Temperaturun öLÇÜLMƏSİ plan temperatur şkalaları və temperatur kəmiyyət vahidləri. Mexaniki kontakt termometrləri

Tarazlıq vəziyyəti
Temperatur
T68, K	T68, ^0C
Hidrogenin üçlü nöqtəsi	13,81	-259,34
Hidrogenin qaynama nöqtəsi	20,28	-252,87
Suyun qaynama nöqtəsi	373,15	100
Qalayın (Sn) bərkimə nöqtəsi	505,1181	231,9681
Neonun qaynama nöqtəsi	27,102	-246,048
Oksigenin üçlü nöqtəsi	54,361	-218,789
Oksigenin qaynama nöqtəsi	90,188	-182,962
Suyun üçlü nöqtəsi	273,16	0,01
Sinkin bərkimə nöqtəsi	692,73	419,58
Gümüşün (Ag) bərkimə nöqtəsi	1235,08	961,93
Qızılın Au) bərkimə nöqtəsi	1337,58	1064,430

Qaz termometrləri üç tipdə olur: sabit həcmli, sabit təzyiqli və sabit temperaturlu. Sabit həcmli qaz termometrlərində (şəkil 1) qazın temperaturunun dəyişməsinə proporsional olaraq təzyiqi də dəyişir. Qaz termometri balondan 1 və birləşdirici borudan 2, 3 ventili ilə hidrogen, helium yaxud azotla (yüksək temperatur üçün) doldurulan olmaqla icraedilir (hazırlanır). Birləşdirici boru 2 ikiborulu manometrin borusu 4 ilə birləşdirilir ki, burada 5 borusunu elastiki birləşdirici şlanqla 6 aşağı –yuxarı hərəkət etdirmək olur.

Şəkil 1. Qaz termometrinin sxemi.

Qazla doldurulmuş sistemin həçmi temperaturun dəyişməsi ilə dəyişir və onu ilkin qiymətinə gətirmək üçün 5 borusunu şaquli olaraq o həddə qədər yerdəyişdirilir ki, 4 borusundakı civə səviyyəsi X-X oxuna uyğun gəlmir. Burada 5 borusundakı civə sütunu, X-X hesablama səviyyəsindən başlanmaqla balondakı qazın P təzyiqinə uyğun gəlir. Əgər suyun üçlü temperatur T_o nöqtəsində balondakı qazın təzyiqi P_o nərabər olur, ölçülən P təzyiqində həqiqi temperatur T = T_o P/ P_o.

Şkalalrın reper nöqtələri arasında interpolyasiya ilə etalonların köməyi ilə: 13,81...903,89K intervalında platin müqavimət termometri; 903,83...1337,58K temperatur intervalında platinrodium –platin termocütü, 1337,58K temperaturdan yuxarı temperaturda Plankın şüalanma qanunundan istifadə olunan kvazimonox-romatik termometr.
Beynəlxalq vahidlər sistemində (Sİ) bəzi istilik kəmiyyətləri aşağıda verilmişdir:
Cədvəl 2.
İstilik kəmiyyət vahidləri