28
Adı
Sektor
T
ə
sviri
Bütün istilik və elektrik enerjisi yerli səviyyədə kənd təsərrüfatı və yaşayış
sektorlarında istehlak olunacaqdır.
Kommersiya
obyektlərinin
CFL
işıqlandırılmas
ı
Kommersiya/
Xidmətlər
2030-cu ilə qədər, kommersiya müəssisələrində bütün işıq lampaları yüksək
səmərəli kompakt fluoresyent lampaları olacaqdır. Azərbaycan
Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (2012).
Avro-4
Nəqliyyat
vasitələri
standartı
Nəqliyyat
2014-cü ilin əvvəlindən başlayaraq bütün yüngül və orta tutumlu sərnişin
avtomobilləri üçün Avro-4 standartının tətbiqi. Posada Sanchez et al. (2012)
və digər mənbələr.
Dəmir yolunun
elektrikləşdiril
məsi
Nəqliyyat
BAU ssenarisində elektrikləşdirilməyən dəmiryollarının hazırki (AC)
elektrikləşdirilməsi ilə əvəz edilməsi. 2050-ci ilə qədər tam tətbiq olunması
gözlənilir. Dünya Bankı (2013) və digər mənbələr.
Dəyişən
cərəyanlı (AC)
Dəmir yoluna
keçid
Nəqliyyat
BAU ssenarisində mövcud olan bütün elektrik dəmir yollarının AC-yə
keçilməsi, bu isə tam daimi cərəyan deməkdir. 2050-ci ilə qədər tam tətbiq
olunması gözlənilir. Dünya Bankına (2013) və digər mənbələr.
SOCAR Eco-
driving
Nəqliyyat
SOCAR-ın nəqliyyat parkı üçün eco-driving sisteminin tətbiqi, 2015-ci ilin
əvvəlində. UNDP (2014).
Elektrik
enerjisi
Şəbəkəsinin
Yenilənməsi
Elektrik enerjisi
istehsalı
2050-ci ilə qədər elektrik enerjisinin ötürülməsi və paylanması itkiləri 10%-ə
qədər azalacaqdır. Bu yaxşılaşma həm mövcud, həm də yeni tikilmiş ötürücü
və paylama xəttlərinə təsir edəcəkdir. Energetika Xartiyasının Katibliyi
(2013) və AİB (2008) .
Kiçik
hidroelektrik
qurğu
Elektrik enerjisi
istehsalı
Hər biri 2 MV-a yaxın tutuma malik olan 164 yeni kiçik hidroelektrik enerjisi
stansiyası 2030-cu ilə qədər tikiləcəkdir. Azərbaycan Respublikası Ekologiya
və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (2012).
Yerüstü külək
Elektrik enerjisi
istehsalı
2050-ci ilə qədər 800 MVt enerji həcminə malik yerüstü külək stansiyasının
tikilməsi. Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
(2012).
3 MV həcmdə
kiçik günəş
enerjisi
qurğuları
Elektrik enerjisi
istehsalı
2030-cu ilə qədər əlavə 3 MV-lıq paylanan günəş elektrik enerjisi
qurğularının tikintisi. Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər
Nazirliyi (2012).
Bələdiyyələrdə
bərk
tullantılardan
enerji əldə
etmək üçün
istifadə
olunması
Elektrik enerjisi
istehsalı
2050-ci ilə qədər bələdiyyələrdə bərk tullantıların 25%-nin enerjiyə çevrilməsi
üçün yeni tulantıdan-enerjiyə (T-E) sistemi yaradılacaqdır (Hazırdan bərk
tullantıların təqribən 25%-I Bakı T-E-yə Zavoduna gətirlilir). UNFCCC TİM
İcra Şurası (2012).
ABEMDA-nın
Qısa müddətli
planları
Elektrik enerjisi
istehsalı
Böyük və kiçik həcmli hidroelektrik qurğuları, yerüstü külən enerjisi qurğuları
və kommunal məqsədlər üçün foto-elektrik qurğular üçün 2015-2018-ci illər
üçün yeni həcm hədəfləri. Hədəflər Azərbaycan Respublikasının Alternativ
və Bərpaolunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən verilmişdir
(2014).
