Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti raqamli iqtisodiyot, biznes boshqaruv va ekonometrika kafedrasi

6-mavzu. Vaqtli qatorlar.
Vaqtli qatorlar to’g’risida umumiy tushunchalar va ularni tahlil qilish vazifalari. Vaqtli qatorlar. Vaqtli qatorlarni taqdimot shakllari. Vaqtli qatorlar darajalari. Vaqtli qatorlarning tarkibi. Vaqtli qatorlar turlari (trend modellari). Vaqtli qatorlarning dastlabki tahlili. Vaqtli qatorlarning dinamik xarakteristikalarini hisoblash. Mutlaq bazisli va zanjirli o’sish. Nisbiy bazisli va zanjirli o’sish. O’sish sur’atlarini hisoblash. Vaqtli qatorlarning tarkibi. Vaqtli qator tuzilishi: trend, tsiklik komponenta, mavsumiy komponenta va qoldiq komponenta. Additiv va multiplikativ modellar. Mavsumiylik tahlili. Statsionar vaqtli qatorlar, nostatsionar vaqtli qatorlar. Tendentsiyani aniqlash. Vaqtli qatorlarni tekislash. “Oq shovqin” tushunchasi. O’rtacha sirg’aluvchi usuli. Eksponentsial o’rtacha usuli. Trend modellari yordamida analitik tekislash. Chiziqli trend. Parabola. Giperbola. Eksponenta. Darajali trend, k-darajali parabola. Additiv va multiplikativ modellarni tuzish bosqichlari.
Mustaqil ta’lim: Tenglamalar tizimi ko‘rinishidagi ekonometrik modellar;
7-mavzu. Dinamik ekonometrik modellar
Dinamik ekonometrik modellar. Asosiy tushunchalar. Taqsimlangan lag modellarning xarakteristikasi, ularning parametrlarini baholash. Taqsimlangan lagli avtoregression modellar. Endogen ko’rsatkich. Dinamik ekonometrik modellarni tuzish tamoyillari. Vaqtli lag. O’rtacha lag. Medianali lag. Polinomlar. Almon usuli. Koyka usuli. Omil belgining kutiladigan qiymati. Bog’liq bo’lmagan omilning haqiqiy qiymati. Adaptiv kutishlar modelining umumiy ko’rinishi. Kutishlar koefftisienti. Oddiy eng kichik kvadratlar usuli. Birinchi tartibli avtoregression modelining dinamik ekonometrik modellarda qo’llanilishi. Lintner modeli. Qishman sozlash modeli. Qisqa muddatli multiplikator, uzoq muddatli multiplikator, o’rtacha lag.
Mustaqil ta’lim: ARIMA modellarini tuzish uslubiyoti.
Ma’ruza mashg‘ulotlarining soatlar bo‘yicha taqsimlanishi: