Toshkent davlat transport universiteti

2- amaliy mashg’ulot mavzusi:
Mahalliy yuk tashishlar xajmi


Reja:
1. Mahalliy tortish hududi va mahalliy yuk tashish.
2. Temir yo’llarda yo’lovchi va yuk tashishning umuiy hajmi.
Yuk hajmlari alohida yirik ishlab chiqarish korxonalari uchun (to’g’ri hisobot usuli), alohida ishlab chiqarish korxonalari va tarmoqlari uchun umumlashtirilgan o’rtacha ko’rsatgichlar (balans usuli), bir o’lchov birligiga to’g’ri keluvchi yuklar hisoboti (masalan: 1000 t po’lat, 1 t shakar ishlab chiqarish uchun) bilan aniqlanishi mumkin. Qishloq xo’jaligi mahsulotlari uchun hisoblarni 100 ga ekin maydonlari uchun bajarish maqsadga muvofiqdir.
Yuk tashish hajmlari temir yo’l tarmog’ida qabul qilingan nomenklatura bo’yicha 10 turdagi yuklar (komir va koks, neft mahsulotlari, ma’danlar, qora metall, mineral va qurilish ashyolari, don mahsulotlari, mashina va mexanizmlar, kimyo va mineral o’g’itlar) uchun bajarilishi lozim. Yuk hajmlari hisoblash tortish hududida joylashgan barcha qazib chiqaruvchi va qayta ishlovchi korxonalar uchun bajariladi


Qishloq xo’jaligi mahsulotlarini hisoblash donli, texnik ekinlar; chorvachilik mahsulotlari uchun alohida bajariladi. Aksariyat hollarda qishloq xo’jaligi mahsulotlarini hisoblash uchun 100 ga ekin maydoniga to’g’ri keluvchi ishlab chiqarilgan mahsulot orqali aniqlash maqsadga muvofiqdir. Ishlab chiqarish va iste’mol orasidagi farq tshish hajmlarini aniqlaydi.
Kapital qurilish uchun zarur yuklar hajmi loyihanayotgan va qurilishi rejalashtirilayotgan korxonalar loyihalari asosida belgilanishi mumkin.
Xalq xo’jaligi iste’moli mollari hajmi aholi soni va jon boshiga to’g’ri keluvchi iste’mol darajasiga qarab aniqlanadi.
Boshqa turdagi yuklar turiga yuqorida qayd qilingan nomenklatura tarkibiga kiritilmagan yuklar kiradi.
Temir yo’l ehtiyoji uchun yuklar xalq xo’jaligi yuklaridan tashqari hisoblanadi. Bularga yonilg’i, shpal va ballast, qurilish konstruksiyalari va materiallari kiradi.
Metallurgiya korxonasidagi po’lat quyish sexining quvvati unda ishlab chiqariladigan prokat mahsulotlar hajmiga bog’liq holda aniqlanadi.

1 t prokat mahsulotini ishlab chiqarish uchun
Po'lat	1,25-1,3 t

1 t po'lat ishlab chiqarish uchun
1 t cho'yan quyish uchun quyidagilar zarur:	temir rudasi	1,60-1,90 t
	margenes rudasi	0,65-0,80 t
	fluslar	0,40-0,50 t
	koks	0,80-0,90 t
Mettalalom			0,2-0,3 t
Toshko'mir			0,25-0,30 t

Metallurgiya korxonasi ehtiyoji uchun zarur bo’lgan hom-ashyo va mahsulotlar hajmi quyida keltirilgan

№	Hom-ashyo yoki mahsulot nomi	O'lchov birligi	Hajmi
			olib chiqish	olib kirish
1	Metalloprokat	ming t.	870
2	Toshko'mir	ming t.		217
3	Metallolom	ming t.		174
4	Temir rudasi	ming t.	1392 mahalliy transportda tashiladi
5	Margenes rudasi	ming t.			565
6	Koks	ming t.			696
7	Fluslar	ming t.	384 mahalliy transportda tashiladi

1. 
   Metalloprokat 870 ming ton
   
2. 
   T_ko`=870*0.25=217 ming ton
   
3. 
   M_e=870*0.2=174 ming ton
   
4. 
   T_r=870*1.6=1392 ming ton
   
5. 
   M_ar=870*0.65=565 ming ton
   
6. 
   K_o=870*0.8=696 ming ton
   
7. 
   F_u=870*0.4=348 ming ton
   

3-amaliy mashg’ulot
Tranzit yuk tashish xajmi
Mashg’ulotning maqsadi: Loyihalanayotgan temir yo‘l bo‘yicha yuk oqimini ishchi sxemasini tuzishni o’rganish.


Mashg’ulotning vazifalari:Loyihalanayotgan temir yo‘l bo‘yicha yuk oqimini ishchi sxemasini tuzish


Mashg’ulotning tarkibi:

1. 
   Berilgan ma’lumotlar:
   

a) Tranzitli yuk oqimlarining tuzilishi 3-jadvalda keltirilgan;
b) Oraliq stansiyalarda yukni ortish va tushirish hajmlari 4-jadvalda keltirilgan.