Meşələr
ümumi torpaq
ərazilərinin
12.5%-ni
əhatə edir
qeyri-enerji
2008-2015-ci illər ərzində meşə sahələrində 12.5%-ə qədər artım.
Azərbaycan (2008).
Meşələr
ümumi torpaq
ərazilərinin
20%-ni əhatə
edir
qeyri-Enerji
2050-ci ilə qədər meşə əraziləri ümumi torpaq sahələrinin 20%-ə qədər
artırılır. Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
(2013).
Torpağın
dayanıqlı idarə
olunması
Qeyri-enerji
Təqribən 47,000 hektar ərazidə meşələrin və otlaq torpaqlarının idarəçiliyinin
yaxşılaşdırılması və rehabilitasiyası. UNDP (2011).
Qazaxıstan
Pəncərələrin
yaxşılaşdırılma
sı
Yaşayış yerləri
2020-ci ilə qədər 1200 şəhər yaşayış binasında yüksək izolyasiyaya
qabiliyyətinə malik pəncərələrdən istifadə etməklə səmərəsiz pəncərələrin
əvəzlənməsi, və 2040-cı ilə qədər bütün şəhər yaşayış binalarının təchiz
olunması. Xərclər və Enerjiyə qənaətlə bağlı məlumatlar Ergonomikadan
əldə olunub (2011).
29
Adı
Sektor
T
ə
sviri
İzolyasiya
vəziyyətinin
yaxşılaşdırılma
sı
Yaşayış yerləri
2020-ci ilə qədər 1200 şəhər yaşayış binasında yaşayış binalarının
divarlarının və tavanlarının izolyasiyanın yaxşılaşdırılması, və 2040-cı ilə
qədər bu işin bütün mövcud şəhər yaşayış binalarını əhatə etməsi. Xərclər
və Enerjiyə qənaətlə bağlı məlumatlar Ergonomikadan əldə olunub (2011).
İstilik
borularının
izolyasiyasının
yaxşılaşdırılma
sı
Yaşayış yerləri
2020-ci ilə qədər 1200 şəhər yaşayış binasında daxili istilik borularının
izolyasiyasının yaxşılaşdırılması, 2040-cı ilə qədər bu işin bütün şəhər
yaşayış binalarını əhatə etməsi. Xərclər və Enerjiyə qənaətlə bağlı
məlumatlar Ergonomikadan əldə olunub (2011).
Daxili istilik
şəbəkəsinin
yaxşılaşdırılma
sı
Yaşayış yerləri
2020-ci ilə qədər 1200 yaşayış binasında daxili istilik paylama şəbəkəsinin
yaxşılaşdırılması, 2040-cı ilə qədər bütün mövcud şəhər evlərinin əhatə
olunması. Spesifik tədbirlərə termostat və təzyiq balanslaşdırıcı
avadanlıqların, istilik sayğaclarının və su ilə isitmə sistemlərinin tətbiqi
daxildir. Xərclər və Enerjiyə qənaətlə bağlı məlumatlar Ergonomikadan əldə
olunub (2011).
Yeni Səmərli
evlər
Yaşayış yerləri
2020-ci ilə qədər istilik səmərəliliyi standartlarına cavab verən altı milyon
kvadrat metrlik yeni tikilmiş yaşayış yeri hər il əlavə olunur, Qazaxıstan
Respublikasının Ətraf Mühit və Su Mühafizəsi Nazirliyi tərəfindən verilmişdir
(2013). Bu müddətdən sonra, bütün əlavə yeni şəhər binalarının eyni
standarta cavab verməsi gözlənilir. Xərclər və Enerjiyə qənaətlə bağlı
məlumatlar Ergonomikadan əldə olunur (2014c).
Şəhər LED
işıqlandırma
Kommersiya/Xid
mət
Açıq ictimai yerlərdə qeyri-səmərəli natri işıqlandırmanın yeni LED
texnolgiyası ilə əvəz olunması. UNDP-yə (2014b) əsasən, bu tədbir 2021-ci
ilə qədər ilkin olaraq yalnız Almati şəhərini əhatə edir. 2030-cu ilə qədər
bütün şəhərlərə quraşdırılacaqdır.
Kömür yatağı
metanının əldə
olunması
Sənaye
Kömür mədəni metanının əldə olunması zamanı kiçik miqyaslı istilik və enerji
istehsalı layihələrinin genişləndirilməsi, yerli mədən əməliyyatları zamanı
istehlak üçün. US EPA (2013b) tərəfindən təsvir olunan layihəyə əsasən.
