Tizimni aniqlanishi sk-42 va sk-95 tizimlari Balandlik tizimlari`

LOKAL REFERENS KOORDINATALAR TIZIMI


REJA:

1. 
   Tizimni aniqlanishi
   
2. 
   SK-42 va SK-95 tizimlari
   
3. 
   Balandlik tizimlari`
   

Bu yer tizimlari, alohida mamlakat yoki bir guruh mamlakatlarda qabul qilingan lokal referens-ellipsoidlar hisoblash ellipsoidlari bilan bog‘langan. Bunday ellpsoidlarning markazlari, qoidadagidek, orientirlash xatoligi natijasida, Yer massasi markazi bilan mos kelmaydi, shuning uchun, bu tizimlarni ayrim hollarda kvazigeosentrik deb ataydilar.

Lokal referens tizimdagi asosiy tekislik, referens-ellipsoidning ekvator tekisligi hisoblanadi. o‘qi, ellipsoid kichik o‘qi bo‘ylab, ekvatorga normal bo‘yicha yo‘nalgan. o‘qi geodezik tizimlar boshlang‘ich meridiani tekisligiga yo‘nalgan, ya’ni nuqtalari orqali o‘tadi. o‘qi oldingi ikkita o‘qlar koordinata tizimlarini to‘g‘rigacha (yoki chapgacha) to‘ldiradi. O‘zining orientirlashi (berilgan geodezik sanalari bilan) bilan ajralib turuvchi, o‘lchamlari va shakllari bir xil bo‘lgan ellipsoidni, turli xil koordinata tizimlarida qo‘llash mumkin.
Referens tizimlarda, odatda geodezik (sferoidli) koordinatalar qo‘llaniladi: geodezik kenglik, geodezik uzoqlik va ellipsoiddan balandliklar bilan belgilanadi.
Geodeziyaning oldingi shartlarida qo‘yilgan, kuzatishlardagi cheklashlar natijasida, ikkita har xil turlardagi geodezik tizimlarda bajarilganlari tarixiy ahamiyatga ega bo‘ldi:
-geodezik to‘r punktlari _, koordinatalari bilan mahkamlangan, ikki o‘lchamli kontinental planli geodezik tizimlar, masalan, 1942 yil , 1995 yil koordinata tizimlari;
-nivelirlash kuzatishlarini tenglashtirish asosida quriladigan va ellipsoiddan qat’i nazar, fizik geodezik asos bilan, mohiyati bo‘yicha, to‘liq mustaqil kontinental balandlik tizimlari hisoblanadi.
Bunday tizimlarga, 1942 yilda Rossiyada qabul qilingan, Boltiq balandlik tizimi va 1929 yilda AQSHda qabul qilingan, Milliy balandlik geodezik tizimi (National Geodetic Vertical Datum, NGVD29) kiradi. Ushbu tizimlarda, nuqta balandliklari geoid (kvazigeoid) ga nisbatan beriladi. Bu yo‘nalishda ilmiy tadqiqotlar olib borilayotgan bo‘lsada, global balandlik tizimi, hozircha aniqlanmagan va qabul qilinmagan .
AQSHda qabul qilingan , ellipsoidiga tegishli, global planli koordinata tizimiga misolni o‘zida ifodalaydi. Ushbu tizimni o‘rnatilishida garchi, ma’lumotlari va yo‘ldoshlarni doplerli kuzatishlari qo‘llanilgan bo‘lsa ham, to‘rni tenglashtirishda ellipsoiddan nuqtalar balandligiga tuzatmalar, ya’ni - planli koordinata tizimi, kiritilmagan edi [150].
An’anaviy geodezik o‘lchashlar bo‘yicha o‘rnatilgan, kontinental planli koordinata tizimlari geosentrik hisoblanmaydi. Kuzatilgan kenglik va uzoqlik qiymatlari, qabul qilingan shovun chizig‘ining og‘ishi va geoid balandligi to‘rning boshlang‘ich nuqtalarida ( uchun Pulkovo punkti yoki uchun AQSHda Meades Ranch), shuningdek, ellipsoidlarga mos keluvchi tanlangan parametrlar geotsentrga nisbatan, tizim boshlanishi siljishlariga ta’sir qiladi. Laplas qisqartirilgan tenglamasini va astronomik azimutlarda o‘lchangan xatoliklarni qo‘llanilishi, lokal referens va umumer tizimlari o‘qlarini parallel bo‘lmasligiga olib keladi. Turli o‘lchash usullari va asoslarni qayta ishlashlar hamda metrning turli etalonlaridan foydalanish, tizim masshtabini bir-biridan farq qilishlariga olib keladi.
Ayrim lokal referens-ellipsoidlar parametrlari jadvalda keltirilgan.
jadval
Ayrim lokal referens-ellipsoidlarning parametrlari

Tizim	Ellipsoid	Katta yarim o‘q, (m)	Siqiqlik maxraji,
	Krasovskiy, 1940	6378245	298.3
	Krasovskiy, 1940	6378245	298.3
	Klark,1886	6378206.4	294.9786982
		6378136	298.257222101
	Xeyford, 1924	6378388	297.0