Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler

Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu

  /   59 

ArkadaĢları,  öğrencileri,  ilmi  ve  ailevi  hayatında  kendisine  eĢlik  eden  tüm 

sevdikleri tarafından ebedi isitirahatgâhına uğurlanmıĢtır.

51

 

ESERLERĠ: 

TE‟LÎFLER* 

Müstakil Eserler: 

Mustafa  Cevad,  Kul  ve  lâ  Tekul,  I-II,  Dâru‟l-Medâ  li‟s-Sekâfe  ve‟n-NeĢr, 

özel baskı, DımaĢk 2001.

52

 

Mustafa Cevad, el-Ġmlâü‟l-Ferîd, Matbaatü‟n-Nu‟mân, Necef 1968, 128s.  

Mustafa  Cevad,  Ebû  Ca‟fer  en-Nakîb,  Matbaatü‟n-Necâh,  Bağdad  1950, 

145s. 

Mustafa  Cevad,  Seyyidâtü‟l-Balâti‟l-Abbâsî,  Dârü‟l-KeĢĢâf,  Beyrut  1950, 

206s. 

Mustafa  Cevad,  Dirâsât  fî  Felsefeti‟n-Nahv  ve‟s-Sarf  ve‟l-Luğa  ve‟r-Resm, 

Matbaatü Esed, Bağdad 1968, 204s.  

Mustafa  Cevad,  el-Mebâhisü‟l-Luğaviyye  fi‟l-„Irâk,  Matbaatü  Leceneti‟l-

Beyâni‟l-Arabî, Bağdad 1955, 136s. 

Mustafa  Cevad,  el-Mebâhisü‟l-Luğaviyye  fi‟l-„Irâk  ve  MüĢkiletü‟l-„Arabiyyeti‟l-

„Asriyye, 2.bs. Matbaatü‟l-„Ânî, Bağdad 1965, 142s.  

Mustafa  Cevad,  Fi‟t-Türâsi‟l-Arabî  I,  nĢr.  Muhammed  Cemil  ġeleĢ, 

Abdulhamîd  el-„Alûcî,  Dârü‟l-Hürriyye  li‟t-Tıbâa,  Bağdad  1975,  705s.;Fi‟t-

Türâsi‟l-Arabî II, Dârü‟r-ReĢîd, Bağdad 1979, 495s. 

Mustafa  Cevad,  Câvân  el-Kabiletü‟l-Kürdiyye  el-Mensiyye  ve  MeĢâhîrü‟l-

Câvâniyyîn, Matbaatü‟l-Mecmai‟l-„Ġlmi‟l-Kürdî, Bağdad 1973, 45s. 

                                                 

51

  Muhammed  Abdülmuttalib  el-Bükâ‟,  Mustafa  Cevad  ve  Cühûdühü‟l-lüğaviyye,  Dârü‟Ģ-

ġüûni‟s-Sekâfeti‟l-„Âmme, Bağdad 1987, 44. 

*

Mustafa Cevad‟ın müstakil ve müĢterek kitaplarıyla, tahkik, tercüme gibi eserlerini tespit 

etmek  için  aĢağıdaki  kaynaklardan  istifa  edilmiĢtir:  Mustafa  Bilge,  “Faysal  II”,  DĠA,  XII, 

Ġstanbul  1995,  s.  265;  Hayreddîn  ez-Zirikli,  el-A‟lâm,  VII,  Dâru‟l-„Ġlm  li‟l-Melâyîn,  Beyrut 

2002, 230; Muhammed Abdülmattalib el-Bükâ, Mustafa Cevad ve Cühûdühü‟l-Lüğaviyye, Dârü‟Ģ-

ġüûni‟s-Sekâfeti‟l-„Âmme, Bağdad 1987; Hüseyin Sözlü,  Mu‟cemü‟l-Müellifîn et-Türkmân 1830-

2003, I, ġerketü‟l-Fuzûlî li‟t-Tıbâa ve‟n-NeĢr, Kerkük 2013. 

52

  Mustafa  Cevad,  el-Mebâhisü‟l-Lüğaviyye  fi‟l-„Irâk,  Matbaatü  Leceneti‟l-Beyâni‟l-Arabî, 

Bağdad  1955,  s.  130  (Mustafa  Cevad  bu  eseri  ilk  olarak  tefrikalar  halinde  “Âlemü‟l-Ğad” 

dergisinde neĢretmiĢtir.) 

