74
yaşadığı şəhərin ucqarında yerləşən evə yollandıq. Onlar iki mərtəbəli beş otaqlı
evdə yaşayırlar, daha doğrusu evi kirayə götürmüşlər. Evin arxada artırma rolunu
oynayan kiçik meydançası, aşağıda isə çəmənlikdən və ağaclardan ibarət olan
həyəti vardır.
Tələbə qardaşlar səhər yeməyini və şamı yay vaxtı mətbəxin davamı rolunu
oynayan bu üstü açıq hollda təmiz havada yeyirlər. Onlar universitetdə oxumaqla
yanaşı işləyirlər, özlərinin qazancı hesabına kirayə pulunu verir, təhsil, qida
xərclərini ödəyirlər. Ortancıl qardaş beynəlxalq kommersiya üzrə mütəxəssisdir,
daxili kommersiya şəbəkəsində işləyir və iki bankdan işləmək barədə təklif
almışdır. Böyük qardaş həkim sertifikatı və lisenziyası almışdır, dildən dörd
imtahan verdikdən sonra şəhərdəki klinikalardan birində işləyəcəkdir. Üçüncü
qardaş mühafizə xidmətində çalışır və vaxtaşırı Uimbldon stadionunda keçirilən
mühüm futbol oyunlarına pulsuz baxmaq imkanı qazanır. Kiçik qardaş isə
kompyüterlərin sirlərinə yiyələnmək niyyətindədir. Həkim olan qardaş hədiyyə
kimi mənə Londonda maraqla oxunan yazıçı kimi tanınmış Robert Harrisin yeni
«Imperium» kitabını bağışladı və Tsitseronun həyatından bəhs edən bu əsər
həm də
onun zövqü barədə təsəvvürümü bir qədər də möhkəmləndirdi.
Bizi isə daha çox maraqlandıran ingilislərin düşüncə və həyat tərzlərinə
bələd olmaq idi və belə imkanları əldən vermək istəmirdik. İngilislərin ən yaxşı
xüsusiyyətlərindən biri soruşulan hər şeyə səbirlə cavab vermələri, sualı cavabdan
əvvəl dəqiqləşdirmələri, şəhəri yaxşı tanımayan adama hər cür köməklik
göstərməyə daim hazır olmalarıdır. Onlara müraciət edildikdə öz niyyətlərini elə
bil ki, unudub, könüllü xidmət göstərməyi özlərinin borcu kimi ön plana çəkirlər.
Avropada adamların bir-birinə qarşı nəzakətli və həssas davranmaları adi haldır.
Ancaq xahiş edən adama lazım olduğundan artıq köməlik göstərmək əziyyətinə
qatlaşmaq xüsusiyyəti ilə ilk dəfə İsveçrədə rastlaşmışdım. İndi isə bunun daha
qabarıq nümunələrini addımbaşı İngiltərədə görürdüm. Metroda tanış olduğumuz
ingilis nəinki xəritədə axtardığımız ünvan barədə bizə geniş izahat verdi, sonra isə
əlavə etdi ki, elə özü də həmin stansiyaya gedir, orada da öz yolundan ayrılıb,
axtardığımız yerə qədər bizi müşayiət etdi. Bu əziyyətinə razı olmasaq da,
londonlulara xas olan qonaqpərvərliyi nümayiş etdirməkdən o, daxilən həzz alırdı.
Başqa bir vaxt isə biz şəhərin sakini olan bir hindli ilə tanış olduq. O,
Hindistanın Qucarat ştatından idi, orada yaşayan parsları da, onların ən zəngin
nümayəndəsi olan milyarder Tatanı da tanıdığını bildirdi, Mahatma Qandinin
həmyerlisi olduğu ilə fəxr etdiyini də yada salmağı unutmadı. O, qırx ildən çoxdur
ki, Londonda yaşayır və tikintidə dülgər işləyir. Doğma ştatından olan qızla ailə
qurmuş, hinduizm dininə məxsus olan nişanələri və ibadətləri qoruyub saxlamışdır.
Alnındakı qırmızı süni xal da onun dini mənsubiyyətindən xəbər verirdi. Yeni
vətənindəki milli, irqi münasibətlərə marağımızı hiss etdikdə, o, səmimi qaydada
bildirdi ki, burada yaşadığı uzun müddət ərzində irqçilik təzahürlərinə rast
gəlməmişdir. Mənfi münasibətin nümayişi üçün isə onun dərisinin rəngi və digər
antropoloji xüsusiyyətləri yaxşı nişangah rolunu oynaya bilərdi. İngiltərədəki qibtə
edilən qaydalardan biri muzeylərə pulsuz, sərbəst şəkildə daxil olmaq imkanıdır.
Muzeylər supermarketlər kimi olduqca təmiz saxlanılır, döşəmədə toz və hansısa