Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti n. M. Rasulov, A. R. Ismailov monopoliyaga

2.6. Mulk islohoti va uning bosqichlari. 
O‗zbekistonda iqtisodiy islohotlar asosida mulkni xususiylashtirish natijasida 
xususiy mulk boshqa mulklarga nisbatan birlamchilar qatoriga o‗ta boshladi va 
boshqa mulklar bilan aloqaga kirishib, ularning taraqqiyotiga ta‘sir ko‗rsata boshladi. 
CHunki xususiy mulk O‗zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida «...xususiy mulk 
boshqa mulk shakllari kabi daxlsiz va davlat himoyasidadir» ,deb qayd etilgan.
Bu xususiy mulkning vujudga kelishi va rivojlanishi uchun iqtisodiy sharoit 
mavjudligi e‘tirof etilib, kelajakda uning etakchi, birlamchi mulk bo‗lishiga zamindir. 
Xususiy mulk xususiy tadbirkorlik mulkidir. U davlat, kooperativ yoki boshqa 
mulklarning hammasi yoxud bir qismining fuqarolarga o‗tkazilishi yoyinki shaxsiy 
jamg‗armalar, bankdan olingan qarzlar hisobiga bu mulkni sotib olish, shuningdek 
ijaradagi mulkning haqini to‗liq to‗lab yoki uni qonunda ko‗zda tutilgan boshqa 
yo‗llar bilan xarid qilish kabi hollarda vujudga kela boshladi. Xususiy korxonaning 
egasi, odatda, xususiy tadbirkor bo‗ladi. O‗zi tavakkal qilib va o‗zi mulkiy javobgar 
bo‗lgani holda shaxsiy daromad (foyda) olish maqsadida tashabbuskorlik asosida 
xo‗jalik faoliyatini amalga oshiradigan jismoniy shaxslar xususiy tadbirkorlar 
maqomini oladilar. Xususiy korxonalarning yollanma mehnatdan foydalanishi 
cheklanmagan. 
Xususiy 
mulk 
islohotlarning 
yo‗lga 
qo‗yilishi 
bilan 
makroiqtisodiyotning barcha sohalarida paydo bo‗la boshladi.

---

40
Agrar sektorda ham umumxalq mulki bo‗lgan erda ish yurituvchi dehqon 
(fermer) xo‗jaliklarini shakllantirish asosida xususiy mulk yuzaga kelmoqda. 
O‗zbekiston Respublikasining ―Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish 
to‗g‗risida‖ gi Qonunida qo‗yidagicha beriladi: