84
Ildiz mevalarni ildiz metamorfozlari ham deb yuritiladi. Ularda oziq moddalar to‘planadi.
To‘plangan oziq moddalar O‘simlik, hayvon va inson organizmlari uchun muhim axamiyatga
ega. Ularda turli xildagi organik birikmalar xam to‘planadi.
Kovok ildizining ikkilamchi tuzilishi.
1 - birlamchi yog‘ochlik,
2 – ikkilamchi yog‘ochlik,
3 - kambiy,
4 - floema,
5 – o‘zak
nurlari,
6 - koplogich tukima.
Nazorat savollari
1.
Ildizlar necha xil bo‘ladi va qanday vazifani bajaradi?
2.
Bir pallali o‘simliklar ildizining ichiki tuzilishida qanday to‘qimalar uchraydi?
3.
Ikki pallali o‘simlik ildizida to‘qimalarning joylanishi qanday?
4.
Ildiz vegetativ organ va
uning vazifasi
5.
Ildizning kelib chiqishiga ko‘ra xillari.
6.
O‘q ildizning tuzilishi.
7.
Popuk ildizning tuzilishi.
8.
Shakli o‘zgargan ildizlarga nima kiradi.
Foydalaniladigan asosiy darsliklar va o‘quv
qo‘llanmalar ro‘yxati
1.
Яковлев Г. П., Челомбитько В.A. Ботаника. – M.: “Высшая школа” , 2001.-230 c.
2.
Mustafaev S.M., Ahmedov O‘.A. Botanika. – T.: O‘zbekiston, 2005.- 435 b.
3.
Mustafaev S.M., Ahmedov O‘.A., Samatova SH. O‘simliklar sistematikasidan
amaliy mashg‘ulotlar. – T.: “YUNAKS-PRINT” MCHJ bosmaxonasi, 2007.- 127 b.
4.
Ahmedov O‘.A., Yulchieva M.T. Botanika fanidan elaktron darslik.-T.: 2008.
85
5.
Pharmaceutikal Botany, a Text-Books for students of pharmacy and science. Published
by forgotten books, 2013. –16 р.
6.
V. Ch. Evans Farmakognoziya. –Xalqaro nashr: Edinburg, London Nyu– York,
Filadelfiya, Sidney, Toronto (16 nashr).- Saunders
Elsevier Limited, 2009.
7.
Hamidov A., Nabiev M.M. “O‘zbekiston o‘simliklarini aniqlagichi”.-T.: 1987.-235 b.
8.
Васильев A.E. “Морфология, анатомия растений”. – M.: Изд-вo “Высшая
школа”, 1988. -435 c.
9.
Xolmatov X.X., Karimova S.U., Ahmedov O‘.A. va boshqalar. Dorivor
o‘simliklarning lotincha-o‘zbekcha-ruscha-arabcha va forscha-tojikcha lug‘ati.-T.:
X.F. “Nizim” bosmaxonasi, 2004. – 239 b.
10.
Березовская T.П., Дмитрук С.E., Гришина Е.И., Белоусов M.В. Основы
фармацевтической ботаники. – Toмск: Печатная мануфактура, 2004.-294 с.
11.
Xolmatov X.X., Ahmedov O‘. A. Farmakognoziya. 1-2 qism. – T.: “Ibn Sino”
nashiryoti, 2007.- 806 b.
Ma’ruza № 5
Poya morfologiyasi.O‘t o‘simliklarning poyasining anatomik tuzilishi.Daraxtsimon
o‘simliklar poyasining anatomik tuzilishi.
Ma’ruzaning maqsadi: Poya morfologiyasi.O‘t o‘simliklar va daraxtsi-mon o‘simliklar
poyasining anatomik tuzilishi ha-qida tushuncha berish.
Reja:
1.Novda va uning qismlari.
2.Poyaning yo‘nalish bo‘yicha turlari
3.Poyaning shoxlanishi.
4.Poyaning shakllari.
5.Qiyofasini o‘zgartirgan poyalar yoki poya metamorfozi.
6.O‘t o‘simliklar,daraxtsimon o‘simliklar poyasining anatomik tuzilishi.
7.Bir pallali o‘simliklar poyasining tuzilishi.
8.Bir pallali o‘simliklarning o‘tkazuvchi to‘qima bog‘lamlari
9.Ikki pallali o‘simliklar poyasining ichki tuzilishi.
10.Ikkilamchi qoplovchi to‘qima periderma va uning tuzilishi.
11.Ko‘p yillik yog‘ochli o‘simliklarning poyasining ichki tuzilishi.
12.Daraxtsimon o‘simliklarda yillik halqaning paydo bo‘lishi.
Tayanch iboralar: Poya o‘simlikning asosiy o‘q qismi. Poyaning xillari. Tik o‘suvchi,
ko‘tarilib o‘suvchi, sudralib o‘suvchi, chirmashib o‘suvchi, ilashib o‘suvchi lianalar. Poyaning
shakli. Ko‘ndalang kesimi bo‘yicha poyaning xilma – xilligi. Poya sirtining tuzilishi. YAshash
sharoitiga qarab o‘simlik poyalarining turlari. Novda. Novdani aniqlash. Novda qismining
morfologik tuzilishi: barg va poya. Novdaning shakllanishi. Bargning novdaga joylanish
qonunlari. Bo‘g‘im va bo‘g‘im oralig‘i. Uzun va qisqargan novdalar va ularning biologik
o‘rni.Novdaning shoxlanishi. qiyofasini o‘zgartirgan er ostki va ustki poyalar. Poyaning
ichki tuzilishi. prokambiy va o‘tkazuvchi to‘qimalarning o‘zgarishi. Poya va barglarning
o‘tkazuvchi to‘qima bog‘lami. Bir va ikki pallali poyalarda o‘tkazuvchi to‘qima bog‘lamlarini
paydo bo‘lishi. Bog‘lamli va bog‘lamsiz poya tuzilishi.