62
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
Antoine Galland, el-Emîr Halef ve Emîretü‟s-Sîn, (Fransızca Binbir Gece
Masalları‟ndan) trc. Mustafa Cevad, ġeriketü‟t-Ticâre ve‟t-Tıbâa, Bağdad
1957, 94s.
TAHKĠK, NEġĠR VE TAKDÎMLER:
Ziyâeddin Ġbnü‟l-Esîr, el-Câmi‟u‟l-Kebîr fî Sınâ‟ati‟l-Manzûm Mine‟l-Kelâm ve‟l-
Mensûr, thk. Mustafa Cevad, Cemîl Saîd, Matbaatü‟l-Mecmai‟l-‟Ġlmi‟l-‟Irâkî,
Bağdad 1375/1956.
Ġbnü‟s-Sâî el-Bağdadî, Nisâ‟ü‟l-hulefâ‟ el-Müsemmâ Cihâtü‟l-e‟immeti‟l-Hulefâ‟
mine‟l-Harâiri ve‟l-Ġmâ‟, thk. Mustafa Cevad, Dârü‟l-Maârif, Kahire 1993.
58
Ġbnü‟s-Sâî,
el-Câmi‟u‟l-Muhtasar fî „unvâni‟t-tevârîh ve „uyûni‟s-siyer IX, thk.
Mustafa Cevad, el-Matbaatü‟s-Süryâniyye el-Katolikiyye, Bağdad 1353/1934.
Zehebî, el-Muhtasarü‟l-muhtâc ileyhi min Târîhi‟l-Hâfız Ebî „Abdillâh Ġbni‟d-
Dübeysî I-III, thk. Mustafa Cevad, Matbûâtü Mecmai‟l-‟Ġlmi‟l-‟Irâkî, Bağdad
1371-1397/1951-1977.
Ġbnü‟l-Mi‟mâr el-Bağdadî el-Hanbelî, Kitâbü‟l-Fütüvve, thk. Mustafa Cevad,
Muhammed Takıyyüddin el-Hilâlî, Abdülhalîm en-Neccâr ve Ahmed Nâcî el-
Kaysî, Mektebetü‟l-Müsennâ, Bağdad 1960, 387s.
Cemâlüddîn b. es-Sâbûnî, Tekmiletü Ġkmâli‟l-Ġkmâl fi‟l-Ensâbi ve‟l-Esmâi ve‟l-
Elkâb, thk. Mustafa Cevad, Matbûatu Mecmi‟l-„Ġlmi‟l-„Irâkî, Bağdad
1377/1957, 373s.
58
Nisâü‟l-Hülefâ‟nın yayınlanmasına giden süreci Mustafa Cevad Ģöyle anlatmaktadır:
Ġstanbul Üniversitesi tarih hocalarından Mükrimin Halil Yınanç, Veliyyüddîn Efendi
Kütüphanesi 2624 nolu katalog arasında yer alan bir elyazması eser hakkında meĢhur Fransız
ġarkiyatçı Louis Massignon‟a bilgi vermiĢtir. Massignon, Mükrimin Halil Yınanç‟ın kedisine
verdiği bilgiyi ihtiva eden, 04.09.1949 tarihinde gönderdiği bir mektupla Mustafa Cevad‟ı bu
eserden haberdar eder. Uzun bir süre esere ulaĢma fırsatı bulamayan Mustafa Cevad, bu
tarihten yaklaĢık üç yıl sonra, 1952‟de Bağdat‟ta, Ġbn Sînâ‟nın doğumunun bininci yılı
münasebetiyle düzenlenen festivale Türkiye‟den gelen Prof.Dr. Ahmed AteĢ‟e meseleyi açar.
Mustafa Cevad, festival sırasında Ahmed AteĢ‟ten bu eseri mikrofilm olarak çekmesini rica
eder. Ahmed AteĢ de Türkiye‟ye döner dönmez nüshayı mikrofilme alır ve Ġstanbul‟daki Irak
konsolosuna teslim eder. Eser, konsolos marifetiyle de Mustafa Cevad‟a ulaĢır. Ġbnü‟s-Sâî,
Nisâ‟ü‟l-hulefâ‟ el-Müsemmâ Cihâtü‟l-e‟immeti‟l-Hulefâ‟ mine‟l-Harâiri ve‟l-Ġmâ‟, thk. Mustafa Cevad,
Dârü‟l-Maârif, Kahire 1993, s. 33, 39; Mustafa Cevad tarafından notlandırılarak tenkitli neĢri
yapılan bu eser, Prof. Dr. Abdulhalik Bakır tarafından, (Kahire 1993) baskısı esas alınarak
Türkçe‟ye tercüme edilmiĢtir, bkz. Abdulhalik Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler
I, Bizim Büro Basımevi, Ankara 2008, s. 151-257.
