TeleviZİya nəZƏRİYYƏSİNİN Əsaslari
Yüklə 3,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
262 infoteynment anlayışını yaratdı. İnformasiya və əyləncə sözlərinin birləşməsindən yaranan bu termin əyləncəlilik axtarışını ifadə edərək çağdaş yayımın fəaliyyət istiqamətinə çevrildi. İnfoteynmentin yaranışının 1980ci illərə təsadüf etməsi bilavasitə telesənayenin sürətli inkişafı, kanalların çoxluğu, onlar arasında rəqabət, artıq yeni olmayan televiziyanın digər KİVlərdən fərqli fəndləri hələ tapmaması ilə yaranan islahat, yeniləşmə zərurəti ilə bağlıdır. Əgər 1950ci illərdə televiziya möcüzə, 60cı illərdə ye nilik olub, 70ci illərdə hər bir evdə məskən salmışdısa, (məhz bu dövrdə aparıcı ölkə vətəndaşlarının evində televizorların sayı art dı), 80ci illərdə artıq özünün fərdi cəhətləri, yeni təqdimat üsulu ilə seçilməməsi ona olan marağı azaltmağa başladı. ABŞda infor masiya proqramları reytinqdə ciddi enmənin qarşısını almaq üçün formatı infoteynment üzərində qurmağa başladılar. İlk növbədə rəsmi xronikanın yeri və payı dəyişdi. Getdikcə, ümumiyyətlə, sen sasiyalı və ya əhəmiyyətli olmayan xronikanı, rəsmi informasiyanı buraxılışlara salmamağa başladılar. Əsas yer sosial və mədəniyyət mövzularına ayrılmaqla, ekran qarşısında tamaşaçı üçün maraqlı informasiya mühiti qurmağa cəhd etdilər. Xüsusən ciddi narahat çılıq yarada biləcək sosial problemlərə, tənqidlərə, araşdırmalara geniş yer verməklə, onu fəaliyyətin əsas istiqamətinə çevirdilər. İslahat həmçinin jurnalist yaradıcılığında da duyuldu. Efirdə səslənəcək xəbəri çatdırmaq biçimlərində dəyişiklik edərək detal lara, fərdlərə diqqəti artırıb tamaşaçıya maraqlı olacaq məqamları qabartmaq çağdaş jurnalistikanın yeni yaradıcı siması, üslubu və fəaliyyət istiqaməti kimi müəyyənləşərək keyfiyyət göstəricisi (yeni dönəmlə ayaqlaşmayan veteranjurnalistlərin, diktorların xidmətindən imtina edilərək, daha çox xarakterik görünüşlü, spesifik danışıq tərzinə malik, bədii publisistika təcrübəsi olan mütəxəssislərin cəlb olunması) oldu. CBS kanalında həftəlik “60 dəqiqə” proqramı informasiya əyləncə xəttinin geniş yayılmasına, ayrıca buraxılışlara rəvac ver di. Burada aparıcının şəxsi rəyi, münasibətləri, jurnalistlərin süjet qəhrəmanları ilə bir arada olması mövcud basmaqəlibləri dağıt maqla bərabər rejissor, operator, montajçı, jurnalist yaradıcılığında yeni axtarışlara təkan verdi. NBCnin prodüseri Nil Şapira yazır: “Yekun xəbərləri effektli, qrafika, fantaziya, xüsusi effektlər, xü susi rəng verərək təqdim etmək gərəkdir. Sensasiyalı xəbər, vacib görünəni ardıcıllıqda qabaqlamalıdır. Çünki günün (həftənin) so nunda insanlar bütün yeniliklərdən xəbərdardırlar” (158, səh. 11). N. Qalyedkinin araşdırmasından bəlli olur ki, NBCnin “20/20”, 263 CBSin “48 hours” proqramları, Fox News kanalı isə bütünlüklə in foteynment üzərində quruldu. Tezliklə bu ənənənin səmərəsindən ruhlanan Avropa və Asiya teleməkanında infoteynmentin ekran təcəssümünə rast gəlmək mümkün oldu. Azərbaycan teleməkanında ilk belə cəhdlər 1980ci illərin sonla rında “Dalğa”, “Videokanal”da edilsə də, bilavasitə informasiya proqramının infoteynmentlə qurulma təcrübəsi ANSin hazırladı ğı “Xəbərçi” buraxılışında (1991) özünü göstərdi. “Günün ekranı”, “Zaman”, “Xəbərlər” ifadələrinə alışan Azərbaycan seyrçisi üçün “Xə bərçi” adı ilə təqdimat yenilik olmaqla bərabər, cəlbedici idi. İlk dəfə ölkə gerçəkliyini fərqli tərzdə təqdim edən aparıcı Mir şahin Ağayevin danışıq üslubu, təhlil xarakterli münasibəti seyrçi üçün alternativ informasiya mənbəyinə çevrildi. Mürəkkəb siyasi durum “Xəbərçi” proqramını müharibə, siyasi çəkişmələrdən daha çox danışmağa vadar etsə də, onun sosial problemlərə yer ayır masını məhdudlaşdırsa da, proqram sensasiyalılıq prinsipindən məharətlə istifadə edərək rəqabətsiz meydanda liderə çevrilə bildi. İnfoteynmentin Azərbaycan teleməkanında təcəssümündən da nışarkən mədəniyyət xəbərlərini əyləncəli tərzdə qurub, seyrçi yə çatdıran və böyük uğurlar əldə edən “SOY production”un istehsalı olan “Həftə çalçağırı” proqramını xüsusi qeyd etmək gərəkdir. Teleməkanda ilk dəfə 1998ci ildə əyləncə ilə infor masiyanı birləşdirərək, mədəniyyət gündəmini çatdırmaq ba xımından gərəkli olan proqramın orijinal ekran həlli, yenilik çi addımları, həmçinin zövqlü, çağdaş teleyaradıcılıqda geniş tətbiq olunan fəndlərdən istifadə onu təkrarsız etməklə bərabər, yeni bir axının başlanğıcı oldu. Məhz bu proqramın uğurun dan sonra orada tətbiq olunan biçim, mövzu özəlliklərinin yeni şəkildə təzahürləri mədəni həyatın təbliğatına geniş yer vermiş oldu. İstər klassik sənət nümunələrindən, istərsə də yeni yara dıcılıq axtarışlarından xəbərlər verən proqramda “KitabiDədə Qorqud”un 1300 illiyi ilə bağlı silsilə işlər, Novruz bayramının, milli adətlərin yeni tərzdə və sənət adamları arasında qurmaqla təqdimatı, ölkəmizə gələn sənət adamlarının təbliği, teatr, kino, təsviri sənət, dekorativtətbiqi sənət və digər incəsənət növlərini əhatə etməklə onların həyatında baş verən yeniliklərin seyrçiyə məhrəm tərzdə göstərilməsi teleməkan üçün yenilik və həmçinin gərəkli fəaliyyət kimi dəyərləndirilməlidir. Aparıcı Səyavuş Hü seynlinin təbii, inandırıcı nitqi, səmimiyyəti və ünsiyyətə girmək qabiliyyəti ilə qurulmuş oyunların vəhdəti ekran sənətinin yeni cəhətlərini meydana gətirmişdir. Proqramda mədəniyyət ocaqla Yüklə 3,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|