11.12.1986 tarih ve 19308 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
GÜRÜLTÜ KONTROL YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Amaç ve kapsam
Madde 1- Bu yönetmeliğin amacı, kişilerin huzur ve sükununu beden ve ruh sağlığını
gürü1tü ile bozmayacak bir çevrenin geliştirilmesini sağlamaktır. Bu amaca uygun olarak gürültü
ile ilgili terimlerin tarifi ile gürültü kontrolünün uygulanacağı sınırların belirlenmesi esaslarını
kapsar.
Kanuni Dayanak
Madde 2- Bu yönetmelik 9 ağustos 1983 tarih ve 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 14 üncü
maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır .
Uygulama alanı
Madde 3- Bu yönetmelik, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışındaki alanlarda
uygulanır .
Tanımlar
Madde 4- Bu yönetmelikte sözü geçen ve açıklanması gerekli görülen deyimler aşağıda
belirtilmiştir.
1) Ses: Titreşim yapan bir kaynağın hava basıncında yaptığı dalgalanmalar ile oluşan ve
insanda işitme duygusunu uyaran fiziksel bir hadisedir.
2) Gürültü: Gelişigüzel bir yapısı olan bir ses spektrumudur ki, subjektif olarak,
istenmeyen ses biçiminde tanımlanır.
3) Darbe Gürültü: İki kütlenin birbirine çarpması ile ortaya çıkan gürültüdür.
4) Gürültüden Etkilenme: Gürültünün insan sağlığı ve konforu üzerindeki etkileri, işitme
hasarları şeklinde görülen fiziksel tesirleri, vücut aktivitesinde görülen fizyolojik tesirleri,
rahatsızlıklar, sinirlilik gibi psikolojik tesirleri ve iş veriminin azalması, işitilen seslerin
anlaşılmaması gibi görülen performans tesirleri olarak 4 grupta toplanabilir .
5) Vibrasyon: Genellikle katı ortamlarda yayılan ve dokunma duygusu ile hissedilen alçak
frekanslı ve yüksek genlikli mekanik titreşimlerdir .
6) Vibrasyondan Etkilenme Sınırı: Vibrasyonun insan sağlığı, performansı ve konforu
üzerinde oluşturduğu hareket hastalığı gibi fizyolojik ve psikolojik etkilerle yapılarda hasarların
başlama sınırlarıdır ki, vibrasyonun hızı, ivmesi, genliği, frekansları veya süresi ile ortaya
konulmuş kriterlerdir.
7) Ses Basınç Seviyesi veya Gürültü Seviyesi: Ses yayılması sırasında değişen atmosferik
basıncın denge basıncına göre farkıdır. 0.0002 newton/m
2
lik standart referans ses basınç
seviyesine oranlanan ses basınç düzeyinin birimi desibel (dB) dir. Desibel: Verilmiş bir ses
şiddetinin kendisinden 10 kat az diğer bir ses şiddetine oranının 10 tabanına göre logaritmasına
eşit ses şiddetine Bel; bunun 1/10'una da desibel denir.
0
2
0
p
P
P
log
20
P
P
log
10
iSeviyesiL
det
SesSid
=
¸¸¹
·
¨¨©
§
=
tarzında tarif edilir.
Burada:
L
p
= Ses şiddeti seviyesi (dB)
P = Ses basıncı (N/m
2
)
P
o
= Referans ses basıncı (TS 187'e göre 2 x 10
-4
N/m
2
) dir.
8) dBA: İnsan kulağının en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekansların özellikle
vurgulandığı bir ses değerlendirmesi birimidir. Gürültü azaltılması veya kontrolünde çok
kullanılan dBA birimi, ses yüksekliğinin subjektif değerlendirmesi ile de ilişkilidir .
9) Frekans: Ses dalgasının birim zamandaki titreşim sayısı olan frekansın birimi Hertz'dir.
10) Frekans spektrumu: Gürültü içinde mevcut farklı frekanslara sahip ses dalgalarına
ilişkin ses basınç düzeylerinin analiz edilmesi sonucunda ortaya konulan grafiklerdir.
11) Eşdeğer Gürültü Seviyesi (Leq): Verilmiş bir süre içinde süreklilik gösteren ses
enerjisinin veya ses basınçlarının ortalama değerini veren dBA biriminde bir gürültü ölçeğidir.
Simgesi Leq olup aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır.
dBA
,
10
10
1
log
10
Leq
n
1
i
10
/
Li
¦
=
=
n : gürültü sayısı
Li: Gürültü düzeyleri, dBA
12) Demiryolu Leq Seviyesi: Demiryolları gürültüsünün değerlendirilmesinde kullanılan
ve ulaşım yoğunluklarını ve lokomotif ve vagonların ses düzeylerini ayrı ayrı hesaba katan
gürültü ölçeğidir.
Aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır:
Leq= NEL
T
+10 log N-49dBA
NEL
T
=10 log (10 NEL
C
/10 + 10 NEL
L
/10)
NEL
C
= L
AC
max+ 10 log
10
T
C
NEL
L
= L
AL
max+ 10 log
10
T
L
L
AC
max ve L
AL
max : Vagonların ve lokomotifin geçişi sırasında tepe
düzeyler, dBA.
T
C
ve T
L
: Vagon ve lokomotifin efektif geçiş süreleri, s.
13) En Yüksek ses seviyesi=Tepe düzeyi=Üst düzey (L
max
): Zamana göre değişen
gürültünün herhangi bir anda sahip olduğu en yüksek değerdir.
14) Gürültü indexi, (WECPNL): Havaalanı ve yakın çevresinde hava aracı gürültüsünün
değerlendirilmesinde kullanılan ve Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO) tarafından
öngörülen bir birimdir ve uçak tiplerini, gürültünün frekans spektrumunu, uçağın geçiş süresini,
günlük uçuş yoğunluğunu hesaba katmaktadır.
s
ECPNLN
anti
ECPNLD
anti
LOG
WECPNL
+
»¼
º
«¬
ª
+
+
10
10
log
8
3
10
log
8
5
10
:
ECPNL : Gündüz ECPNL (07-22)
ECPNL : Gece ECPNL (22-07)
S
:Mevsimsel ayarlama faktörü ( -5 ile +5 dB arasında)
to
T
to
To
n
EPNL
anti
ECPNL
n
log
10
log
10
10
)
(
log
log
10
:
1
−
+
¦
EPNL
: Efektif gürültü seviyesi, n Gürültü olayı sayısı, T: Değerlendirme periyodu
To, to : Ölçüm özelliklerine göre belirlenen sabitler
15) Gürültüye Duyarlı Alan ve kullanımlar: Kamu ve özel mülkiyetli arazilerde kurulmuş
ve içinde yeralan olaylar gereği, istenen seslerin en iyi biçimde duyulabildiği ve dış gürültüden
olan rahatsızlığın en fazla olduğu, kısaca iç akustiğin şart koştuğu aşırı sesten korunması gerekli
olan binalardır. Mesela : konut, hastahane, okul, motel, pansiyon, dinlenme tesisleri, tatil ve
dinlenme parkları, mezarlık gibi yerler, kendi içlerinde çok ve orta derecede hassas olarak
ayrılabilirler.
16) Dıs Gürültü Seviyesi: Yapıların dışında, dış duvarlardan 1 .00 metre uzaklıkta
ölçülmüş veya hesaplanmış gürültü seviyeleridir.
17) İç Gürültü Seviyesi: Yapıların içinde çeşitli faaliyetlerin yer aldığı faaliyet
hacimlerinde ölçülmüş veya hesaplanmış gürültü seviyeleridir
18) Gürültü Kontrolu: Herhangi bir ses kaynağından yayılan gürültü niteliğine sahip
sesleri, kabul edilebilir seviyeye indirgemek, akustik özelliğini değiştirmek, etki süresini azaltmak,
hoşa giden veya daha az rahatsız eden bir başka ses ile maskelemek gibi metodlarla zararlı
etkilerini tam olarak gidermek veya makul bir "seviyeye indirme işlemidir. Gürültü kontrolu
gürültü kaynağında, gürültünün yayıldığı çevrede ve gürültüden etkilenen kullanıcıda olmak üzere
üç elemanda yapılabilir.
19) Çevrede Tedbirler: Yapıların dışında veya içinde yer alan gürültü kaynaklarından
doğan seslerin, yapılar veya yapı içindeki kullanıcıya ulaşıncaya kadar yayıldığı çevrede
yapılabilecek her türlü gürültü kontrolüdür.
20) Gürültü Kaynağında Tedbirler: Gürültü üreten ses kaynağının yapısı, işlemci tekniği,
oturduğu zemin, monte edilme biçimi ve buna benzer doğrudan kaynak ile ilgili olarak,
alınabilecek tedbirlerdir
21) Gürültü Sertifikası: Hava aracının çıkardığı gürültü bakımından Uluslararası Sivil
Havacılık Teşkilatı'nca yayınlanan kriterlere uygun olduğunu belirten belgelerdir.
22) Reverberan, çınlayan avlu: Karşılıklı yeralan duvarlar gibi yansıtıcı düşey yüzeyler ile
sesleri defalarca yansıtan ve gürültü miktarının artmasına ve yankıya neden olan avlu şeklidir.
23) Arka Plan Gürültüsü: Bir çevrede incelenen gürültü kaynağının dışında diğer
kaynakların aynı anda oluşturdukları sürekli bir fon gürültüsüdür
24) Ses Geçirme Kaysayısı= ses geçiş katsayısı = ses iletim katsayısı: Bir yapı elemanının
ses yalıtımının ölçülmesinde temel birim olan ses geçirme katsayısı; elemanın yüzeyine gelen ve
arka tarafına iletilen ses şiddetleri farklıdır ve logaritmik ölçekte belirtildiğinde, ses iletim kaybı =
ses geçiş kaybı = ses geçirme kaybı adını almaktadır. Birimi desibel'dir. Geçirme kayıpları eleman
özellikleri yanında seslerin frekanslarına göre değişmektedir.
25) Ses Yutuculuğu: Bir elemanın yüzeyine çarpan ses dalgasındaki enerjinin, elemanın
gözeneklerindeki sürtünme sebebi ile ısı enerjisine dönüşmesi ve böylelikle yüzeyden geriye
yansıyan ses enerjisinin azalmasıdır.
26) Ses Yalıtımı: Yapı elemanları aracılığıyla iletilen seslerin miktarlarını azaltmak veya
diğer bir deyişle elemanın ses geçirme kaybını artırmak için elemanın konstrüksiyonunda ve
kullanılan malzeme ve bileşenlerde alınabilecek her türlü tedbirdir.
27) Fiziki Çevre Faktörleri : Sesin kaynaktan kullanıcıya, yapı veya etkilenen kişilere
iletilmesi sırasında geçtiği fiziksel çevrede bulunan ve ses yayılımını etkileyen gürültüyü artırıcı
veya azaltıcı her türlü elemandır .
28) Akustik Gölge Bölgesi: Ses dalgalarının bir çevrede yayılmaları sırasında engeller,
rüzgar etkisi ve günlük sıcaklık değişimleri gibi dış tesirlerle kırılma ve kıvrılmalara uğramaları
sonucu ortaya çıkan ve içerisinde ses düzeylerinin 10-15 dBA kadar azalma gösterdiği alanlardır.
29) Gürültü Azaltımı Katsayısı (NRC) : Konuşma seslerinin algılanmasında önemli olan
ve 250-2000 Hz arasındaki frekans bölgesinde malzemelerin ortalama ses yutuculuk katsayılarını
veren tek sayılı bir birimdir.
4
2000
1000
500
250
NRC
α
+
α
+
α
+
α
=
α :ses yutuculuk katsayısı (0.0-1.0)
30) Reverberasyon Zamanı: Bir hacmin akustik özelliğini belirleyen bir kriterdir. Hacim
içinde faaliyette olan bir ses kaynağının susmasından itibaren ses düzeylerinin 60 dB düşmesine
kadar geçen saniye biriminde zaman süresidir.
