Termiz Davlat Universiteti Axborot texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika yo’nalishi 3-kurs 302-guruh talabasi Abduraimov Jaloliddinning Hisoblash matematikasining zamonaviy usullari fanidan tayyorlagan taqdimoti

Termiz Davlat Universiteti Amaliy matematika va intellektual texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika yo’nalishi 3-kurs 302-guruh talabasi Abduraimov Jaloliddinning o’zbek tilini sohada qo’llanilishi fanidan tayyorlagan taqdimoti.

O’zbek tili leksikasining boyish manbalari. Tarixga xos o’z va o’zlashgan so’zlar.

Reja:

• O’zbek tili leksikasining boyish manbalari.
• Tarixga xos o’z va o’zlashgan so’zlar.
• O’zbek tilining bugungi kunda hayotimizda tutgan o’rni .

Ona tilimiz boshqa tillardan oʻzining lugʻat tarkibining boyligi bilan ajralib turadi. Buyuk bobokalonimiz Alisher Navoiy ham oʻzining bir necha asarlari orqali buni yaqqol isbotlab bergan. Navoiy tilimizdagi soʻz tovlanishlarini boshqa tillar bilan qiyosiy tarzda oʻrgangandir. Oʻzbek tilining leksikasi fan-texnika, sanʼat,ishlab chiqarishning taraqqiyoti bilan bogʻliq holda boyib boradi. Oʻzbek tili leksikasi bir qancha manba asosida boyib, rivojlanib boradi. Uni eng avvalo,ikkita katta guruhga ajratish mumkin:

• ichki imkoniyat;
• tashqi imkoniyat.

Til lugʻat tarkibining ichki manba asosida boyishi deganda shevalahjachalardan soʻz olish,yangi soʻzlar yasash asosida boyishi tushuniladi. Masalan, buvi, buva soʻzlari adabiy tilga Andijon shevasidan olingan, bildirishnoma, dalolatnoma, maʼruzachi soʻzlari yasama soʻzlardir. Chet tillaridan soʻz oʻzlashtirish asosida til lugʻat tarkibining boyishi tashqi omil asosida boyishi deyiladi. Bunda oʻzbek adabiy tiliga fors-tojik, arab, rus va boshqa tillardan soʻz oʻzlashtirishi tushuniladi. Oʻzbek tiliga boshqa tillardan soʻz oʻzlashtirish turli davrlarda turlicha boʻlgan.

Til lugʻat tarkibining ichki manba asosida boyishi deganda shevalahjachalardan soʻz olish,yangi soʻzlar yasash asosida boyishi tushuniladi. Masalan, buvi, buva soʻzlari adabiy tilga Andijon shevasidan olingan, bildirishnoma, dalolatnoma, maʼruzachi soʻzlari yasama soʻzlardir. Chet tillaridan soʻz oʻzlashtirish asosida til lugʻat tarkibining boyishi tashqi omil asosida boyishi deyiladi. Bunda oʻzbek adabiy tiliga fors-tojik, arab, rus va boshqa tillardan soʻz oʻzlashtirishi tushuniladi. Oʻzbek tiliga boshqa tillardan soʻz oʻzlashtirish turli davrlarda turlicha boʻlgan.