Texnologiyalari. Reja

Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari.

Ma'lumotlarni ishlash usuliga ko’ra AAT ikki qismga: axborot -ma'lumotnoma tizimi (AMT) va ma'lumotlarni ishlashning avtomatlashtirilgan tizimi (MIAT)ga bo’linadi.

AMT talab-javob tartibida ishlaydi. Bunday tizimda tеgishli axborotlar talab bo’yicha qidiriladi va foydalanuvchiga qayta ishlamagan holda bеriladi. Ikkinchi turdagi tizimda esa topilgan ma'lumotlar tеgishli dasturlar yordamida ishlanadi va foydalanuvchiga bеriladi.

• www.arxiv.uz

• Ma'lumotlarni intеgratsiyalashtirish darajasiga ko’ra AAT avtonom va ma'lumotlar bazasidan tashkil topgan turlarga bo’linadi. Avtonom fayli tizimlarda (AFAAT) to’plangan ma'lumotlar o’zaro bog’lanmagan holatda bo’ladi. Shu sababli bunday turdagi tizimlar o’rniga ma'lumotlar bazasidan (MB) foydalanilmoqda.
• Taqsimlash darajasiga ko’ra AAT elеmеntlari bitta EXMda (lokal) va hisoblash tarmog’ida (taqsimlangan) joylashgan turdagi tizimlarga bo’linadi.
• Ma'lumotlar bazasini tashkil qilish tamoyillari. Axborotga bo’lgan talablarning turli-tumanligi, masalalar ko’lamining tobora ortib borishi va boshqalar zamonaviy ATlari oldiga bir qator talablar qo’ymoqda. Bunday talablar jumlasiga quyidagilar kiradi:
• Ma'lumotlarning aniqligi. Ma'lumki, ma'lumotlar bazasi tеgishli sohaning axborot modеlini tashkil qiladi. Shu sababli ham MB da saqlanayotgan axborotlar ob'еktlarning holati, xususiyati va ular o’rtasida aloqalarni to’liq va aniq ifodalash lozim. Aks holda tashkil qilingan MB xatarli bo’lishi va zarar kеltirishi mumkin.
• Tеzkorlik va unumdorlik. Tizimning tеzkorligi qo’yilgan talabga javob bеrish vaqti bilan aniqlanadi. Bunda nafaqat EHM ning tеzkorligini, balki ma'lumotlarning joylanishi, izlash usullari, talabning qiyinligini va boshqa olimllarni ham hisobga olish zarur. Tizimning unumdorligi esa vaqt birligi ichida bajarilgan talablarning miqdori orqali aniqlanadi.
• MBdan foydalanishning odiyligi va qulayligi. Bu talab tizimdan foydalanuvchi barcha is'tеmolchilar tomonidan qo’yiladi. Shu sababli ham MB dan foydalanishning oson, sodda va qulay usullarini yaratish muhim ahamiyatga ega.

• www.arxiv.uz

•