Tema: Texnikalıq dóretiwshiliktiń ayriqsha qasiyetleri Joba

Oqıwshılar texnikalıq dóretiwshiliginiń pedagogikalıq hám psixologiyalıq qásiyetleri

Insaniyat rawajlanıwınıń barlıq dáwirlerinde dóretiwshilik miynet adamzattı alǵa háreketlentiretuǵın tiykarǵı faktor bolıp kelgen. Sonday eken, jetkinshekti dóretiwshilik miynetke úyretiw, onı óz dáwiriniń eń aldıńǵı bilimleri menen qurallandırıw barlıq dáwirlerde hámme xalıqlar ushın eń aktual wazıypa esaplanǵan.

Texnikalıq dóretiwshilikti shólkemlestiriwde, eki óz-ara baylanıslı wazıypanı itibarǵa alıw kerek. Olardıń birinshisi, studentlerdiń dóretiwshilik iskerliginde ǵárezsiz pikirlewin rawajlandırıw, bilimlerdi iyelew degi intiluvchanligi, ilimiy dúnyaǵa kóz qarasın qáliplestiriliwi menen, ekinshisi, ózlestirilgen bilimlerdi tálimde hám ámeliy iskerlikte ǵárezsiz qollay alıwǵa úyretiw menen belgilenedi.
Texnikalıq dóretiwshilik studentler iyelep atırǵan bilimleriniń bekkemligi hám jetiliskenligin támiyinlew, olarda aktiv hám ǵárezsiz pikirleytuǵın shaxs páziyletlerin qáliplestiriw, intellektual qábiletlerin rawajlandırıwǵa xızmet etiwshi iskerlik túri esaplanadı. Bul jaǵday, ásirese, bolajaq miynet hám kásip tálimi oqıtıwshılarınıń pán tiykarların ózlestiriwinde, keyinirek bul processga tikkeley basshılıq qılıwda asırıwında, dóretiwshilik jumıs formaların islep shıǵıwında zárúrli áhmiyetke iye boladı.
Dóretiwshilikke bolǵan mútajlik psixofiziologikalıq tárepten qaralganda, bir neshe basqıshlarda ámelge asadı. Bulardan birinshisi háwes - mútajliktiń eń ápiwayı forması bolıp, insan tárepinen sanalı basqarıladı. Ekinshisi, salıstırǵanda joqarılaw rawajlanıw basqıshı bolǵan qálew de insan tárepinen sanalı basqarilib, ol shaxstıń málim buyım yamasa hádiysege salıstırǵanda munasábetleri kompleksin ańlatadı. Úshinshisi, eń quramalı basqısh bolǵan qızıǵıwshılıq, qálew hám ol menen baylanıslı bolǵan túsinikler tiykarında júzege keledi. Qızıǵıwshılıq turmıs daǵı sırtqı tásirinler, shaxs iskerligi hám de tálim-tárbiya procesi tásirinde qáliplesip baradı. Bul jaǵdaylar psixologiyalıq faktorlar - dıqqat, aqıl, túsinik, yad, pikirlew, sezim hám shıdamlılıq páziyletlerine sezilerli tásir kórsetip, shaxstıń qáliplesiwinde bólek zárúrli áhmiyetke iye boladı.
Dóretiwshilik hám dóretiwshilik iskerligi. Hár bir insannıń turmısı dawamında sheshiwi zárúr bolǵan kóplegen máseleler júzege keledi. Insanlar, ádetde, óz máselelerin qanday sheshediler? Geyparalar óz intuitsiyasiga tayanǵan halda sheshimdi tabıwǵa háreket etediler, basqaları ózge insanlar menen máslahátlesip, olardıń tájiriybesi tiykarında yamasa ilimiy-kópshilikke arnalǵan ádebiyatlardı analiz etip, óz máseleleri sheshimin tabıwǵa urınadılar, úshinshileri bolsa bul jumıstı basqa shaxslarǵa yamasa tosınarlı jaǵdaylarǵa qaldırıp, mashqala sheshiminen ulıwma alıslasıwǵa háreket etediler. Insanlardıń tek onsha úlken bolmaǵan bólegigine óz máselelerin dóretiwshilik iskerligi metodları járdeminde sheshediler.
Siz, dóretiwshilik iskerligi metodları barma? Dóretiwshilik menen maqsetli jóneltirilgen halda shuǵıllanıw múmkinbe? degen sorawlar berasiz. Awa, dóretiwshilik metodları ámeldegi, óz aldına ilimiy jańa ashılıwlar qılıw, jańa mashinalar, mexanizmler, texnologiyalar, súwretshishilik kórkem óneri dóretpeleri, muzıkalıq, kórkem ádebiyatqa baylanıslı dóretpeler jaratıw boyınsha anıq máselelerler qoyıp, dóretiwshilik iskerligi menen maqsetli shuǵıllanıw múmkin. Náwbettegi mashqala júzege keledi - dóretiwshilik iskerligin qay jerde úyreniw múmkin? Bunnan 10 -20 jıllar aldın dóretiwshilik metodları menen tek oylap shıǵarıw máselelerin sheshiw teoriyası boyınsha qánigeler tárepinen ótkeriletuǵın seminarlarda, sistemalı analiz, funksional -bahalı analiz, sistemalı pikirlew iskerligi metodologiyasi, pikirlewdi aktivlestiriw metodları hám dóretiwshilik teoriyasınıń basqa bólimlerinde tanısıw múmkin edi. 3 Házirgi kúnde bul ilimiy jónelis boyınsha jetkilikli dárejede ádebiyatlar baspa etilgen. Buǵan baylanıslı usınıs etiletuǵın ádebiyatlardıń dizimi qóllanbanıń aqırında keltirilgen. Kitaplardan tısqarı kóplegen mektepler hám joqarı tálim mákemelerinde túrli arnawlı pánler kiritilgen. Sonday bolsa -de, kóplegen tálim alıwshılar dóretiwshilik metodları menen tanısıw, olardı mádeniyat túrli tarawlarında mashqalalardi sheshiwde qóllawǵa úyreniw múmkinshiligine iye emes edi. Nege? Sebebi studentler ushın dóretiwshilik teoriyasınıń joqarıda kórsetilgen bólimlerin, tiykarǵı metodların ózinde birlestiretuǵın qóllanba joq edi.