Tortuvchi nimstansiyalarining ta’minlovchi

---

11.10.2023, 12:40
Tortuvchi nimstansiyalarining ta’minlovchi
https://fayllar.org/tortuvchi-nimstansiyalarining-taminlovchi-v3.html
1/8
fayllar.org
ma'muriyatiga murojaat qiling
shunga o'xshash topish
Tortuvchi nimstansiyalarining ta’minlovchi
1
 
2
Bog'liq
6-10 кило воолт
Bu sahifa navigatsiya:
10 kV yoki 6 kV
Tortuvchi nimstansiyalarining ta’minlovchi sxemalari, 
asosiy
anjomlari
Elektr qurilma - bu shunday qurilmaki, unda elektr energiya ishlab
chiqarilidi, yoki elektr energiyani bir turdan - o‘zgaruvchan tokdan
ikkinchi turga - o‘zgarmas tokka yoki teskariga aylantiriladi,
kuchlanishi yo chastotasini o‘zgartiriladi, yoki elektr energiya
taksimlanadi yoki iste’mol qilinadi. Elektr kurilmaning ishlash tartibi
PROMOTED CONTENT
Один курс изменил мою
жизнь! Советую, кто
интересуется торговлей
Заработок
Прошла один курс и начала
зарабатывать от $18 000 в
месяц
Заработок
PROMOTED CONTENT
Прошла один
курс и начала
зарабатывать от
$18 000 в месяц
Заработок
Научим
инвестировать с
нуля
Заработок
Один курс
изменил мою
жизнь! Советую,
кто интересуется
торговлей
Заработок
Бесплатный
видеокурс!
Научись
правильно
инвестировать
Заработок

---

11.10.2023, 12:40
Tortuvchi nimstansiyalarining ta’minlovchi
https://fayllar.org/tortuvchi-nimstansiyalarining-taminlovchi-v3.html
2/8
va vazifasini uning elektr sxemasi belgilaydi.
Taqsimlovchi qurilmalar RU (raspredelitelnыe ustroystva) elektr
kurilmalar safiga kirib, nominal kuchlanishli elektr energiyani qabul
qilish va taqsimLash uchun mo‘ljallangan bo‘lib, uning tarkibiga
kommutatsiya apparatlari, yordamchi kurilmalar hamda shinali tok
o‘tkazgichlari kiradi. Taqsimlovchi kurilmalar atmosfera havosida
ishlovchi ochiq qurilma ORU (otkrыtoe ras predelitelnoe ustroystvo)
va qisilgan havo yoki elegaz to‘ldirilgan metall qobiqda ishlovchi
yopiq qurilma ZRU (zakrыtoe raspredelitelnoe ustroystvo) turida
baja- riladi. YOpuq kurilma topщi havo kira olmaydigan ger metik
zich qilib berkitilgan holda bajarilgan bo‘lsa, u GRU
(germeticheskoe raspredelitelnoe ustroystvo) deb ataladi.
Elektr nimstansiya elektr kurilmalar to‘plami bo‘lib, unda elektr
energiyaning kuchlanishi, tokining turi - o‘zgarmas yo
o‘zgaruvchan, chastotasi bo‘yicha o‘zgartirilib, iste’molchilar
fiderlarlariga bo‘lib taqsimlanadi. Nim stansiya tarkibi quyidagilardan
tashkil topadi: elektr energiyaning kuchlanishini o‘zgartirish uchun
uchun xizmat qiladigan kuch transformatorlari; elektr energiyani bir
turdan ikkinchi turga aylantiruvchi o‘zgartgich kurilmalar PU
(preobrozovatelnыe ustroystva); elektr energiyani taqsimlash
qurilmalari RU; boshqarish qurilmalari; himoya apparatlari ZU
(zaщitnыe ustroystva) va o‘lchash asboblari IU (izmeritelnыe
ustroystva) hamda yordamchi inshootlardan. Nimstansiyalarning
tashqi elektr ta’mi- noti kuchlanishi 500 kV, 220 kV, 110 kV, 35 kV
havo elektr uzatuvchi yo‘llar orqali amalga oshiriladi. Elektr
transporti tizimida nimstansiyalar, xizmat 
burchiga qarab
, tortish va
pasaytirish yoki birlashgan tortish- pasaytirish guruhlariga ajratiladi.
Ular er osti yoki er ustida joylanishi mumkin.
Tortuvchi nimstansiya TP (tyagovaya podstansiya) bu elektr
energiyaning iste’molchi nimstansiyasi bo‘lib, u elektrlashgan temir
yo‘l transporti va metropoliten, trolleybus, tramvaylarning kontakt
tarmog‘ini yuqori sifatli elektr energiya bilan uzluksiz ta’minlab
turishga mo‘ljallangan. Tortuvchi nimstansiyalardan notortuvchi
boshqa istmolchilar ham elektr energiya bilan ta’min- lanadilar.
Tortuvchi nimstansiya kontakt tarmog‘i orqali transport
vositalarining elektr tortish tizimlarini elektr energiya bilan
ta’minlashni amalga oshiruvchi nimstansiyadir.
Tortuvchi nimstansiyalar quyidagi sifatlari bilan bir-biridan
farqlanadi va bo‘linadi:
- tashqi energiya ta’minoti tizimiga ulanishi bilan: tayanch (opornыe
TP), oraliq - tranzit (promejutochnыe ili tranzitnыe TP), shahobcha
yoki ulama (otvetvlennыe ili otpaechnыe TP) va chekka yoki boshi
berk (kotsevыe ili tupikovыe TP) tortuvchi nimstansiyalarga;
elektr tortishga xizmat ko‘rsatuvchi amaldagi elektr energiya
tizimlari bilan: 1) 27,5 kV yuqori kuchlanishli 50 Gs chastotali
o‘zgaruvchan tok tizimi; 2) 2x27,5 kV yuqori kuchlanishli 50 Gs
chastotali o‘zgaruvchan tok tizimi; 3) 3,3 kV yuqori kuchlanishli
o‘zgarmas tok tizimi; 4) o‘zgaruvchan tok va o‘zgarmas tok
to‘qnashuvchi oraliq tizimiga ega tortuvchi nimstansiyalarga; 5)
kich raytirilgan chastotali o‘zgaruchan tokli tortuvchi nim-
stansiyalarga;
- tok o‘zgartirgich (preobrazovatel) turlari bilan: o‘zgaruvchan tokni
o‘zgarmas tokka aylantiruvchi to‘g‘ri- lagichli (vыpryamitelnыe TP)
va to‘g‘rilagich ham inven- torli (vыpryamitelno - inventornыe TP)
tortuvchi nim- standiyalarga;