---

60

 

  /  Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu 

Mustafa  Cevad,  ed-Dâi‟  min  Mu‟cemi‟l-Üdebâ‟,  ġeriketü‟l-Ma‟rife,  Bağdad 

1990, 168s. 

Mustafa Cevâd, Târîhu‟t-Türk fi‟l-Asri‟s-Selçûkî, Bağdad 1965.

53

 

MüĢterek Eserler: 

Mustafa  Cevad,  “Târîhu‟l-„Irâk”,  Delîlü‟l-Cumhûriyyeti‟l-„Irâkıyye,  (Ahmed 

Sûse  ve  Mahmûd  Fehmî  DervîĢ  ile  birlikte),  Matbaatü‟t-Temeddün,Bağdad 

1961.

54

 

Mustafa  Cevad,  Ahmed  Sûse,  Delîlü  Hâritatü  Bağdâdi‟l-Mufassal  fî  Hıtati 

Bağdâd  Kadîmen  ve  Hadîsen,  Matbaatü‟l-Mecmai‟l-„Ġlmi‟l-„Irâkî,  Bağdad  1958, 

404s. 

Mustafa  Cevad,  Ahmed  Sûse,  Ahmed  Hâmid  es-Sarrâf,  Delîlü  Hâritatü 

Bağdâd Kadîmen ve Hadîsen, Matbaatü‟l-Mecmai‟l-„Ġlmi‟l-„Irâkî, Bağdad 1951.

55

 

Mustafa Cevad, Yusuf Meskûnî, ġahsiyyâtü‟l-Kadr (eĢ-ġahsiyyâtü‟l-„Arabiyye), 

Mektebetü‟n-Nehza,Bağdad 1963. 

Mustafa  Cevad,  Muhammed  Behcet  Eserî,  Kemal  Ġbrahim,  el-Esâs  fî 

Târîhi‟l-Edebi‟l-„Arabî, eĢ-ġeriketü‟l-Ġslâmiyye, Bağdad 1957. 

Mustafa  Cevad,  el-Mustalahâtü‟l-„Ġlmiyye,  Matbaatü  Mecmai‟l-‟Ġlmi‟l-‟Irâkî, 

Bağdad1955 (9 Fasikül Ģeklinde yayımlanmıĢtır).

56

 

Muhammed Mekkiyye, Bağdâd, i‟dâd: Mustafa Cevad, Ahmed Sûse, Nâci 

Ma‟rûf, Alwarak Publishing, London 2005. 

Komisyon,  Bağdâd:  „Arzun  Târîhî  Musavver,  edt.  Mustafa  Cevad, 

Nikâbetü‟l-Mühendisîn el-Irâkiyye, Bağdad 1971, 488s. 

Kitap Bölümleri: 

Mustafa Cevad, el-Ġmâratü‟l-Ġyvâkıyye et-Turkmâniyye fi‟l-Cebel”, Mûcezü 

Târîhi‟t-Türkmân fi‟l-„Irâk, Bağdad 1961, s. 80-87.  

Mustafa  Cevad,  “el-Ġmâratü‟l-Îvâiyye  et-Türkmâniyye  fi‟l-Cebel,  Târîhu‟s-

Sadâka beyne‟l-„Irâk ve Türkiye, Matbaatü Dârü‟l-Ma‟rife, Bağdad 1955.  

                                                 

53

Mustafa Cevad ve Cühûdühü‟l-Luğaviyye adlı eserde, eserin adına rastlanılmıĢ olmakla birlikte, 

eser  hakkında  ayrıntılı  bir  bilgiye  ulaĢılamadı.  Hangi  matbaada  basıldığı,  makale  mi,  yoksa 

müstakil bir kitap mı olduğu tespit edilememiĢtir.  

54

 Mahmûd el-Arnaûd, “Mustafa Cevâd”, DĠA, XXXI, Ġstanbul 2006, s. 289. 

55

 Mahmûd el-Arnaûd, “Mustafa Cevâd”, DĠA, XXXI, Ġstanbul 2006, s. 289. 

56

  Muhammed  Abdülmattalib  el-Bükâ,  Mustafa  Cevad  ve  Cühûdühü‟l-Lüğaviyye,  Dârü‟Ģ-

ġüûni‟s-Sekâfeti‟l-„Âmme, Bağdad 1987, s. 65. 