Görev Yetki Sorumluluk
Madde 5-1) Bu yönetmeliğin, kendi yetki alanları içerisinde uygulanmasından, mahallin
en büyük mülki amiri belediyeler ve köy tüzel kişilikleri sorumludur. Mahallin en büyük mülki
amiri, belediyeler ve köy tüzel kişilikleri teknik konularda Mahalli Çevre Kurulları'nın görüşünü
alabilirler ve yardım isteyebilirler. Mahalli Çevre Kurulları bu istekleri yerine getirmekle
yükümlüdürler.
2) Başbakanlık Çevre Genel Müdürlüğü, gürültü konusunda ilgili kuruluşlar arasında
koordinasyonu sağlamakla yükümlüdür.
İKİNCİ BÖLÜM
Gürültü Kaynakları; Karayolu, Havayolu Taşıma Araçları, sanayi, Yol ve İnşaat Makinaları
Madde 6- Sanayi, Yol ve İnşaat Makineleri;
1) Değişik gürültü kaynakları ve bu kaynaklardan yayılmasına izin verilen maksimum
gürültü seviyeleri EK-l'de verilmiştir. Bu ses seviyelerinden daha yüksek gürültü çıkaran araçların
gerekli tedbirler alınmadan çalıştırılması, hizmete sokulması, kullanılması yasaktır.
2) Şantiye Gürültüsünün Seviyeleri; çevrede bulunan gürültüye hassas yapıların bir metre
uzaklığında Tablo 4'de verilen kabul edilebilir değerleri aştığı takdirde bu yönetmelikle belirlenen
yetkililerce şantiye çalışma saatlerinin azaltılması, yapının durdurulması tedbirleri alınır.
Madde 7- Karayolları Taşıtları;
1) Hiç kimse susturucusuz veya ses giderici diğer parçaları olmadan bir motorlu kara taşıtı
çalıştıramaz veya çalışmasına sebep olamaz. Bakım onarım veya diğer değiştirme amacı dışında
bir motorlu araç veya motosiklet üzerindeki susturucu veya ses giderici parça çıkarılamaz,
çalışamaz hale getirilemez.
2) Kamuya açık yerlerde çalıştırılan motorlu taşıtların çıkardıkları gürültüler , EK-1’de
verilen sınırları aşamaz.
3) Bir motorlu araç üzerinde veya içinde korna ile veya ses çıkaran başka bir cihaz ile
tehlike uyarısı vasfı taşımayan ses yapmak veya yapılmasına sebep olmak yasaktır. Taşıtların sesli
uyarıcıları TS-1875 ve TS-2214'e göre yapılan ölçmelerde araçtan 2.00 m. uzaklıkta ve 1.20 m
yükseklikte 105-118 dBA olmalı ve frekans spektrumu 1800-3550 Hz. arasında görünmelidir.
Geçiş üstünlüğüne haiz taşıtlara Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 157'nci maddesi hükmü
uygulanır .
Madde 8- Taşıtların iç gürültü seviyeleri Tablo 1 'deki değerleri aşamaz
Madde 9- Havayolu, Demiryolu Taşıtları;
1) Türk tescilindeki ve yabancı ülke tescilindeki havayolu araçlarının iç ve dış trafiğe açık
hava alanlarımıza iniş ve kalkış yapabilmeleri için gürültü sertifikasına sahip bulunmaları gerekir .
Gürültü sertifikası bulunmayan Türk ve yabancı ülke tescilli hava yolu taşıtları iç ve dış trafiğe
açık havaalanlarımıza gürültü tazminatı ödeyerek iniş ve kalkış yapabilirler. Bu tazminatlarla ilgili
esaslar Ulaştırma Bakanlığı'nca belirlenir ve tebliğ şeklinde yayımlanır
2) Banliyo ve şehirlerarası trenler ile ağır ve hafif metrodan çıkan gürültüler EK-1'de
verilen sınır değerleri aşamaz.
Madde 10- Havaalanı gürültü planları hazırlanmasını takiben Başbakanlık Çevre Genel
Müdürlüğü'nün gerekli gördüğü ve Ulaştırma Bakanlığı'nca uygun görülen havaalanlarında
Ulaştırma Bakanlığı'nca hava araçlarının az gürültülü iniş ve kalkış biçimleri belirlenir. Hava
aracı ve havaalanları için gürültü konusunda belirlenecek her türlü metod standart ve kararlarda
Ulaştırma Bakanlığı ile işbirliği yapılır.
Madde 11- İşyerleri ile ilgili olarak;
1) İşitme sağlığı açısından kabul edilebilir en yüksek gürültü seviyeleri için Tablo-2'de
verilen değerler esas alınır.
2) Bu yönetmeliğin 5 nci maddesinde belirtilen yetkililer tarafından yapılan kontrollerde
EK-1 ve 11 nci maddedeki sınırları aşan bir çalışma düzeni uyguladığı tesbit edilen işyeri sahipleri
ve kamuya ait işyeri yöneticilerini mahallin en büyük mülki amiri tarafından 1 aylık süre verilerek
durumu düzeltmeleri istenir . Endüstriyel makine araç ve gerecin gövdeleri ve eksozlarıyla yayılan
hava kaynaklı seslerin, aracın yapısal özelliğine, kaynağın yapı içindeki konumuna ve oturduğu
yere ve bağlantılarına, çevredeki ses yansıtıcı diğer yüzeylere ve yapı elemanı aracılığıyla yayılan
darbe seslerinin ve mekanik vibrasyonların ise aracın yapısına, monte edilme şekline, operasyon
tekniğine, yapılan işe, bakımına ve kullanılan araç adedine bağlı olduğu gözönünde tutularak
gürültü kontrolü yapılır. Bu gereği yerine getirmeyen imalathane ve işyerlerinin faaliyetleri kısmen
veya tamamen süreli veya süresiz olarak durdurulur.
3) İşyerlerinde tavsiye edilen gürültü seviyelerinin aşıldığı, gürültü ve vibrasyonların
kaynağında azaltılması için teknik imkanların yetersiz olduğu durumlarda, işveren işçilere 1475
sayılı İş Kanunu'nda belirtilen koruyucu giysiler ve gereçleri sağlamakla yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yerleşim, Yapı, Malzeme
Madde 12- Yerleşim Bölgeleri İçin Temel Kriterler
1) Trafik gürültüsü için temel kriterler 35 dBA-45dBA aralığında seçilir Yerleşme yerine
ve gün içindeki zaman dilimine bağlı olarak Tablo 3’deki düzeltmeler yapılır.