---

11.10.2023, 12:40
Tortuvchi nimstansiyalarining ta’minlovchi
https://fayllar.org/tortuvchi-nimstansiyalarining-taminlovchi-v3.html
3/8
- trasformatsiyalash usuli bilan: bir pog‘onalik va ikki pogonalik
tortuvchi nimstansiyalarga;
- tortuvchi nimstansiyalarga kirib keluvchi tarmoq kuchlanishi bilan:
(6)10 kV, 35 kV 110 kV, 220 kV nim stansiyalarga;
- boshkarish sxemasi bilan: masofadan teleboshqari- luvli va
mikroprotsessor 
boshqaruvli nimstansiya
; tele- boshqaruvsiz, ya’ni
ko‘lda boshqariluvi (s ruchnыm uprav leniem), nimstansiyaga;
- xizmat ko‘rsatish usuli bilan: navbatchi xizmatchisi yo‘q
nimstansiyaga; navbatchilikni uyda bajaradigan xiz- matchili
nimstansiya; muayyyan navbatchi xizmatchili nimstansiyaga;
- harakat turi bilan: turgun nimstansiya va harakat- lanuvchi
nimstansiyaga.
Tortuvchi nimstansiyalarga 35 kV kuchlanish kirib kelsa,
o‘zgartgichga qarab 1,52÷3,79 kV kuchlanish beradigan bir
pogonali transformator o‘rnatiladi. Agar uning shina- larga 110 kV
kuchlanish kirib kelsa, uni maxsus trans formator yordamida avvalo
10 kV yoki 35 kVga pasaytirib beriladi.
Tayanch tortuvchi nimstansiya (opornaya TP) elektr energiyani
tashqi elektr taqsimoti tarmogidan soni ikki va undan ortiq bo‘lgan
35 kV, 110 kV yoki 220 kV kuchlanishli havo elektr uzatuvchi
yo‘llardan oladi hamda tranzit, shahabcha va tupiksimon tortuvchi
nimstan- siyalarning elektr ta’minoti tarmog‘ini elektr energiya bilan
ta’minlaydi.
Tranzit - oraliq tortuvchi nimstansiya (prome jutochnaya TP)
tayanch nimstansiyalar elektr ta’minotining ikki tarmogidan 
elektr
energiyani olib
, kontakt tarmogining tayanch stansiyalari oraligini
energiya bilan ta’minlaydi.
SHoxobcha tortuvchi nimstansiya (otvetvlennaya TP) yopiq
shoxobchalangan bo‘lib, tayanch nimstansiyalar elektr ta’minotining
ikki tarmogidan elektr energiyani olib, kontakt tarmogining tranzit
tortuvchi nimstansiyalari oraligini energiya bilan ta’minlaydi.
Tupiksimon - boshi berk tortuvchi nimstansiya (tupi kovaya TP)
boshqa tortuvchi nimstansiyalar elektr ta’mi notining ikki tarmogidan
elektr energiyani olib, kontakt tarmogining mazkur
nimstansiyasiyagacha bo‘lgan oraligini energiya bilan ta’minlaydi.
Pasaytirgich nimstansiya SSB (signalizatsiya, sentra lizatsiya i
blakirovka) tizimi kurilmalarining elektr ta’minotiga va notortuvchi
elektr iste’molchilarga mo‘l- jallangandir. Temir yo‘l bo‘ylab qaerga
joylashganiga qarab bekat xo‘jaliklari, tonnel, depo xojatlarini qon-
dirish uchun 10 kV li yuqori kuchlanishni 400 V va 230/133 V
kuchlanishga aylantirib beradi. Bunday kuchlanish yori- tish
yuklamalarida ham ishlatiladi.
Ba’zi hollarda tortuvchi nimstansiya boshka elektr ta’minoti
qurilmalari bilan birlashtirib uygunlash- tiriladi: jumladan, rayon
nimstansiyasi bilan, yoki kontakt tarmogi distansiyasi bilan, yo
ularning navbat- chilik punktlari bilan. Bunday
nimstansiya birlashgan tortuvchi nimstansiya deb ham yuritiladi.
Elektr energiyadan keng foydalanishining asosiy saba- bi uning
boshqa energiyalarga nisbatan quyidagi afzalik- laridir:
- elektr energiya ishlab chiqarish uchun ko‘pchilik tabiiy energiya
manbalaridan, birinchi navbatda, yoqilg‘i, suv va atom energiya
manbalaridan foydalanish imkoni;
- elektr energiyani uncha ko‘p mablag‘ sarflamasdan uzoq
masofaga sifatli uzatish imkoni;
- elektr energiyani joylashishi va quvvati turlicha bo‘l- gan