---

Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu

  /   61 

Mustafa  Cevad,  Ahmed  Sûse,  “Tahtîtu  Bağdad  fî  Muhtelefi  „Usûrihâ”, 

Bağdad, Müessesât Remzi, Bağdad 1969, s. 15-83.  

Mustafa  Cevad,  “Mukaddime”,  Târîhu‟s-Sadâka  beyne‟l-„Irâk  ve  Türkiye, 

te‟lif: ġâkir Sâbir ez-Zâbit, Matbaatü Dârü‟l-Ma‟rife, Bağdad 1955, s. 1-16. 

Mustafa  Cevad,  “Mukaddime”  Mûcezü  Târîhi‟t-Türkmân  fi‟l-„Irâk,  te‟lif: 

ġâkir Sâbir ez-Zâbit, Bağdad 1961, s. 11-23. 

Mustafa  Cevad,  09.05.1953  Tarihli  Makalesi;  Vahîdüddîn  Bahâüddîn, 

Mustafa  Cevad  Feylesûfu‟l-Lüğati‟l-„Arabiyye  ve  Hıtatiyyi  Bağdad  el-Ferd, 

Matbaatü‟n-Nu‟mân, Necef 1971, s. 132-133. 

Mustafa  Cevad,  “Mukterahât  Zarûriyye  fî  Kavâ‟idi‟l-Lüğati‟l-„Arabiyye”, 

el-Buhûs  vel‟-Muhâdarât  li-Devreti‟s-Sâlise  ve‟s-Selâsîn  1966-1967,  Mecmai‟l-

Lüğati‟l-„Arabiyye, Kahire 1967. 

Mustafa Cevad, “en-Necef Kadîmen”, Mevsû‟atü‟l-Atebâti‟l-Mukaddese 1/6, 

te‟lîf: Ca‟fer el-Halîlî, Müessesetü‟l-Ġ‟lemî li‟l-Matbûât, Beyrut 1987, s. 7-64. 

Mustafa Cevad, “Kerbelâ”, Mevsû‟atü‟l-Atebâti‟l-Mukaddese 8, Müessesetü‟l-

Ġ‟lemî li‟l-Matbûât, Beyrut 1987, s. 7-42 

Mustafa  Cevad,  “el-Kâzımeyn”,  Mevsû‟atü‟l-Atebâti‟l-Mukaddese  1/9, 

Müessesetü‟l-Ġ‟lemî li‟l-Matbûât, Beyrut 1987, s. 7-34. 

Mustafa  Cevad,  “Sâmerrâ”,  Mevsû‟atü‟l-Atebâti‟l-Mukaddese  1/12, 

Müessesetü‟l-Ġ‟lemî li‟l-Matbûât, Beyrut 1987, s.5-74. 

Mustafa  Cevad,  “el-Kâzımeyn  (es-Sülükü‟n-Nâzım  li-düfenâi  MeĢhedi‟l-

Kâzım)”,  Mevsû‟atü‟l-Atebâti‟l-Mukaddese  2/10,  Müessesetü‟l-Ġ‟lemî  li‟l-

Matbûât, Beyrut 1987, s. 9-414. 

TERCÜMELER: 

Hüseyin  Kuds-i  Nehaî,  Rubâ‟iyyâtü  Hüseyin  Kuds-i  Neha‟î,  trc.  Mustafa 

Cevâd, Lahey 1965.

57

 

Richard Coke, Bağdâd Medînetü‟s-Selâm I, trc. Mustafa Cevâd, Fuâd Cemîl, 

Matbaatü‟Ģ-ġefîk, Bağdad 1967, 344s. 

Ebû  Tâlib  b.  Muhammed  Hân,  Rihletü  Tâlib  Hân  ile‟l-„Irâk  ve  Ûruba,  trc. 

Mustafa Cevâd, Matbaatü‟l-Îmân, Bağdad 1969, 432s.  

Walter  J.  Fischel,  Likâü  Ġbn  Haldûn  li-Timurleng:  Likâühüma‟t-Târîhi  fî 

DımaĢk  sene  804/1401,  trc.  Muhammed  Tevfik,  takdim  ve  ta‟lik:  Mustafa 

Cevad, Dârü Mektebeti‟l-Hayat, Beyrut ts. 

                                                 

57

 Mahmûd el-Arnaûd, “Mustafa Cevâd”, DĠA, XXXI, Ġstanbul 2006, s. 290. 

---