Terminlarning shakllanishi. Eski turkiy terminologik tizimdagi arabcha, fors-tojikcha o’zlashmalar

Tilning lug’at tarkibi

Tilning lug‘at tarkibi kishilarning turli faoliyati bilan bevosita
aloqador bo‘lganligi uchun uzluksiz o'zgarib turadi, jamiyat, fan- texnika taraqqiyoti bilan boyib boradi. Chunki til yangi so‘zlar
bilan boyib turmasa jamiyatdagi o'zgarishlar va yangilanishlarni
aks ettirolmay qoladi. Shunday ekan, har bir tilning leksik tarkibi
shunday bebaho xazinadirki, unda shu xalq tarixiga oid qimmatbaho
ma’lum otlar saqlanadi.
So‘zlarni mavzuiy guruhlarga ajratish muayyan xalq tilida
qaysi sohalarga oid leksikaning boy yoki kambag'alligini belgilashda
katta o’rin tutadi. 0‘z va o'zlashgan qatlam leksikasini mavzuiy
guruhlarga bo‘lish va ularni qiyosiy o‘rganish o‘z qatlam da qanday
sohalarga oid so ‘zlar saqlanib turgani, qaysi sohalarga doir leksemalar
tarixan iste’moldan chiqib ketgani va ular o‘rnini o'zlashgan so'zlar
egallaganini aniqlashga yo‘l ochadi.

• Antroponimlar.
• Yodnomada mazkur guruhga kiruvchi antraponimlar, o‘z navbatida, leksik-semantik xususiyatlariga ko‘ra quyidagi guruhlarga taqsimlanadi:

1. Diniy antroponimlar: payg'ambarlarning ismlari, ilohiy kitoblar nomi, avliyolar ismi va shunga oida bo’limlar.
2. Tarixiy shaxslar ismi: Daqianus- yunonlik butparast shoh, Handa Ibn Umar- Hijoz hukmdori;
3. Sifat, laqab va taxallus: Zabihullah- Ismoil payg'ambarning sifati, Atiq- Abu Bakrning taxallusi.
4. Hayvonlarga qo'yilgan maxsus nom: Mandar - chumoli nomi, Vayna- Lut payg‘ambarning ko'ppagi.
5. Butlar nomi : Lat- Makkadagi but nomi, Yabad- mu’tafikot qavm ining buti

II. Kishilarga nisbatan qo‘llanuvchi so’zlar :
kiši- o d a m, k im- k im , dost- d o ‘st, y a r- d o 's t , dušman- g 'a n im, kimersà- k im d ir, ortaq- o’rtoq.
III . Inson va uning ta’na a’zolarining nomlari:
Erin- lab , eŋ- yonoq , ernak - barmoq , eyagü - qovurg'a suyagi, qaraq - ko'z qorachig’i.