Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Franklar imperiyasida madaniyat. 
Buyuk Kàrl o‘z davlatida yangi màîrif 
tizimini yaràtàdi. Qirîl farmoniga ko‘ra 
xalq màktàblàri jîriy etiladi. Ungà 
binîàn, màktàblàr ibîdàtõînàlàr qî 
shidà 
tàshkil etilib, ruhîniylàrgà îddiy õàlq 
fàr 
zàndlàrini båpul o‘qitish buyurilgàn. 
Sàrîydà hàm màktàb tashkil etilib, undà 
Kàrlning yaqin do‘st 
làri, olimlar – sàrîy 
àkàdåmiyasi a’zîlàri saboq bårishgàn. 
Saroy àkàdåmiyasi
àntik dàvr muàlliflàri àsàrlàrini o‘r 
gànish, shå’rlàr bitish 
bilàn shug‘ullangàn. Ulàrdàn biri tàriõchi-rîhib 
Eyngàrd
àsàridàn biz Buyuk Kàrl hàyoti và fàîliyati hàqidàgi 
ma’lu 
mîtlàrni îlàmiz. Eyngàrdni zamondoshlari ilmgà 
chànqîqligi và tirishqîqligi tufayli «måhnàtsåvàr chumî-
li» dåb àtàgànlàr. Sàrîy àkà 
dåmiyasining yanà bir a’zîsi 
Àlkuin
và u 
nin 
g shîgirdlàri màîrifni yo 
yishdà kàttà õizmàt 
qilgàn. 
Vizàntiya màdàniyati. 
O‘rtà àsrlàr dàvridà Vizàntiya 
o‘zigà õîs yuksàk màdàniyati bilàn Yevropa 
ning eng ilg‘îr 
màmlàkàti bo‘lib qoladi. Sababi, gårmàn qàbi 
làlàri istilîsi 
nàtijàsidà inqirîzgà uchràgàn G‘àrbiy Rimdàn fàrqlirîq, 
Vizàntiyadà àntik màdàniyat àn’ànàlàri sàqlànib, vizànti-
yaliklàr hà 
yotidà yunîn hàmdà Sharq màdàniyat 
làri qî-
rishmàsi — 
elli nizm
muhim o‘rin tutgàn.
Ilm-fàn eng rivîjlàngàn shahar, «fànlàr înàsi» – 
Àfinà
edi. 
Plàtîn
(mil. àv. IV àsrdà) 
Àfinà àkàdåmiyasi
gà àsîs 
sîlgan. «... Platon asos solgan bu ilmiy maskan ming 
yildan ziyod davr davomida nafaqat yunon, balki butun 
Sharq-u G‘arb olamining rivojiga kuchli ta’sir o‘tkazadi, 
insoniyat taraqqiyotining istiqbolini belgilab beradi. Shu 
bois ham Platon Sharq ilm-fanida «ustodi avval», ya’ni 
33-rasm.
Alkuin

---

42
I BOB. O‘RTA ASRLARNING ILK DAVRI
birinchi muallim degan sharafli nom bilan shuhrat qo-
zonadi»
2
.
Vizàntiyaning iqtisîdiy tàràqqiyoti ehtiyojlàri yangi 
o‘quv và ilmiy màrkàzlàrni vujudgà kåltiràdi. Kînstàn-
tinîpîldà IX àsrdà