|
Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnaliTOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2022/ 5 - SON8911 1297 TDPU I A. 5-son (5)TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2022/ 5 - SON
358
ajralib turishi zarurligiga qaratish zarur. O‗qituvchining nutqi tinglovchilarga
qaratilgan, u audiovizualdir [6, 24-b.].
O‗qituvchi hozir nima haqida gapirayotgan bo‗lsa, talabalar nafaqat quloq
orqali, balki idrokning vizual kanallari orqali ham idrok etadilar. ―Eshitish orqali
talabalar so‗zni, uning asosiy ma‘nosini va intonatsiyasini idrok etadilar ... vizual
ravishda ... talabalar o‗qituvchining yuz ifodalarini, shuningdek, bayonot bilan birga
keladigan uning xatti-harakatlarining hissiy komponentining ekspressivligini idrok
etadilar‖. Talaba nutqi qiziqish uyg‗otadigan darajada ifodali bo‗lishi kerak. Afsuski,
ko‗pincha talaba nutqida nutqning rang-barangligi bilan ishlatiladigan intonatsiya
vositalarining bir xilligini ta'kidlash kerak. Ma'lumki, ―nutqning ta‘sirchanligi nafaqat
uning mazmuni va maqsadiga to‗g‗ri kelmaydigan noto‗g‗ri so‗z vositalaridan
foydalanganda, balki talabaning aytilayotgan narsalar haqida mimikasi, imo-
ishoralari, umuman olganda xatti-harakati mazmunga to‗g‗ri kelmasa ham pasayadi‖.
Shunday qilib, talabalar bilan nutqiy o‗zaro munosabatlarning malakali qurilishi
o‗qituvchiga o‗quv jarayonida pedagogik salohiyatdan iloji boricha samarali
foydalanishga yordam beradi.
Talabalarning professional nutq kompetensiyasini takomillashtirish uchun
material tanlashga to‗xtalib o‗tamiz. O‗quv vazifalarini uch turga bo‗lish mumkin:
1.
reseptiv
(boshqa
shaxsning
kommunikativ
xulq-atvorining
xususiyatlarini diqqat, kuzatish, tahlil qilish va tushunish uchun vazifalar);
2.
reproduktiv (transformatsiyasiz ko‗payish);
3.
samarali (ma'lum muammoli vaziyatda o‗z kommunikativ faoliyati).
Xulosa qilib aytganda
, yosh mutaxassisni shakllantirishda o‗qituvchi ibrati
alohida o‗rin tutadi. Bu to‗g‗ridan-to‗g‗ri ta‘limning yuqori bosqichida professional
nutqni rivojlantirish bo‗yicha ko‗rib chiqilayotgan masalaga tegishli. Shunday qilib,
dars davomidagi nutqlarda, tinglovchilarga murojaat qilishda, iboralarni bir xilda
takrorlashdan ko‗ra, ingliz nutqining original namunalaridan foydalanish uchun
ko‗plab imkoniyatlar mavjud. Talabalarning egallagan kasbiy malakalarini saqlash,
mustahkamlash va yanada takomillashtirish faoliyatini tashkil etish zarur. Kasbiy
nutq kompetensiyasini oshirish bo‗yicha doimiy va maqsadli ish zamonaviy
o‗qituvchining muvaffaqiyatli faoliyatining kalitidir.
Adabiyotlar
1.
Avliyoqulov N.H. O‗qitishning modul tizimi va pedagogik texnologiyasi
amaliy asoslari. B.: 2001. – 100 b.
2.
Аdizov D. Ijodiy ta‘lim jarayoniga tizimli yondashish // Xalq ta‘limi. –
2001. - №4. – B. 102-104.
3.
Azizxodjayev N.N.Pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat. –
Тoshkent: ТDPU, 2003. - 174 b.
|
|
|