2) Diğer gürültü kaynakları için yapıların 1.00 m. uzaklığındaki gürültü seviyeleri Tablo-
4'de verilen sınırları geçemez.
3) Yerleşim alanı içinde bulunan yapı tiplerine göre kabul edilebilir iç mekan ses basıncı
seviyeleri için Tablo-5'deki değerler uygulanır.
4) Yapıların mimari projelerin hazırlanmasında esas alınmak üzere yapılar içindeki
gürültüye hassas faaliyet alanları ile gürültü kaynağı olan faaliyet alanları Tablo-6'da
verilmektedir.
Madde 13- Karayolu, Demiryolu, Havaalanları ve İmar Planları ile ilgili olarak;
1) Mevcut karayolları ve şehiriçi ana arterler ve çevre yollardan yayılan gürültülerin
seviyelerini gürültü kaynağından ,en az 300 m. uzaklık içerisinde gösteren gürültü haritaları
belediyelerce hazırlanıp imar planlarında gürültünün azaltılmasını sağlayacak tedbirler bu
yönetmelikle belirlenen esaslar çerçevesinde alınır
2)
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı ve belediyeler şehiriçi ve dışı trafik
yollarını planlarken gürültü problemini de gözönüne alarak gürültüye hassas alanlardan yoğun
yolları uzaklaştırmak, yerleşme içinden geçmesi zorunlu ve yoğunluğu 10.000 taşıt/saat'den büyük
olan yolların kodunu düşürerek yarma ve şevler içine almak, yol kaplamasını belirli yol kesimleri
için az gürültü yaratacak türden seçmek, yol eğimini ayarlamak, kavşak, dönemeç ve ışıkları
düzenleyerek trafiğin duraksız akışını sağlayarak gürültüyü azaltmak, durakları uygun seçmek, yol
kenarlarına gürültü perdeleri inşa etmek, yeni yollar ile trafik yoğunluğunu yerleşme dışına
kaydırıcı tedbirler almak, ağır taşıtları belirli yollarda sınırlandırmak, hız sınırları koymak
konularında gerekli çalışmaları Başbakanlık Çevre Genel Müdürlüğü ile koordinasyon içinde
yürütürler .
3)
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı ve valiliklerin işbirliği ile bütün
tren ve lokomotiflerin ses ölçümlerinin yapılması, standartlara uygun olmayan trenlerde gürültü
kontrolü amacıyla lokomotiflere susturucu takılması, fren özelliklerinin değiştirilerek diskli
frenlerin kullanımı, makine yapısında önlemlerin alınması, lokomotif ve vagonların tekerleklerinin
düzeltilmesi, yağlanması ve tekerleklerde ses yutucu malzeme kullanımı gibi yapı ile ilgili
tedbirlerin alınması, demiryollarında ise rayların sık sık bilenmesi, parlatılması, rayların belirli
kesimlerinde lastik takozlar kullanılması, ray bağlantılarının kaynaklı duruma getirilmesi,
demiryolu dönüşlerinin uygun biçimlenmesi, banketlerin vibrasyon iletmeyen malzeme ile
kaplanması, tren yolu kodunun çevreye göre ayarlanması tren yolu şevrelerinin iç yüzeylerinde ses
yutuculuğunun artırılması sağlanır.
4) Metrolar İçin:
* Belediyeler şehiriçi metro gürültü ve vibrasyon kontrolü için, metro, istasyonlarda,
metronun geçtiği hatlarda aşağıdaki esaslara uygun uygulama yapılır.
* Bekleme,
iniş ve biniş platformlarında ve istasyonlarda, vantilasyon şaftlarına ilişkin izin
verilen gürültü seviyeleri Tablo-7'de verilmiştir.
* Yeraltı istasyonları içinde, yansımış sesleri kontrol etmek üzere duvar ve tavanlarda
akustik tedbir alınır. İstasyon boş iken 500 Hz. De reverberasyon zamanı 1.2-1.4 saniye
olmalı, içeride kullanılacak akustik malzemenin NRC; ses azaltım katsayısı, en az 0.60 ve
500 Hz.deki minumum yutuculuk katsayısı 0.60 alınır. Yutucu malzeme ile kaplanacak
olan, tavan ve duvarların toplam alanının %35'i ve tavan alanının %50'sinden az olamaz.
* Kent içi ve dışında metronun gürültüye duyarlı alanlardan geçtiği yerlerde gürültü
perdeleri yapılır.
* Fanların ve diğer gürültülü ekipmanın bulunduğu alanlar , diğer genel kullanım
mekanlarından uzaklaştırılır. Bu yapılamıyorsa bölme duvarlarında ve kapılarında ses
yalıtımı yapılır
5) Yeni havaalanı yapımı veya mevcut havaalanlarının geliştirilmesinde ilgili kuruluşlarca
gürültü faktörü gözönünde bulundurulur.
6)
Yerleşme düzeni içinde gürültülü ve gürültüye hassas noktalar imar planı kapsamı
içinde belediyelerce dikkate alınır. Nüfusu 10.000 kişinin altında olan ve imar planı yapmak
ihtiyacı duyulmayan yerleşim alanlarında denetim, mülki amirler tarafından yapılır.
7) Planlama kararlarında, gürültü kaynaklarına ilişkin özelliklerden ulaşım hacmi ağır taşıt
yüzdeleri, günlük tren yoğunlukları fren türleri, havaalanı kapasitesi ve tesislerine ayrılacak alanlar
endüstri türleri ve alanları geçici veya sürekli şantiye alanları için ön belirlemeler ve bu gürültü
kaynaklarının gelecekte öngörülen gelişimleri gözönünde tutulur. Öngörülen nüfus yoğunlukları
için planlanacak arazi parçalarının kullanım amaçları, hizmet alanları ve bu alanlar arası faaliyet
ilişkilerinin çevre gürültülerinden etkilenmeleri açısından gözden geçirilir. Fiziksel çevre
faktörlerinden arazi topografyası, bitki örtüsü ve ağaç grupları rüzgar, sıcaklık değişimleri gibi
iklimle ilgili elemanların oluşturduğu akustik gölge bölgeleri ve tabi ve suni engeller, planlamada
gürültü kontrolü elemanı olarak kullanılır.
