Title Layout

O'zbekiston Koreya Xalqaro Universiteti IT fakulteti 1-"A"guruh talabasi Olimov Erkinjonning O'zbek tili va adabiyot fanidan

Mustaqil ishi

Mavzu: Alisher Navoiy hayoti.

• Reja:
• Alisher Navoiy haqida.
•  Tasavvufiy asarlari
•  "Xamsa" asari haqida.
•  Xulosa.

Alisher Navoiy haqida.

• Alisher Navoiy hijriy 844-yil ramazon oyining 17-kuni, ya'ni melodiy 1441-yilning 9-fevral kuni Temuriyzoda Shohrux Mirzo boshqarayotkan Xuroson mulkining poytaxti Hirot shahrida dunyoga kelgan. 

Alisher Navoiy haqida.

• Uning otasi G’iyosiddin kichkina (G’iyosiddin bahodur,G’iyosiddin baxshi) tarzida tilga olinadi. U temuriyzodalar, xususan Shohrux Mirzo, Abulqosim Bobur-larning amaldorlaridan bo’lib, Sabzavor shahrining hokimi ham bo’lgan. 

Alisher Navoiy 

Tasavvufiy asarlari

• Navoiyning tasavvufiy qarashlari deyarli barcha asarlarining ruhiga singigan boʻlsa-da, maxsus "Lison ut-tayr" dostoni(1499)da, "Nasoyim ul-muhabbat" (1495-96)da, "Tarixi anbiyo va hukamo"(1485-8), „Arbain“, „Munojot“ singari asarlarida aks etgan.

Oʻzbekiston mustaqillikka erishganidan soʻng Navoiy asarlarini diniy va soʻfiylik jihatidan oʻrganish kengaydi, ular obʼektiv va ilmiy bahosini olmoqda. „Arbain“, „Munojot“ kabi asarlari chop etildi. Jomiyning „Nafahotul-uns min hazarotil-quds“ tazkirasini tarjima qilib va toʻldirib, soʻz yuritilgan 618ta shayxlar sonini 770 taga yetkazdi.

Oʻzbekiston mustaqillikka erishganidan soʻng Navoiy asarlarini diniy va soʻfiylik jihatidan oʻrganish kengaydi, ular obʼektiv va ilmiy bahosini olmoqda. „Arbain“, „Munojot“ kabi asarlari chop etildi. Jomiyning „Nafahotul-uns min hazarotil-quds“ tazkirasini tarjima qilib va toʻldirib, soʻz yuritilgan 618ta shayxlar sonini 770 taga yetkazdi.

"Xamsa" asari haqida.

• "Xamsa"yozishni ozarbayjonlik ulug' shoir Nizomiy Ganjaviy boshlab bergan. U 1170-1204-yillar oralig'ida birin-ketin 5 ta doston yaratdi. Bu dostonlar shoirning vafotidan keyin yaxlit bir to'plam holiga keltirilib "Panj ganj"("Besh xazina") deb nomlandi va keyinchalik "Xamsa"nomi bilan mashhur bo'ldi.
• Nizomiy beshligidagi birinchi doton "Maxzan ul-asror"("Sirlar xazinasi")1180-yil g'aznaviylar hukmdori Bahromshohga bag'ishlab yozilgan."Maxzan ul-asror"falsafiy-axloqiy masalalarga bag'ishlngan bo'lib,18 bob, muqaddima va xotimadan iborat

"Xamsa" asari haqida.

• Alisher Navoiy ijodining yuksak choʻqqisi „Xamsa“ asari (1483-85)dir, shoir birinchilardan boʻlib, turkiy tilda toʻliq „Xamsa“ yaratdi va turkiy tilda shunday koʻlamdor asar yozish mumkinligini isbotlab berdi. Ushbu toʻplamni Nizomiy Ganjaviyning „Panj Ganj“ („Besh xazina“) asariga havas sifatida yozilganligini oʻquvchilarga anglatmoq maqsadida „Xamsa“ning kirish qismida:

„Emas oson bu maydon ichra turmoq, Nizomiy panjasigʻa panja urmoq.

Xulosa.

Navoiyning umri barcha insoniyat uchun ibratli bo`lib, butun umri ilm-u ma’rifat bilan o`tgan. Uning vafot etganiga asrlar bo`lgan bo`lsa ham, har yili uning tavallud kuni nishonlanadi .