127
qo‘llaniladi. Sterjenli yelimlangan yog‘och arkalar
asosan uch sharnirli qilib
tayyorlanadi. Ikki sharnirli arkalarni uzunligi kichik bo‘ladi va ular yaxlit bir butun
qilib tayyorlangan holda qurilish joyiga keltiriladi.
Segmentli arkalar tayanchga tayanishiga qarab tortqichli va tortqichsiz turlarga
bo‘linadi va ular 12
24 metrgacha bo‘lgan oraliqlarda muvaffakqiyatli qo‘llaniladi.
Ularning balandligi
8
4
l
l
f
oraliqlarda bo‘ladi. Ko‘rsatkichsimon yelimlangan
arkalar ham 12
60 m gacha bo‘lgan oraliqlarda qo‘llaniladi.
Arka balandligi
f
l
l
2
3
oraliqlarda bo‘ladi. Bu turdagi arkalar katta balandlik talab qilinadigan
to‘siqsiz ishlab - chiqarish binolarida qo‘llaniladi hamda vertikal va gorizontal
tayanch bosimlarini poydevorga to‘g‘ridan - to‘g‘ri uzatadi. Siniq chiziq o‘qli arkalar
ham xuddi ko‘rsatkichsimon arkalarga o‘xshaydi, faqat uning konstruksiyasi to‘g‘ri
chiziqli qismlardan iborat va unga to‘shama hamda to‘sinlarni o‘rnatish
qulayligi
mavjud.Quyidagi 2.47-rasmda yelimlangan arkalarni geometrik sxemalari keltirilgan:
Uchburchakli yelimlangan arkalar
12
24
metrgacha bo‘lgan oraliqlarda
qo‘llaniladi, balandligi
3
2
l
l
f
- tortqichsiz arkalarda,
f
l
l
4
8
-tortqichli
arkalarda bo‘ladi. Ularni qo‘llanilishining
afzalligi, tom yopmada tekis nishabli tom
hosil bo‘lishidadir. Lekin uchburchakli arkalar ko‘ndalang kesimida tashqi yuklardan
katta qiymatdagi eguvchi moment hosil bo‘ladi, shuning uchun bu toifadagi arkalar
kichik oraliqlarda qo‘llaniladi.