8)
İmar parselasyon planları ve parselasyon haritaları yapılırken yapı kitleleri içerisindeki
gürültüye duyarlı hacimlerin ve yapı çevresinde yer alan faaliyete açık alanların gürültüden
korunmasını sağlayacak biçimce yerleştirme ve biçimlendirme yapılır.
9) Büyük ölçekli imar planı yapımında ve mimari projelendirmede gürültü kontrolü için
yapının tipi, yapı gruplarının düzeni, kat adedi, bina aralıkları, binaların konumları bina tipleri
mimari planları, kitlelerin geometrik biçim ve boyutları ve dış duvarların ses yansıtıcılık özellikleri
gibi faktörler gözönünde tutulur. Yapılar ve faaliyet alanları gürültü kaynağına göre uygun
yönlendirilirler. Dar ve az pencereli cepheleri gürültü kaynaklarına veya gürültülü alanlara geniş
ve çok pencereli cepheleri ise arazinin sakin bölümüne bakmasına dikkat edilir. Yapı kitlesinin
yalnız bir yüzünde cepheleri bulunan eş fonksiyonlu kullanımlar için benzer şartların her iki taraf
içinde sağlanması amacıyla kitle, gürültü kaynağına dik yerleştirilir. Avlular, ön ve arka bahçeler,
teraslar , rekreasyona ayrılmış ortak dış alanlar ve parklar için parsellerinde zorunlu olarak sıkışık
alanlarda yapılacak düzenlemelerde parsel içlerinde geniş ve reverberan olmayan ve sessiz dış
cephelerde az pencereli duvarlar ve duyarlı olmayan hacimler getirilir .Bir karayolunun iki tarafına
yerleştirilecek binalar karşılıklı yansıma olaylarından kaçınacak şekilde şaşırtılarak yerleştirilirler.
Gürültüye duyarlı yapılar ve yapı içindeki duyarlı hacimleri korumak için, yapı ile gürültü kaynağı
arasına yeterli uzaklıkta üzeri çim kaplı toprak yığmalar ve yeşillikle sarılmış perde duvarlar
yapılabilir .Gürültü kaynağı ile yapı arasındaki yerörtüsü, yumuşak çimen veya yumuşak toprak
seçilerek sert zeminlerden kaçınılır.
10) Yerleşim bölgelerinde yapıların içinde gürültüden rahatsızlığı ve sağlığın bozulmasını
önlemek için yeni yapılacak yapılarda ve eski yapıların büyük onarımında yapı elemanlarında, dış
ve iç duvar döşeme, tavan ve çatıda ses yalıtımları mülk sahiplerince yapılır.
11) Dış duvarların 100 m. ötesinde mevcut veya gelecek için tahmin edilen gürültü
seviyeleri ile hacimlerin tiplerine bağlı olarak izin verilen Tablo-4'deki en yüksek gürültü
seviyeleri arasındaki farka göre uygun bir yapı elemanı konstrüksiyonu seçilir. Katsayının bağlı
olduğu yüzeyin gözenekliliği pürüzlülüğü, ağırlığı tabakalı veya masif olması, tabaka boşluğu,
aradaki yalıtım malzemesi tabakalarının birbirine, elemanın diğer strüktürel elemanlara bağlantı
türleri, sayıları, pencere bileşeninin alanı, duvar üzerindeki yeri, cam kalınlığı, cinsi, doğrama
detayları ve duvara bağlantıları yapı elemanının toplam alanı gibi faktörler gözönünde tutulur
12) Yapı malzemelerinin cinsine bağlı olarak yapı, duvar , tavan döşeme gibi
bileşenlerinin ses geçirme kayıplarının belirlenmesinde TSE standartları kullanılır.
13) Belediyeler gerekli gördükleri yapılarda gerek iç, gerekse dış çevre gürültüsünün
kontrolü için akustik rapor isteyebilirler.
14) Bitişik nizam yapılarda (ortak bölme elemanları ara döşemeler , tavan ve bitişik
duvarlar aracılığıyla iletilen hidrofor, asansör, ev aletleri, çöp bacaları, tesisat, radyo, televizyon ve
buna benzer seslere karşı yalıtım Türk Standartları Enstitüsünce yayınlanmış standartlarda
belirtilen değerleri sağlayacak biçimde yapılır ve aynı standartlarda öngörülen ölçme metodları ile
kullanılacak yalıtımın yeterliliği belediyelerce kontrol edilir.
15) Mevcut yapılarda kullanım dışında başka amaçlarla kullanılan bina ve hacimlerdeki
faaliyetlerden doğan ve yapı içinde diğer bölümlere iletilen seslere karşı tedbirler, bu faaliyetleri
yapanlar tarafından alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Diğer Gürültü Yasakları
Madde 14- Endüstri yapıları ve işyeri sahipleri işyerlerini açma izni alırken çevreye
gürültü yayma açısından kendi sınırları içerisinde makina, araç ve donatımların yapı içinde ve
dışında uygun yerleştirilmesi, arazi sınırlan içinde engellemeler, donatımı kılıflama ile alınacak
tedbirler yapının dış duvar açıklıklarının yerinin uygun tespit edilmesi gibi tedbirleri almakla ve
bunları 5 inci maddede belirtilen yetkililere bildirmekle yükümlüdür.
Madde 15- Konut bölgeleri içinde ve yakın çevresi ile gürültüye hassas diğer bölgelerde
yapım işlerinde kullanılan ve EK-1’de belirtilen gürültü çıkaran alet ve makinaların iş günlerinde
20.00 -08.00 saatleri dışında, tatil günlerinde ise, ancak belediyelerce alınacak özel izinlerle
belirlenen sürelerde kullanılması mümkündür.