---

11.10.2023, 12:40
Tortuvchi nimstansiyalarining ta’minlovchi
https://fayllar.org/tortuvchi-nimstansiyalarining-taminlovchi-v3.html
4/8
iste’omolchilar orasida bemalol taqsimlash imkoni;
- elektr energiyani boshka xil energiyaga: issikdik, mexanik,
yoruglik, 
yuqori chastota
, magnit impulsi, gidro impuls, kimyoviy va
boshqa energiyaga aylantirishning osonligi va yuqori samaradorligi.
Elektr energiya elektr stansiyalarda sinxron genera- torlar
yordamida ishlab chiqariladi. Elektr stansiya- larining asosiy vazifasi
mexanik, issiqlik, atom, suv oqimi, yorug‘lik, shamol va boshqa
energiyalarni elektr energiyaga aylantirib beriщsir. Elektr
stansiyalarning ko‘pchiligi faqat elektr energiyani ishlab chiqarsa,
ba’zilarida elektr energiya hamda issiqlik energiyani ishlab
chiqaradi. Elektr stansiyalarida qo‘llanilgan generatorlarining turiga
karab 6÷20 kV yuqori kuchlanishli elektr energiya ishlab chihariladi.
Bu kuchlanish kuch transformatorlari yordamida 35÷750 kV yuqori
kuchlanishga aylantiriladi hamda havo elektr uzatuvchi yo‘llar orqali
iste’molchilarga etkazib beriladi.
Elektr energiya iste’mol qilinayotganida, u ko‘pincha boshqa turdagi
energiyalarga qayta o‘giriladi: elektr dvigatelda u mexanik
energiyaga; cho‘g‘lanma lampalarda dastlab, issikdik energiyaga,
so‘ngra esa yoruglik energiyaga; temir yo‘lda - poezdning kinetik
energiyasiga aylanadi. Energiyaning bir turdan boshqa turga
aylanishida albatta ma’lum miqsorda isrof bo‘ladi. Isroflar miqdori
shu energiyani bir turdan ikkinchi turga aylantiruvchi quril-
malarning mukammaligiga bog‘liqdir. Elektr energiyaning isrofi
elektr stansiyadan iste’mol kilish joyiga uzatish jarayonida ham
sodir bo‘ladi.
Natijada, elektr energiyaning kichik qismi turli mashi na, mexanizm
va qurilmalarda bo‘ladigan energiya isrofiga, katta qismi esa foydali
ish bajarishga sarf kilinadi. Energiya isrofi qancha kam bo‘lsa, elektr
qurilmalarning (ayrim 
generatorlar
, tortuvchi va notortuvchi elektr
dviga- tellari, havo va kabel elektr yo‘llari va boshqalarning) foydali
ish koeffitsienta FIKi shuncha yuqori bo‘ladi. Qurilmaning FIKi
qancha yuqori bo‘lsa, u shuncha tejamkor hisobladi.
Havo elektr uzatuvchi yo‘llar tok o‘tkazuchi ko‘p tomirli alyuminiy -
po‘lat simlardan; osma izolyatorlar va izolyator girlyandalari yoki
tayanch izolyatorlaridan; yog‘och, beton yoki metall konstruksiyali
tayanch ustunlardan; izolyatorlarni tutib turuvchi
konstruksiyalardan; yashindan himolagich troslardan tashkil topgan
bo‘ladi. Havo elektr uzatuvchi yo‘llar bir yoki ikki zanjirli bo‘lib,
tuman, aholi punktlari, iste’molchi hududlarida joylashadi.
Elektr sxemalar blok sxema, prinsipial sxema va mon taj sxemalarga
bo‘linadi, hamda birlamchi va ikkilamchi ulamalar orqali ifodalaydi.
Komplekt transformator nimstansiyasi KTP ichki yoki tashqi
qurilmalar turida bajarib, uch fazali sanoat chastotali o‘zgaruvchan
tokni qabul qilish va taqsimlash uchun xizmat kil ad i. KTP shaklan
ichiga kommutatsiya apparatlari, himoya, avtomatika va
telemexanika hamda o‘lchov asboblari va qo‘shimcha qurilmalar
joylashtarilgan shkaf dan tuzilgan.
Komplekt 
taqsimlovchi qurilmalar