Thank you for your contribution

135

Biyografileriyle Ermeniler. İstanbul: Aras.

Pamukciyan, K. (2003b). Ermeni Kaynaklardan Tarihe Katkılar-III: 

Zamanlar, Mekanlar, İnsanlar. İstanbul: Aras.

Saris, M, (2003). Başlangıcından Bugüne Ermeni Resim Sanatı. 

İstanbul.

Sinanlar Uslu, S. (2010). Pera Ressamları-Pera Sergileri: 1845-

1916, (13 Nisan-8 Mayıs). İstanbul: Norgunk.

Soysal, M. (1984). Yakınlık: Osmanlı’dan Günümüze: Toplumumuzda 

Ermeni Sanatçılar, Milliyet Sanat, 107, 3.

Uzun, D. (2012). Heykel sanatının Türk Kültürü içindeki yeri ve Yer-

vant Oskan Efendi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri, 1, 279-291  

erişim http://www.yasambilimleridergisi.com/makale/

pdf/1356256143.pdf:(03-12-2014).

Uzun Aydın, D. (2014). Türk Heykel Sanatı ve İlk Heykeltraşlar. 

Ankara: Gece.

Ürekli, F. (1997). Sanayi-i Nefise Mektebi’nin Kuruluşu ve Türk 

Eğitim Tarihindeki Yeri. (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul 

Üniversitesi/S.B.E., İstanbul.

Üstünipek, M. (2007). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Çağdaş Türk 

Sanatında Sergiler 1850-1950. İstanbul: Artes.

Yılmaz, G. (2005). Osmanlı Devleti’nin Katıldığı Uluslar arası Tarım, 

Endüstri, Sanat Sergileri ve ‘İane Sergisi’. 60.Yaşında Sinan Ge-

nim’e Amağan-Makaleler, 718-729. 

Zihnioğlu, Y. (2007). Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Gazetesi (1911-

1914). İstanbul.

çalışma hakkına sahip oldukları görülmüştür. Aynı 

zamanda, Müslüman halkla beraber sanat ortamında da 

yer almışlardır.

Osmanlı Devleti’nde güzel sanatlar Sanayi-i Nefise Mek-

tebi ile kurumlaşırken, sanat olaylarının açılan sergiler-

le de pekiştiği gözlenmektedir. Bu doğrultuda, resimle 

birlikte heykel sanatı da eser örnekleri vermiştir. 

Osmanlı’nın son çağlarına baktığımızda, özellikle heykel 

sanatı baz alınırsa; bu sanat dalında gayrimüslimlerin 

ve kaynaklara göre de özellikle Ermeni sanatçıların 

sıklıkla isimlerine rastlanmıştır. Kaynak taramalarına 

bakıldığında, ne yazıktır ki çoğu sanatçının yalnızca 

isminden haberdar olabilmekteyiz. Hatta bu kaynakların 

bir kısmı da yine gayrimüslimler tarafından yazılmışlar-

dır. Makalede yer alan isimlerden en önemlisi şüphesiz 

Yervant Oskan Efendi’dir. Nitekim kendisinin, Türk 

heykel sanatının eğitim alanındaki ilk hocası olması, ona 

ayrı bir değer katmaktadır.

Gayrimüslimler veya Ermenilerin sanat hayatını konu 

alan çok fazla yayın olmadığı düşünülürse, bu tarz ça-

lışmaların artması gerekmektedir. Bugün yalnızca isim-

lerini öğrenebildiğimiz heykel sanatçıların, sonradan 

çalışmalarına da ulaşılması ve sanat tarihine katkıda 

bulunulması tek ümidimizdir. Bu doğrultuda, araştırma-

cıların bu konuda emek sarf etmelerini diliyoruz.

KAYNAKÇA

Berk, N., Gezer, H. (1973). 50 Yılın Türk Resim ve Heykeli. İstanbul: 

Türkiye İş Bankası Kültür.

Dabağyan, L. P. (2010). Geçmişten Günümüze Millet-i Sadıka-I: 

Osmanlı Ermenileri (Amiralar-Devlet Adamları-Mimarlar-Hekim-

ler-İlim Adamları). İstanbul. 

