Telman orucov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
76 olar. Ən iri park sayılan Hard-park da, Qrin-park da, Recent-park da çəmənlikləri, dendroloji ağacları və kolları, xüsusən gül-çiçəkləri ilə gözü oxşayır. Gül-çiçəklər xüsusi qayğı, harmoniyanı nəzərə almaqla seçilir, bəzi çiçəklər dibçəklərdə olsa da, elə ustalıqla düzülür ki, elə bil torpaqdan baş qaldırır. Marbl tağının şimalında yerləşən Recent -parkdakı çiçək ləklərinin hər biri gözəlliyinə, rəngarəngliyinə görə dahi rəssamın fırçasından çıxış tablonu yada salır. Bura vaxtilə kral VIII Henrinin ov qoruğu imiş. Yəqin ki, görkəmli fransız rəssamı, impressionizmin banisi Klod Mone bu parkların mövcudluğu müqabilində öz tablolarını yaratmaq üçün həyətində natura rolunu oynayan gül-çiçək ləkləri düzəltmək əziyyətinə qatlaşmağı lazım bilməzdi. Londonda parklar bir-birinin yaxınlığında, biri digərinin tamamlamaq qaydasında yerləşir. Hayd-park yaxınlığındakı Kensiqton bağlarında Londonun ən əlamətdar abidələrindən biri olan Albert memorialı yerləşir. Bu hündür qızıl suyuna çəkilmiş abidəni aşağı qatda təsvir olunan 175 adam heykəli əhatə edir. Abidə kraliça Viktoriyanın sevimli əri və müdrik insan olan Albertin 1861-ci ildəki ölümünün on illiyi münasibətilə ucaldılmışdır. Albert sonuncu məktubunu Vətəndaş müharibəsinə cəlb edilmiş Birləşmiş Ştatlara göndərmişdi. Bu vaxt ingilislərin «Trent» gəmisində yoxlama aparılarkən Konfederatın elçiləri tanınmış və bu Şimalda böyük hay-küyə, İngiltərəyə qarşı müharibəyə başlamaq çağırışlarının meydana gəlməsinə səbəb olmuşdu. Yalnız prezident Abraham Linkolnun ehtiyatlılığı və Albertin onun mövqeyinə dəstək verməsi iki ölkə arasında silahlı münaqişə başlanmasının qarşısını almışdı. Albertin ölümü Viktoriyanı olduqca mütəəssir etmişdi və əziz ərinin itkisinə görə kraliça uzun müddət tənhalığa qapılmışdı. Parkdan kənarda, memorialın qarşı tərəfində yeddi min nəfərlik tamaşaçı yeri olan, ellipsoid formalı və qübbəli Royal Albert Hollun binası ucalır. Burada çox sayda kollec və muzey yerləşir. Ümumiyyətlə, Londonu həm də heykəllər şəhəri adlandırmaq olar, lakin buradakılar fiqurları SSRİ-də qoyulan heykəllərdən fərqli olaraq iri həcmlərdən, böyük kütləli olmaqdan mitinq jestlərindən xalidir. Onlarda insanlar özlərinə xas olan adi pozalarda təsvir olunurlar. Mərkəzdə ucaldılan ser Uinston Çörçillin - bu görkəmli dövlət xadimi və XX əsrin Demosfeni sayılacaq bir natiqin heykəlində patetika əlamətləri yoxdur. Elə bil ki, bu iri gövdəli adam çəliyinə söykənərək İkinci dünya müharibəsi vaxtı faşistlərin aviasiya bombardmanlarının dağıtdığı binalara baxmaq üçün gəldiyi kimi, indi də fikirli-fikirli yavaş addımlarla küçədə gəzir. İngilisin gözündə dahi də, qəhrəman da hər şeydən əvvəl insandır, onun ən uğurlu ifadəsi də başlıca təyinatının vəsfinə tapılır. Burada real şəxsiyyətləri mifləşdirməyə yol verilmir, onun böyüklüyü nümayiş etdirilərkən uğursuzluqları, şəxsi xarakterində olan çatışmazlıqlar ört-basdır edilmir, çünki nöqsanlar ləyaqətlərin inkarına xidmət etmir, əksinə onların fonunda fövqəltəbii xüsusiyyətlər daha qabarıq nəzərə çarpır. Bu fikri kraliça I Elizabetin, dahi Şekspirin tərcümeyi hallarında gizlədilməyən detallar parlaq qaydada sübut edir. Bu xalq öz tarixinə olduqca məhəbbətlə, həm də onu qoruyub hifz etməkdən 77 irəli gələn obyektivliklə, qərəzsizliklə