Madde 16- Şehiriçi yolların ve yerleşim bölgelerinden geçen karayollarının yapım ve
onarımları ile bina yıkım işlemleri sırasında doğacak gürültüleri kontrol etmek için gerekli
tedbirler , gürültü yapıcıları ile ilgili kuruluşlar tarafından alınır. Bu tedbirlerle ilgili olarak
gürültülü makinaların kullanımı sınırlandırılabilir
Madde 17- Gerek bahçeli gazino, kahvehane, diskotek, dans salonları, lunaparklar, piknik
yerleri, düğün salonları, açık hava sinemaları, kulüpler, lokantalar, barlar, dükkanlar gibi kamuya
açık yerlerde ve gerekse konutlar bahçe ve balkonlar, avlular gibi özel yerleşim alanlarında
elektronik olarak yükseltilmiş müzik seslerinin ses seviyeleri kaynağın hemen yakınında 90
dBA'yı aşamaz. Yerleşme bölgelerinde konutlar, oteller gibi dinlenme tesisler; ve diğer hassas
yapıların bulunduğu çevrelerde yayılan bu seslerin değerleri, mevcut arka plan gürültüsü
düzeylerini 5 dBA'dan fazla aşamayacak biçimde kontrol altına alınır.
Madde 18- 17 inci maddede belirtilen kapalı eğlence yerlerinin dış giriş kapılarının
üzerine ''Dikkat: İçerideki ses düzeyi devamlı duyma bozukluğuna yol açabilir'' şeklinde ikaz
levhaları asıldığında ve 17 inci maddeye uyulduğunda gürültü düzeyleri için bir sınırlama
sözkonusu olamaz.
Madde 19- Yetkili kurumlarca saatleri belirlenerek gösterilen yerler dışında, oturma veya
ticaret alanlarında, yüksek sesle haykırarak ve ses yükselticisi gibi vasıtalar kullanarak satış
yapmak yasaktır .
Madde 20- Radyo, televizyon setleri, müzik aletleri ve benzeri aletleri, oturma alanları ve
yakın çevresi ile gürültüye hassas bölgelerde gürültü rahatsızlığı verecek şekilde 24.00 -07 .00
saatleri arasında çalmak, kamuya açık sulardaki bir deniz aracı içinde veya kamuya açık diğer
alanlarda ve kamunun geçit hakkı olan alanlarda 15 m. mesafede dahi gürültü rahatsızlığı meydana
getirecek şekilde çalmak, toplu taşıma araçlarında gürültü rahatsızlığına sebep olacak şekilde
çalmak yasaktır.
Madde 21- Özel mülklerde, aynı mülk sınırları içerisinde veya bitişiğinde, kamuya açık
alanlarda veya kamu için geçit hakkı olan alanlarda insanların ve yapıların vibrasyon menfi
etkilenme sınırının üzerinde titreşim meydana getirecek bir aracı çalıştırmak veya çalıştırılmasına
izin vermek yasaktır.
Madde 22- Oturma alanları ve yakın çevresi ile gürültüye hassas bölgelerde rahatsız
edecek şekilde deniz motoru, motosiklet veya herhangi bir motorlu aracı imal etmek, üzerinde
değişiklik yapmak veya deneme çalıştırmaları yapmak yasaktır.
Madde 23- Göl, nehir, dere veya başka su yollarında 15 m. mesafede veya kıyının daha
yakın olduğu yerlerde en yakın kıyı şeridinde 70 dBA'yı ve tekne içinde 80 dBA'yı (Leq) geçecek
şekilde gürültü düzeyi hasıl edecek deniz motoru işletmek ve işletilmesine müsaade etmek
yasaktır .
Madde 24- Motor gücüyle çalıştırılan ve gürültü rahatsızlığı yapan model deniz motorları,
model uçaklar gibi model araçları oturma alanları ve yakın çevresiyle gürültüye hassas bölgelerde
ve kamu açık alanlarında 20.00- 08.00 saatleri arasında çalıştırmak ve çalıştırılmasına izin vermek
yasaktır .
Madde 25- Oturma alanlarındaki yapılar içinde ve dışında; gürültü rahatsızlığına -neden
olacak biçimde mekanik güçlü dikiş makinesi, matkap, testere, öğütücü, çimen biçme makinası,
veya benzeri araçların 20.00 -08.00 saatleri arasında çalıştırılması veya çalıştırılmasına izin
verilmesi yasaktır.
Madde 26- Lisanslı olarak işletilmelerine yetkili kurumun izni olmaksızın, patlayıcı,
maytap ve benzeri şeyleri kullanma, ateşleme ve bunun sonucunda kamuya açık alanlarda, yollarda
ve oturma alanlarında gürültü rahatsızlığına sebep olacak biçimde yüksek seviyede ses çıkarmak
yasaktır.
Madde 27- Yangın, hava saldırısı, soygun gibi olağanüstü durumlar ve mecburi
denemeler dışında, herhangi bir yangın alarmı, soygun alarmı veya sivil savunma alarmı, siren,
düdük veya benzeri olağanüstü durum sinyal aletlerinin kasten çalıştırılmaları veya çalıştırılmasına
izin verilmesi yasaktır. Olağanüstü durum sinyallerinin denenmesi saat l0.00'dan önce 20.00'den
sonra olmamak şartıyla her zaman günün aynı saatinde uygulanır. Bu deneme ayda bir defadan
fazla yapılamaz. Bina dışında kullanılan soygun veya yangın alarmı ile motorlu araç soygun
alarmları 5 dakika için otomatik olarak ayarlanmadığı takdirde bunlara izin verilmez
Madde 28- Sık sık veya belirli zaman aralıkları ile sesler çıkararak gürültü rahatsızlığına
sebep olan hayvanları oturma alanları ve gürültüye hassas bölgelerde bulundurmak yasaktır.
Kamu hayvanat bahçeleri için bu hüküm uygulanmaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Madde 29- Milli Savunma Bakanlığı'na bağlı tesislerde zorlayıcı savunma sebepleri ve
milletlerarası hükümlülüklerin yerine getirilmesi sözkonusu olduğunda bu yönetmelik hükümleri
uygulanmayabilir .
Gürültü Verilerinin Sağlanması ve Denetime Hazır Bulundurulması
Mecburiyeti
Madde 30- Yönetmelikle gürültü kaynağı olarak belirlenip, bir liste halinde yayınlanan
makina, araç, gereç ve ulaşım araçlarını ve benzerlerini imal edenler, satanlar, kullananlar ve
işletenler , yönetmelikle belirlenen en yüksek ses düzeylerini aşıp aşmadıklarının denetlenebilmesi
amacı ile, düzenli gürültü ölçmelerini yaptırarak belgelendirmek zorundadır.