Dabağyan, L. P. (2012). Geçmişten Günümüze Millet-i Sadıka-2: 

Sanat Dünyamızda Ermeniler. İstanbul: Yedirenk.

Ermeniler: Tarih. (1994). Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi 

içinde (Cilt. 3, s. 190-194). İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı.

Estukyan, P. (2003). İstanbul’da Ermeni Müziği. İstanbul, 45, .84.

Germaner, S. (1991). Osmanlı İmparatorluğu’nun Uluslar arası Ser-

gilere Katılımı ve Kültürel Sonuçları. Tarih ve Toplum,16/95, 33-40.

Halis, M. (2012-09 Aralık). www.sabah.com.tr. (Erişim:05-05-2014).

Köksal, A. (1983). Resim ve Heykel Sanatımızda 100 Yıl. Milliyet 

Sanat, 68, 32-35.

Kürkman, G. (2004). Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeni Ressamlar 

1600-1923, (C. I-II). İstanbul: Matüsalem 

Naipoğlu, S.G. (2008). Sanayi-i Nefise Mektebi’nde Sanat Tarihi 

Yaklaşımı ve Vahit Bey. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe 

Üniversitesi/ S.B.E., Ankara.

Nazır, B. (2009). Dersaadet  Ticaret Odası ve Uluslar arası Sergiler. 

History Studies, 1, 179-196.

Özsezgin, K. (1984). Türk Resim, Heykel ve Fotoğrafçılığında Er-

meni Kökenli Sanatçılar: Osmanlı’dan Günümüze: Toplumumuzda 

Ermeni Sanatçılar. Milliyet Sanat, 107, 13-15.

Pamukciyan, K. (2003a). Ermeni Kaynaklarından Tarihe Katkılar-IV: 

---

136

---

137

XIX. YÜZYIL BURSA YAPILARINDA GÖRÜLEN 

SÜSLEME ÖZELLİKLERİ

ORNEMANTATION IN 19TH. CENTURY BURSA 

BUILDINGS

Bursa, tarih boyunca bir çok devlet , beylik ve hane-

dana ev sahipliği yapmış bir şehirdir.  Tarih boyunca 

Bursa’da hüküm sürmüş olan siyasi kuruluşlar imar 

faaliyetlerinde bulunarak Bursa’yı mimari eserlerle 

donatmışlardır. Mimariye bağlı süsleme faaliyetleri 

de yapı inşasıyla paralel olarak gelişmiştir. Dönem 

dönem mimari ve süsleme özelliklerinde değişmeler 

görülmüştür ki bu oldukça doğal bir eğilimdir.  

Bildiri konumuz olan yapılar  XIX. yüzyılda Bursa da 

inşa edilmiştir. Bu yüzyılın temel özelliklerinden biri 

sivil mimariye daha önceki dönemlere göre daha fazla 

önem verilmesidir. Buna ilave olarak özellikle mimari 

ve mimariye bağlı süsleme açısından barok, rokoko ve 

ampir üsluplara eğilimdir. Bursa yapılarında görü-

len  mimari ve süsleme özelliklerinde bu üsluplar 

görülmektedir. Özellikle kalem işi süslemelerde bu 

eğilimler daha belirgindir. Bursa yapılarındaki kalem 

işi süslemelerde yağlı boya kullanılmış olup, pastel ve 

canlı renkler bir arada görülmektedir. Altın sarısı renk 

ve altın yaldız kullanımı da vardır. Ayrıca ahşap çıtalar 

ile ahşap üstüne süslemeler oluşturulmuştur. 

Bu bildiride XIX. yüzyılda Bursa’da inşa edilmiş olan 

dini ve sivil mimari örneklerinde görülen süsleme 

özellikleri değerlendirilmeye çalışılmıştır. 

 

Anahtar Sözcükler:  Bursa, XIX. Yüzyıl, Süsleme, Özellik //  

Keywords : Bursa, XIX. Century, Decoration, Property 

Batman Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Geleneksel El Sanatları 

Bölümü // 

 Batman University, Faculty of Fine Arts, Department of Traditional 

Turkish Art

[e-mail]

ÖZET ABSTRACT

Yrd.Doç.Dr. Ebru ELPE

08-11 Nisan April 2015

---