Sıxlaşdırılmış
Təbii Qaz
(CNG) ilə
işləyən
sərnişin
avtomobilları
Nəqliyyat
Əlavə 3000 Avro M1 kateqoriyalı sıxlaşdırıcı təbii qazla işləyən sərnişin
nəqliyyat vasitələrinin 2015-ci ilə qədər əhatə edilməsi. Bununla da 2018-ci
ilə qədər 50,000 nəqliyyat vasitəsi əhatə oluncaqdır ki, bu da BAU
ssenarisində nəzərdə tutulandan artıqdır. NVG Qlobal təşkilatından əldə
olunan məlumata əsasən (2010).
CNG Parkı
Nəqliyyat
Findsen (2015b) tərəfindən qoyulan mayeləşdirilmiş təbii qaza keçid
tələblərinə cavab vermək üçün 325,000 avtomobilin, 45,000 avtobusun və
60,000 yük maşının satışı, benzin və dizel ilə işləyən nəqliyyat vasitələrinin
əvəz olunması.
Nəqliyyat
vasitələrinin
vaxtında əvvəl
istismardan
çıxarılması
Nəqliyyat
Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti 2014-cü ildə bütün nəqliyyat
vasitələrinin 80%-nin 2030-cu ilə qədər buraxılması hədəfini müəyyən edib
(2014). Bu tədbirə görə 2014-cü ildə fəaliyyətdə olan Avro 0, 1, 2 və 3
kateqoriyalarına uyğun bütün nəqliyyat vasitələrinin tədricən tulantıya
göndərilir və yeniləri ilə əvəzl olunur.
Avro-5
nəqliyyat
vasitələri
Nəqliyyat
2016-cı ilin əvvəlində, yalnız Avro 5 standarına cavab verən nəqliyyat
vasitələri satışa çıxarıla bilər. Dzhaylaubekov (2014).
Milli şəbəkənin
rehabilitasiyası
Elektrik enerjisi
istehsalı
Bu tədbirin məqsədi 2040-cı ilə qədər elektrik enerjisinin ötürülməsi zamanı
itkiləri azaltmaqdır. Tədbir iki mərhələdə həyata keçiriləcəkdir. Birinci
mərhələdə, 2020-ci ilə qədər mövcüd ötürücü xəttlərin 2,604 kilometrin
rehabilitasiya olunacaq, bundan sonra ikinci mərhələdə isə 2040-ci ilə qədər
mövcud ötürücü xəttlərin yerdə qalan hissəsi rehabilitasiya olunacaqdır. AİB-
in təsvir etdiyi (2011) enerji səmərəliliyi planlarına və milli tərəfdaşların
verdikləri məlumatlara əsasən.
Nüvə
enerjisinin
genişləndirilmə
si
Elektrik enerjisi
istehsalı
Quraşdırılmış ümumi nüva istehsalı həcmi 2030-cu ilə qədər 1.5 QV-a çatır
və 2050-ci ilə qədər isə 2.0 QV olacaqdır. Qazaxıstan Respublikası
Prezidentinə əsasən (2013).
Optimistik
Nüvə enerjisi
Elektrik enerjisi
istehsalı
BAU ssenarisində tətbiq olunan nüvə həcminə əlavə olaraq (2030-cu ilə
qədər 900 MV), milli tərəfdaşların məlumatına görə Kurçatovda 2023-cü ildə
əlavə 1800 MV-lıq həcmin işə salınacaqdır.
Tulantılardan
Enerjinin əldə
olunması
Elektrik enerjisi
istehsalı
Bərk kommunal tullantıların elektrik enerjisinə çevrilməsi qurğusu. 2020-ci
ildə Almatıda bərk kommunal tullantılardan 5% enerji əldə olunacaqdır.
2050-ci ilə qədər bərk kommunal tullantılar 30% enerji əldə olunacaqdır.
Mitsubishi Ağır Sənaye et al (2014) müəssisəsinin məlumatına görə.
Alternativ
Elektrik enerjisi
Ümumi alternative enerji generasiyası (həm bərpaoluna, həm də nüvə enerji
Dostları ilə paylaş: |