«Tasdiqlayman» Oʻquv ishlari boʻyicha direktor oʻrinbosari, dotsent

Donning sifatiga qarab qo’shish yoki chegirish

Ko’rsatkichlar	Chegirish foiz hisobida		Qo’shmcha foiz hisobida
	og’irligidan	narxidan	og’irligiga		narxiga
Namlik	Asosli kondisiyadan yuqori bo’lgan har bir foiz namlik uchun		Asosli kondisiyadan past bo’lgan har bir foiz namlik uchun
	1,0	0,4	1,0		-
Begona aralashma	Asosli kondisiyadan yuqori bo’lgan har bir foiz namlik uchun		Asosli kondisiyadan har biri 0,1 foiz past bo’lgan aralashma uchun
	1,0	0,3	0,1		-
Donli aralashma	Asosli kondisiyadan yuqori bo’lgan har bir foiz namlik uchun
	-	0,1	-		-
Asl og’irlik	Asosli kondisiyadan past bo’lgan har bir don 10 gr asl og’irlik uchun		Asosli kondisiyadan yuqori bo’lgan har bir 10 gr asl og’irlik uchun.
	-	0,1	-	0,1
Ombor zararku-nandalari bilan zararlanishi	Donni kana bilan zararla-nishi
	-	0,5	-	-

Eslatma: Yuqorida keltirilgan asl og’irligi bo’yicha chegirish donni topshirish paytida bug’doyni asl og’irligi 650 gr dan past bo’lmaganda javdari bug’doyni asl og’irligi 600 gr dan past bo’lma-ganda qo’llaniladi.
Asl chegirish va qo’shimcha belgilash ikkita asosiy sifat ko’rsatkichlari bo’yicha ya’ni namlik va begona aralashma bo’yicha belgilangan. Don qabul qiluvchi korxonalarda yuqori namlik va ifloslanish darajasi asosli kondisiyadan yuqori bo’lgan donlar asl chegirishni donlarning fizik og’irligi qo’llanishi orqali amalga oshiriladi. Agarda keltirilayotgan donlar namligi va ifloslanishi bo’yicha asosli kondisiyadan yaxshi tomonga farq qilsa, u vaqtda asl qo’shimcha qo’shishda donni fizik og’irligi qo’llaniladi. Farqning kattaligi asosli kondisiyaga nisbatan 0,1% aniqlikda hisoblanadi, shuning uchun namlik va begona aralashma ko’rsatkichlari jamlanadi, umumlashda 0,05 va undan yuqorisini 0,1% deb qabul qilinadi. Asl chegirish va qo’shimcha qo’shish namlik va begona aralashmalarni sifatini o’zgarishiga qarab, 0,1% aniqlikkacha hisoblab chiqiladi. Asl chegirish va qo’shimcha qo’shishni umumiy o’lchami quyidagicha hisoblanadi. Faraz qilaylik namlik bo’yicha chegirish 1,55%, yaxlitlansa 1,6%, begona aralashma bo’yicha esa 1,13%, yaxlitlansa 1,1%. Umumiy asl chegirish 2,7% ga teng bo’ladi. Endi taxmin qilib ko’radigan bo’lsak, namlik qo’shimcha 0,2% ni tashkil qilsa, u vaqtda asl chegirish 1,5% ko’p soni oz son bo’lgan ayirmasiga teng bo’ladi (1,7-02Q1,5).