Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

strategiyasi tovar modifikatsiyasining muhim strategiyasi bo’lishi mumkin.
Tovarlar va xizmatlar assortment! 
— bu foydalanishi bo’yicha bir-biriga juda o’xshash
tovarlar (xizmatlar) guruhidir.
-Tovami bozorda joylashtirish 
— tovarlarning bozordagi raqobatbardoshligini ta’minlash
va mos keluvchi marketing majmuasini ishlab chiqish uchun amalga oshiriluvchi harakatlar.
Tovaming raqobatbardoshligi 
— 1) aniq ehtiyojni qondirishda bozordagi raqobatchilar
tovariari oldida ustunlikni ta’minlovchi tovaming sifat va narx tavsifnomalari majmui; 2)
tovaming raqobatchi tovarlar bozorida birinchi bo’lib xarid qilish qobiliyati; 3) tovami

---

iste’mol qilish (foydalanish) samarasining uni sotib olish va ekspluatatsiya qilishga sarflanuvchi
xarajatlaiga (iste’mol narxi) nisbati; 4) korxonaning milliy va jahon tovar bozoriariga chiqishi
maqsadga muvofiqligining muhim ko’rsatkichi.
Tovaming hayotiylik davri 
— tovar rivojlanishining uni ishlab chiqishdan to bozoiga olib
kirishgacha bo’lgan asosiy bosqichlarini aks ettiruvchi ma’lum bir vaqt davri (sikli); sotuvchining
har bir bosqichda oluvchi foyda miqdori unga bog’liq bo’ladi. Tovami sotish va foyda olish
jarayonida besh bosqich ajratib ko’rsatiladi: tovami ishlab chiqish (bozoigacha) bosqichi,
tovami bozoiga olib kirish (kiritish) bosqichi, tovami sotish hajmining o’sish bosqichi,
yetuklik (to’yinganlik) bosqichi, tovaming susayish bosqichi yoki tovar eliininatsiyasi.
Telemarketing 
— bu telefondan foydalanish asosida tovami bevosita xaridorlaiga sotish
bo’yicha marketing turidir. Potensial iste’molchilar, firmalami bepul telefon nomerlaridan
foydalanib, tovarlami buyurtma qilish uchun, pochta orqali olinadigan tele hamda radio