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
/ 63
Zahîrüddîn Ali b. Muhammed el-Kâzerûnî, Muhtasarü‟t-Târîh: Min
Evveli‟z-Zamân ilâ Müntehâ Devleti‟l-Abbâs, thk. Mustafa Cevad, Yay. Haz.
Sâlim el-Âlûsî, Matbaatü‟l-Hükûme,Bağdad 1970, 435s.
Ġbnü‟l-Fûtî, Telhîsu Mecma‟i‟l-Âdâb fî Mu‟cemi‟l-Elkâb I-IV, thk. Mustafa
Cevad,, Vizâretü‟s-Sekâfe ve‟l-ĠrĢâd el-Kavmî, DımaĢk 1962-1967.
Ġbnü‟s-Sâî, el-Câmiü‟l-Muhtasar fî Unvâni‟t-Tevârîh ve „Uyûni‟s-Siyer (IX),
tahkik: Mustafa Cevad, Matbaatü‟s-Süryâniyye el-Katolikiyye, Bağdad 1934,
390s.
Henry Masse, el-Ġslâm, trc. Behîc ġa‟bân, ta‟lîk: Mustafa Cevad, MenĢûrât
Uveydât, Beyrut 1960, 281s.
Ebû HiĢâm (Naum Circîs Zarazir), Tahkîkü‟l-Emânî li-Tullâbi‟l-Emâlî, Haz.
Mustafa Cevad, Matbaatü‟n-Nu‟mân, Necef 1966, 128s.
Ġbnü‟l-Fûtî, el-Havâdisü‟l-Câmia ve‟t-Tecâribü‟n-Nâfia fi‟l-Miâti‟s-Sâbia, thk.
Mustafa Cevad, Muhammed Rıza eĢ-ġebîbî, Matbaatü‟l-Furât, Bağdad 1932.
Jane Dieulafoy, Rihletü Madam Dieulafoy min el-Muhammara ile‟l-Basra ve
Bağdâd 1299/1881, trc. Ali el-Basrî, thk. Mustafa Cevad, Dârü‟l-Basrî, Bağdad
1958.
Murtezâ ez-Zebîdî,
Tâcü‟l-„Arûs fî Cevâhiri‟l-Kâmûs I, thk. Mustafa Cevad,
Beyrut, ts. (Yalnızca I. ciltten 9 fasikül yayımlanmıĢtır.)
ġerîf Murteza, Ali b. el-Hüseyn b. Mûsâ, Dîvânü‟Ģ-ġerîf el-Murtezâ, thk.
ReĢîd es-Sığâr, Müracaa: Mustafa Cevad, Dâru Ġhyâi‟l-Kütübi‟l-„Arabiyye,
Kahire 1956.
Ahmed Muğniyye, en-Nehcü‟l-„Arabî, göz. geç. Mustafa Cevad, Vizâretü‟l-
Maârif, Bağdad 1946.
Ġbnü‟l-Fâris Ahmed b. Zekeriyya er-Rummânî, Resâil fi‟n-Nahvi ve‟l-Lüğa,
thk. Mustafa Cevad, Yûsuf Ya‟kûb Meskûnî, Vizâretü‟l-Ġ‟lâm, Bağdad 1969,
84s.
Mustafa Cevad, Muhammed Tevfîk, Yusuf RuĢâ,
Ligâü Ġbn Haldûn li-
Timur Leng: Ligâühüme‟t-Târîhî fî DımaĢk 1401 (803), (Ġng. trc. Walter Joseph
Fischel), ts.
Ġbnü‟l-Feth Osman b. Cinnî, et-Temmâm fî Tefsîri EĢâri Hüzeyl mimmâ
Eğfelehû Ebû Saîd es-Sükkerî, thk. Ahmed Nâcî el-Kaysî, Hadîce Abdürrezzâk
el-Hadîsî, Ahmed Matlûb, Göz. Geç. Mustafa Cevad, Matbaatü‟l-Ânî, Bağdad
1962, 296s.
Ma‟rûf er-Rusâfî, el-Edebü‟r-Rafî‟ fî Mîzâni‟Ģ-ġi‟r ve‟l-Kavâfîh, takdîm ve
ta‟lik: Mustafa Cevad, Matbaatü‟l-Maârif, Bağdat 1956.