yanaşır. İngilislər çox sayda tarixi şəxsiyyətlərinə öz ehtiramlarını onların xatirəsini tirajlaşdırmaqda görmürlər. Lakin burada da azacıq istisna halları vardır, bunu sağlığında «Virgin» - «Bakirə» ləqəbi daşıyan kraliça I Elizabet və dövlətin tarixində ən uzun müddətdə 63 il ərzində tax-tacda olmuş Viktoriya təşkil edir. Bu iki tarixi şəxsiyyət küçələrin, meydanların, qatarların adlarında yaşayırlar və onlar artıq daha çox rəmz rolunu oynayırlar. Onların müqayisələrə sığmayan əməlləri bu xatirələrə ölməzlik bəxş etmişdir. I Elizabet xalqı 1588-ci ildə İspanların Məğlubedilməz armadası üzərində əvvəllər müşkül görünən qələbəyə səsləmiş, döyüşçüləri ruhlandırmaq üçün özü onların yanına gəlib, alovlu nitq söyləmişdi. Nəticədə, təbiətin də köməyi ilə ispan donanmasının darmadağın edilməsi İngiltərəni mühüm dəniz dövlətinə çevirmiş, onun qüdrətini və nüfuzunu xeyli yüksəltmişdi. İngiltərə əmin-amanlıq və çiçəklənmə dövrünə qədəm qoymuşdu. Bu gələcək böyük imperiyanın yaranması üçün okeanların qapısını ona açmış və ölkəyə nəhayətsiz imkanlar vermişdi. I Elizabet xalq arasında çox populyar idi. Bu kraliçanın hökmranlığı illəri İngiltərənin «qızıl dövrü» adlanır, bu dövrdə ədəbiyyat, teatr görünməmiş yüksək səviyyəyə qalxmışdı. Şekspirin pyesləri antik dövrün teatrını da zənginləşdirərdi, heç şübhəsiz, dahi dramaturqlar olan Esxil, Sofokl və Evripid özləri uyduqları panteonda bu orta əsrlər dühasına layiq olduğu yeri verərdilər. Kraliça Viktoriya da yaşadığı epoxaya öz adını vermişdir. O, sadəcə imperatriça deyildi. Napoleon dövründə memarlıqdakı və tətbiqi sənətdəki üsluba «amper – imperiya» adı verildiyi kimi, onun hökmranlığı dövründə bir qrup mədəniyyət xadimi yeni üslubun tərəfdarları kimi özlərini «viktoriyaçılar» adlandırırdılar. Bakirə kraliçadan fərqli olaraq Viktoriya böyük siyasət qayğılarına baxmayaraq sevimli ərinə sədaqətli arvad olaraq qalırdı, dörd oğul və beş qız doğmuşdu. 42 yaşında dul qalanda onun doqquz uşağı var idi. Onun dövründə həm də monarxiyanın nüfuzu xeyli artmışdı. İngilislərin öz tarixlərinə sevgisi heç də baş vermiş hadisələri süni şəkildə boyamaq, onlara ifrat parlaqlıq vermək kimi ağılsız hədlərə gəlib çatmır, onun solğun səhifələrinə bəraət vermək, haqq qazandırmaq meyillərinə məhəl qoymurlar. İngilis tarixçiləri öz xalqının və ölkəsinin salnaməsinə saxta qədimlilik vermək, bu yeri tarixin beşiyi adlandırmaq kimi şirnikləndirici aldanışdan çox-çox uzaqdırlar. Onlar nə Qay Yuli Sezarın «Qall müharibəsi haqqında qeydlər» kitabında adada yaşayan uzaq əcdadlarının primitiv, yayımvəhşi həyat tərzi keçirməsi barədəki mülahizələrini inkar etmək və onlara düzəliş vermək fikrinə düşmürlər, nə də Kamelot hökmdarı və özlərinin iftixar mənbəyi olan kral Arturun tarixi deyil, yarımmifik şəxs olduğunu etiraf etməkdən yayınmırlar. Əksinə, onu da qeyd edirlər ki, qədim Roma minillik dəqiq tarixə malik olduğu, qələmə alınmış görkəmli şəxsiyyətlər və hadisələr bu tarixin səhiflərini bol-bol bəzədiyi halda, ingilislər belə bir vaxtda meydana gələn və VI əsrə aid edilən qəhrəmanın mövcudluğunua böyük şübhə altında yanaşmağa məcburdurlar. Onlar olduqca düzgün hərəkət edirlər, çünki tarix üzərinə vurulan boya bir qədər sonra parçalanıb, yoxa çıxır. Tarixi saxta tədqiqatlar, maddi dəlillər, uydurulmuş artefaktların Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|