib»qo‘yish (gen-nokaut) orqali boshqarish texnologiyasi ishlab chiqilib, g‘o‘zada tola uzunligi va gullashiga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi bir necha genlar funksiyasi to‘xtatilishiga erishildi hamda yuqori agronomik ko‘rsatkichli g‘o‘za navlari olindi. Bu ilg‘or genom texnologiyalarini qishloq xo‘jaligi ekinlarining barcha turlariga tatbiq qilish ishlari keng darajada olib borilmoqda .

Olimlarning fikricha, har bir insonda o'ziga xos qobiliyat bor. Iste'dod mehnat bilan rivojlanadi. Genetika nuqtai nazaridan, inson o'z imkoniyatlariga boyroq, lekin ularni hayotida to'liq anglay olmaydi.
Hozirgacha insonning bolalik va yoshlik tarbiyasi jarayonida uning haqiqiy qobiliyatlarini ochib berish usullari hali ham mavjud emas va shuning uchun ko'pincha ularning rivojlanishi uchun tegishli sharoitlar ta'minlanmagan.

Zamonaviy biotexnologiyalardan foydalanish insoniyat oldida ko'plab jiddiy savollarni tug'diradi. Transgen pomidor o'simliklariga kiritilgan gen, mevalarni iste'mol qilganda, masalan, inson ichaklarida yashovchi bakteriyalar genomiga ko'chishi va integratsiyalashishi mumkinmi? Gerbitsidlarga, kasalliklarga, qurg'oqchilikka va boshqa stress omillariga chidamli transgen ekin, tegishli yovvoyi o'simliklar bilan o'zaro changlanishi, bu xususiyatlarni begona o'tlarga o'tkazishi mumkinmi? Bu qishloq xo'jaligi erlarini tezda to'ldiradigan "o'ta o'tlar" ga olib kelmaydimi? Gigant losos baliqlari tasodifan ochiq dengizga tushib qoladimi va bu tabiiy populyatsiyadagi muvozanatni buzadimi? Transgen hayvonlarning tanasi begona genlarning ishlashi bilan bog'liq holda paydo bo'ladigan yukga bardosh bera oladimi? Va inson o'z manfaati uchun tirik organizmlarni qayta yaratishga haqlimi?Genetik modifikatsiyalangan organizmlarni yaratish bilan bog‘liq bu va boshqa ko‘plab masalalar butun dunyo bo‘ylab mutaxassislar va jamoatchilik tomonidan keng muhokama qilinmoqda. Barcha mamlakatlarda tuzilgan maxsus nazorat organlari va komissiyalar, mavjud xavotirlarga qaramay, GMO ning tabiatga zararli ta'siri qayd etilmaganini da'vo qilmoqda.

O‘zbekistonda gen muhandisligi asosida suv tanqisligi, sho‘rlanish, kasalliklar va zararkunandalarga chidamli qishloq xo‘jaligi ekinlarining yuqori

sifatli va serhosil navlarini yaratish davr talabidir. Bu o‘z navbatida yosh barkamol avlod zimmasiga ushbu texnologiyalarni to‘la o‘zlashtirish va ularni amaliyotga tatbiq qilish ma’suliyatini yuklaydi. Xulosa qilib aytganda zamonaviy hayotning eng kerakli , hozirgi zamonning burilish nuqtasida turgan yo’nalish xisoblanadi genetikaning har bir sohasi