Tishli uzatmalar

3-jadval

Z yoki zk	Kesuvchi asbobning siljish koeffisiyenti, x
	-0,4	-0,25	-0,16	0	0,16	0,25	0,4
16		-	-	4,28	4,02	3,78	3,54
20	-	-	4,10	4,07	3;83	3,64	3,50
25	-	4,30	4,13	3,90	3,72	3,62	3,47
40	4,02	3,88	3,81	3,70	3,61	3,57	3,48
60	3,78	3,71	3,63	3,62	3,57	3,54	3,50
80	3,70	3,66	3,63	3,60	3,55	3,55	3,51
100	3,66	3,62	3,61	3,60	3,56	3,56	3,55
180	3,62	3,62	3,62	3,62	3,57	3,58	3,56

Loyihalanayotgan uzatma g`ildiraklarning modulini aniklashda formulada F<sub>t</sub>=2T<sub>2</sub>/2d<sub>2</sub> deb qabul qilsak,
m= mm bo`ladi,
bu yerda: K_m=Y_f K_Fα∙K_Fβ - qo`shimcha koeffisiyent bo`lib uning o`rtacha qiymati to`g`ri tishli silindirsimon g`ildiraklar uchun K_m=6,8, qiya tishli silindrisimon g`ildiraklar uchun K<sub>m</sub>=5,8 Formuladagi [σ<sub>F</sub>] qiymati o`rniga [σ_F]_1,[σ_F]₂ qiymalarining kichigi qo`yiladi.
Aniqlangan modul qiymati standart bo`yicha yaxlitlanadi. Bu qiymat qancha kichik bo`lsa g`ildirak tishlarining soni shuncha ko`p bo`ladi. Bunda tishli g`ildirakning ilashishi tekis, shovqinsiz bo`lib tishni kesilishini osonlashtiradi, lekin eguvchi kuchlanishga chidamliligi kamayadi. Shuning uchun quvvat uzatadigan uzatmalarda modul qiymatini m>1,5 deb olish tavsiya etiladi.
Qiya tishli uzatmalar. Qiya tishli uzatmalarda ilashish chizig`ining umumiy uzunligi l<sub>Σ</sub> ni qiymati g`ildirak eni v dan katta bu esa egilishdagi kuchlanishi qiymati kamaytiradi.
Egiliщdagi kuchlanishning xisobiy qiymati quyidagacha aniqlanadi:

σ_F2=σ_F1·
bu yerda: Y_β=1-(β/140)-tish qiyaligini xisobga oluvchi koeffisiyent; Y_F, K_Fα, K_Fβ qiymatidan yuqorida berilgan; U_F-tish shaklining koeffisenti.
U_F-tish shaklining koeffisenti, qiymati jadvaldan g`ildirak tishlarining soni z ga nisbatan emas balki tashqi konus yoyilmasi aylananing xamma joyi tishlar bilan to`la deb farz qilinganda xosil bo`ladigan g`ildirak tishlar sonini ekvivalint qiymatiga nisbatan tanlanadi.
d_K1=d₁/cosφ₁ yoki z_K1=z₁/cosφ₁
d_K2=d₂/cosφ₂ yoki z_K2=z₂/cosφ₂

Adabiyotlar:

1. 
   1.Qirg’izboyev Y. va b. Mashinasozlik chizmachiligi kursi "O’qituvchi” T., 1974.
   
2. 
   2.Mogilniy I.M., Texnika chizmachiligi. "O’qituvchi", T.,1965.
   
3. 
   Borisov D.M. va b. Chercheniyе. «Prosveshenie». M., 1980.
   
4. 
   Mixaylenko V.E., Ponamarev A.M., Injenernaya grafika. «Visha shkola», K., 1985.
   
5. 
   5.Suvorov S. G., Suvorova N. S. Mashinostroitelnoe cherchenie (v voprosax i otvetax) spravochnik. M., 1984.
   
6. 
   6.Vasilenko E.A. i dr. Kartochki zadaniya po chercheniyu. «Prosvesheniya». M., 1984.
   
7. 
   7.Fedorenko V.A., Shoshin A.E. Spravochnik po mashinostroitelnomu chercheniyu. L., 1981.
   
8. 
   Yodgorov J.Y., Narzullayev A.X. Mashinasozlik chizmachiligi, BuxDU, Buxoro, 2006.
   

9. Shoobidov Sh.A. Mashina detallari. Texnika oily o`quv yurtlari uchun darslik. Тошкент: “O`zbekiston ensiklopediyasi”, 2014. -444 b.
10. Kurganbekov M.M., Moydinov A. Mashina detallari: O`quv qo`llanma. I va II qismlar. -Toshkent: “O`zbekiston ensiklopediyasi”, 2014. -384 b.
11. Ш.А. Шообидов Машина деталлари. Ўқув қўлланма. Тошкент 2004-120 б.
12.Ш.А.Шообидов, С.У.Мусаев. «Юритмалар», Тасмали ва занжирли узатмаларни лойихалаш. Тошкент 2000-82 б.
13.Ш.А.Шообидов, С.У.Мусаев. «Тишли ва червякли узатмаларни лойихалаш». Тошкент 2005-80 б.
14. Sh. A. Shoobidov, S. O` Musayev. Ko`tarish, transport mashinalari. –T.: «SHARQ», 2007. -192 b.