Denetim
Madde 31- Bu yönetmelikle getirilen sınırlamalar ve yasaklamalara uyulup uyulmadığının
denetimi, gerekli müsaadelerin verilmesi; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın imar mevzuatları,İşçi
Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 5442 sayılı İl İdaresi
Kanunu, 1580 sayılı Belediyeler Kanunu ve 3030 sayılı Büyükşehir Yönetimi Hakkındaki Kanun
hükümlerine göre yapılır. Mahallin en büyük mülki amiri ve onların yetkili kılacağı belediyeler ve
köy tüzel kişilikleri tarafından tatbik edilir.
Ceza Hükümleri
Madde 32- Her kim kasten veya ihmal ile bu yönetmelik ile getirilen;
A- Madde 6'ya göre sanayi, yol ve inşaat makinalarının çalıştırılmasında, hizmete sokul-
ması ve kullanılmasında yasaklara, şantiyeler için belirlenmiş gürültü sınırlarına uymazsa,
B- Madde 7'ye göre karayolu taşıtları ile ilgili tedbirlere, gürültü sınırlarına ve yasaklara
riayet etmezse,
C- Madde 8'e göre, taşıtların iç gürültü düzeyleri için verilen sınır değerleri aşarsa,
D- Madde 9'un 1 inci fıkrasına göre uygulamayı ihlal ederse,
E- Madde 9'un 2 inci fıkrasına göre banliyö ve şehirlerarası trenler, ağır ve hafif metro için
verilen gürültü sınırlarını aşarsa,
F- Madde 11 'e göre işyerleri için getirilen işitme sağlığı açısından düzenlemelere
uymazsa,
G- Madde 14, 15, 16, 17, 18,19,20,21,22,23,24,25,26,27 ve 28'e göre getirilen tedbirleri
almaz ve yasaklara uymazsa
H- Madde 30'a göre gürültü verilerinin sağlanması ve denetime hazır bulundurulması
mecburiyetini yerine getirmezse,
Yönetmeliği ihlal etmiş olur
Bu durumda 2872 sayılı Çevre Kanunu ve 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun Bazı
Maddelerini Değiştiren 3301 sayılı kanununun ilgili hükümleri uygulanacağı gibi fabrika, atölye,
iş yeri ve eğlence yeri sahipleri de ve mahallin en büyük mülki amirince verilecek 1 aylık süre
zarfında durumu düzeltmedikleri takdirde müesseseleri kısmen veya tamamen süreli veya süresiz
olarak kapatılır .
Geçici Madde 1
Bu yönetmelikte gürültü sınırları belirlenen araçların ve gürültü kaynağı olarak liste
halinde verilen makinaların, öngörülen sınırları aşıp aşmadıklarının kontrol edilebilmesi - aşmaları
halinde tedbirlerin alınabilmesi; ayrıca bu yönetmelik doğrultusunda gerekli diğer düzenlemelerin
yapılabilmesi amacıyla, süreye ihtiyaç duyulan hususlarda, ilgili kuruluşlara yönetmelik
hükümlerine uyulması için iş bu yönetmeliğin yayımlandığı tarihten başlayarak 2 (iki) yıl süre
verilir. Bu süre dördüncü bölüm hükümleri için geçerli değildir.
Yürürlük
Madde 33- Bu yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 34- Bu yönetmelik hükümlerini Başbakan yürütür
Tablo 1
Taşıt Türü
Üst Gürültü Seviyesi
dBA
Otomobil 75
Otobüs (Kent İçi)
(Kent Dışı)
85
80
Ağır müteaharrik araç (sürücü kabininde) ve
Kamyonlar
85
Lokomotif içi (dizel motorlu tam güçte ve yüke
çalışırken hız 80 km/h ve pencereler kapalı iken)
85
Elektrikli tren lokomotiflerinde
80
Vagonların İçinde
70
Tablo 2.
Gürültüye Maruz Kalınan
Süre (saat/gün)
Mak.Gürültü seviyesi (dBA)
7.5 80
4 90
2 95
1
100
0.5
105
0.25
110
1/8
115
Darbe Gürültülerinin üst seviyesi (140 dbA’yı aşamaz.
Tablo 3.
Bölge Tanımı
Temel Kriter
Leq:35 dBA-45 dBA
I. Bölge
Şehir dışı konut alanı (trafikten uzak)
0
II. Bölge
Şehir kenarı konutları
Şehir konut alanı (trafik akımına 100 m.
uzaklıkta)
Şehir konut alanı, anayolları, işyerleri
(trafik akımına 60 m. uzaklıkta)
+5
+10
+15
II.Bölge
Şehir merkezi konut alanı, anayolları iş
yerleri (trafik akımına 20 m. uzaklıkta)
+20
IV. Bölge
Endüstri bölgesi veya ağır vasıta ve
otobüslerin geçtiği anayollar
+25
Günün Zaman Dilimi
Gündüz (06.00-19.00) 0
Akşam (19.00-22.00)
-5
Gece (22.00-06.00)
-10
Not: Gürültüye duyarlı alanlar ve gelecekte yapılacak planlamalar için temel keriter 35 dBA
Alınır
Tablo 4
Leq (dBA)
Gürültü Kaynağı
Gündüz (06.00-22.00)
Gece (22.00-06.00)
- Demiryolu gürültüleri
65
55
- Endüstri Gürültüleri
▪ Sürekli
▪ Ani
65
70
55
60
-Şantiye gürültüleri
▪ Bina Yapımı (sürekli)
▪Yol yapımı (geçici)
▪ Darbe Gürültüleri
70
75
100 (Lmax)
-
-
-
-Havaalanları (veya bunlara
karşılık gelen WECPNL
değerleri)
70
60
Tablo 5.
