«тасдиклайман» фермер хужалиги 2011 й

Шартли белгилар:

Q – Бозорга олиб чикилган махсулот

Р – Сотилган махсулот нархи

Тб – махсулотга булган потециал талаб

Тф – махсулотнинг потенциал таклифи

О – Талаб ва таклифнинг оптимал холати (нарх ва махсулот микдорининг оптимал кесишув нуктаси)

В – бугунги кундаги паррандачилик бозоридаги юкори нарх ва махсулот микдорининг камлигини изохловчи нукта

dQ – етишмаётган махсулот микдори

dP – оширилган нарх

Талаб (Тб)

О

В

Potensial talab va unga ta’sir etuvchi omillar

Potensial talab sifatida axolining meva-sabzavot maxsulotlariga bulgan xarid kobiliyati bilan ta’minlangan talabga aytiladi. Ushbu maxsulotlar extiyoj va talabning yukori bulishiga karamasdan respublika mikyosida yillik katta potensial talab mavjud.

Potensial talabga kuyidagi omillar uz ta’sirini utkazadi:

• 
  Bozorda taklifning talabdan kam bulishi (maxsulot defitsiti) – ya’ni taklifning xaddan ziyod kamayib ketishi talabning keskitn kutarilishiga, axolining defitsitga aylangan maxsulotga e’tibori va xarid kilishga intilishi oshishiga olib keladi.
  
• 
  Axoli turmush darajasi – ya’ni axoli turmush darajasining yaxshilanib borishi ist’mol tovarlari xaridini oshirib, potensial talabning oshishiga va aksincha turmush darajasi va ijtimoiy axvolning yomonlashuvi potensial talabning kamayishiga sabab buladi.
  
• 
  Urinbosar maxsulotlar taklifining ortishi va narxining pasayishi – bu omilning ta’siri ayni tovuk tuxumi va gushti uchun urinbosar tovarlarning kamligi sababidan unchalik sezilarli emas.
  
• 
  Ayni yoki turdosh maxsulotlar importining ortishi – ta’siri sezilarli emas va Uzbekistondagi olib borilayotgan siyosat import maxsulotlar soni va mikdorini kamaytirishga yunaltirilgan
  
• 
  Ijtimoiy siyosat – ijtimoiy ximoyaning yaxshilanishi va ijtimoiy muxitning barkarorligi potensial talabga tugri mutanosib ravishda ta’sir kiladi.
  
• 
  Inflyasiya darajasi – inflyasiya yoki deflyasiya darajasining keskin oshishi yoki tushushi potensial talabga tugri mutanosib ravishda ta’sir kursatishi mumkin.
  
• 
  Turli kasalliklarning tarkalishi – parrandalar sonining kamayishiga, bu uz navbatida taklifning kamayib potensial talabning va maxsulot narxlarining keskin oshishiga olib keladi.
  
• 
  YUkoridagi omillarga uxshash yana kuplab siyosiy axvol, iktisodiy tanglik va mafkuraviy uzgarishlar, urush va fors – major xolatlar, texnologik uzgarishlar va globallashuv va integratsiya jarayoni, tabiiy ofatlar xam potensial talabning uzgarishiga uz ta’sirini utkazishi mumkin.