Toposentrik koordinatalar tizimi
Toposentrik tizimning boshlanishi qaysidir kuzatish nuqtasida joylashgan, o‘qlari esa mos keluvchi geosentrik koordinata tizimi o‘qlariga paralleldir. Shuningdek, haqiqiy osmon toposentrik tizimini , t - davrdagi o‘rtacha osmon toposentrik tizimini , umumer toposentrik tizimini va boshqalarni hosil qilish mumkin. Bunday koordinatalar yordamida, punktlarning o‘zaro joylashuvi beriladi. Bu tizimlar orasidagi bog‘liqlik, geosentrik tizimlar orasidagidek, formulalar bilan ifodalanadi.
Yo‘ldoshli usullar bilan geodezik to‘rlarni qurishda ko‘p hollarda, lokal geodezik tizimlar qo‘llaniladi, ularning asosiy tekisligi bo‘lib, geodezik gorizont tekisligi hisoblanadi, o‘qi geodezik zenit punktga, o‘qi – shimolga, o‘qi – sharqga yo‘naltirilgan (2-rasm). koordinatalarni toposentrik koordinatalar bilan bog‘liqligi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
matrisa punktning geodezik koordinatalari orqali ifodalanadi:
2-rasm. lokal koordinata tizimi
Ushbu tizimdagi punktning sferik koordinatalari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi:
geodezik azimut va gorizontdan geodezik badlandlik:
Ma’lumki, , , koordinatalar punktdan ga va punktdan ga nafaqat, ishoralari bo‘yicha, balki qiymatlari bo‘yicha ham farq qiladi.
Dostları ilə paylaş: |