Kullanım Alanı
Kabul Edilebilir ses basıncı
düzeyi: Leq (dBA)
Dinlenme Alanları
- Tiyatro salonları
- Konferans salonları
- Otel yatak odaları
- Otel restoran
25
30
30
35
Sağlık Yapıları
- Hastaneler
35
Konutlar
- Yatak odaları (şehir)
- Oturma odaları (şehir dışı)
- Oturma odaları (şehir kenarı)
- Oturma Odaları (şehir)
- Servis bölümleri (mutfak, banyo)
35
40
45
60
70
Eğitim Yapıları
Derslikler, laboratuvarlar
Spor salonu, yemekhane
45
60
Ticari Yapılar
- Özel Büro (uygulamalı)
- Genel büro (yazı, hesap bölümleri,
dükkanlar)
50
60
Endüstri Yapıları
- Fabrikalar (küçük)
- Fabrikalar (geniş kapsamlı)
70
80
Tablo 6.
Yapı Tipleri
Gürültüye Duyarlı Faaliyet Alanı Gürültü
kaynağı olan faaliyet alanı
Konutlar Yatak
odaları, oturma, yemek
çalışma, müzik odaları, doktor
evlerinde muayene ve bakım odaları,
dinlenme terasları ve avlular.
Sirkülasyon ve tesisat alanları,
otoparklar, garajlar, çamaşırlık,
asansör:er, hidrofor, merdivenler, ev
atölyeleri, müzik çalışma odaları,
çocuk bahçeleri, spor alanları
Okullar Sınıflar, okuma odaları, konferans
salonları, İdare hacimleri revir ve
bakım odaları, Laboratuvarları, ana
okullarında uyuma hacimleri
Avlular ve oyun yerleri, spor
salonları, atölyeler, müzik stüdyoları
mutfak ve tesisat hacimleri,
otoparklar
Hastaneler
Hasta yatak odaları, bekleme
hacimleri, ameliyathane, özel bakım
yerleri, dinlenme alanları koridorlar
ve idare odaları.
Tesisat merkezleri, asansör ve mutfak
ve servis alanları, otoparklar ve
garajlar
İdare Yapıları Özel
çalışma hacimleri
Gürültülü çalışma alanları, bilgisayar
merkezleri, tesisat merkezleri,
sirkülasyon alanları, kafeterya,
mutfak ve diğer servis alanları, garaj
ve otopark!ar
Ticaret Özel
bürolar,
satış alanları, kreşler,
teşhir yerleri ve lokantalar
Gürültülü satış alanları oyun
mahalleri kafeteryalar, otopark ve
garajlar, tesisat hacimleri, vd.
servisler
Oteller
Yatak odaları, dinlenme salonları,
yemek salonları, toplantı salonları
idare hacimleri, man zara terasları,
dinlenme avlu ve bahçeleri
Tesisat hacimleri, mutfak ve servis
alanları, otopark ve garajlar açık
lokantalar, diskotek, düğün salonu ve
diğer gürültülü eğlence ve spor
alanları
Tablo 7.
Yer altı İstasyonları
Leq
(dBA)
Yerüstü İstasyonları
Leq
(dBA)
- Gişeler, merdivenler, koridorlar
55
- Platformlar (platform kenarından
1.8 m.de)
70
- Platformlar (platform kenarından 1.8 m.de)
- Duran-kalkan trenler
75
- Duran ve kalkan trenler için
80
- Çalışır durumda bekleyen
trenler
65
- Geçen trenler için
85
- İstasyon içinde vantilasyon sistemi
55
- Caddelerdeki vantilasyon şaftları
(9.00 m.de)
55
- İstasyon içinde kapalı hacimlerde
bulunan acil vantilasyon fanları
(22.5 m.de)
80
EK: I
GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI
Gürültü Seviyesi Leq dBA
Yük araçlan (7 .5 m.de)
85
Yolcu Taşıtlan (7.5 m.de)
85
Motosiklet (7 .5 m.de)
80
Lokomotifler (30 rn. de)
90
Dizel motorlu skreyper ve buldozer (100-450 kw)
120
Dizel motorlu paletli kepçeler (40-60 kw)
110
Dizel motorlu ekskavatör (45-80 kw)
105
Havalı beton kıncı (36 kg)
110
Dizel motorlu paletli vinç
105
Dizel motorlu damperler (1.2-2.5 ton)
100
Dizel motorlu titreşimli silindir (2- 75 kw)
110
Beton kanştırıcısı
115
Beton pompası
115
Grayder
120
Kaya delgi tabancası
125
Kompresör (sabit)
115
Traktör
120
Yükleyici
115
Dişliler 95
Elektrik motorlan (300 hp hız 1200 dev/dak)
105
Pompalar (300 hp hız > 1600 dev/dak)
120
Fanlar (eksenel ve radyal, 1 m
3
/s 4 cm H
2
0)
(Kanal Profili, 1 m
3
/s 4cm H
2
0)
85
70
Otomatik torna
85
Ark kaynağı 85
Delik İşleme tezgahı 95
Havalı matkap
95
Tahta planye makinası 95
Torna tezgahı 95
Çelik levha düzleyicisi
95
Hamdemir veya çelik şerit çekicisi
95
Freeze tezgahı 95
Perçin açma makinası
95
Oluk açma makinası 95
Ahşap perdahlama makinası 95
Otomatik diş açma tezgahı 95
Çelik levha kesicisi
95
Elektrikli düz kaynak
95
Boru kaynak makinası
95
Elektrikli gazlı fırın veya yağlı fırın
105
Dövme çekici
105
Havalı çekiç
105
Çelik tel çemberleme makinası
105
Sarsıntılı sıkıştırma makinası
105
Havalı pres
105
Hava perçinleme tabancası
105
Perçinleme çekici
105
Metal veya ahşap kesmek için dairesel testere
105
Havalı anahtar
105
Dökümler için havalı çapak alıcı
115
Otomatik vurmalı çekiç
115
İçten yanmalı motor testi
115
Çivileme makinası
115
Mekikli dokuma tezgahı 95
Gürültü seviyeleri için ortalama değerler verilmiştir. Bu liste Başbakanlık Çevre Genel Müdürlüğ
ütarafından yayımlanacak tebliğlerle genişletilebilir. Gürültü seviyelerinin tesbiti TSE
standartlarında önerilen metodlara göre yapılır.
Dostları ilə paylaş: |