Toshkent iqtisodiyot va texnologiyalar universiteti O`zbek xslqining madaniy merosi, ma`naviy qadriyati va an`analarining tiklanishi hamda rivojlanishi

Toshkent iqtisodiyot va texnologiyalar universiteti
O`zbek xslqining madaniy merosi , ma`naviy qadriyati va an`analarining tiklanishi hamda rivojlanishi .
Bajardi:Jabborov Suxrob
O’zbekiston xalqining ma’naviy merosi va milliy madaniyatning tiklanishi.Mustaqillikka erishganimizdan so’ng sho’ro davrida “millatchi” deb badnom etilib qatag’on qilingan xalqimizning millatparvar farzandlari tarixiy xotirasi qayta tiklandi. Prezidentimiz so’zlari bilan aytganda: “El-yurtimiz taqdiriga daxldor bo’lgan tarixiy adolatni tiklash, xalqimiz va millatimizning yaqin o’tmishidagi yopiq saxifalarini to’la ochib berish, shu tarixdan saboq chiqarib, bugungi va kelajak hayotimizga ongli qarashni shakllantirish, begunoh qurbon bo’lgan insonlar hotirasini abadiylashtirish biz uchun ham qarz, ham farzdir”.Ana shu insoniy burchimizni ado etish maqsadida prezidentimiz Islom Karimov rahnamoligida 2000 yil poytaxtimizning Yunusobod tumanida qatag’on yillarida xalqimizning minglab asl farzandlari qatl etilib ko’mib tashlanga, nech yillar davomida qarovsiz qolib kelgan Bo’zsuv kanali sohilidagi Alvastiko’prik deb nom olgan jar o’rnida Shahidlar xotirasi hiyoboni va keyinchalik shu nomda muzey va jamg’arma tashkil qilindi.
2001 yildan e‘tiboran 31 avgust yurtimizda Qatag’on qurbonlarini yod etish sifatida nishonlanadigan bo’ldi. Amalga oshirilgan va oshirilayotgan bunday savobli ishlar xalqimiz, ayniqsa unib-o’sib kelayotgan farzandlarimizning ongu shuurida tarixiy adolatga ishonch va insoniylik fazilatlarini qaror toptirish, ularning ma’naviy olamini kengaytirishda katta tarbiyaviy ahamiyatga ega ekani bilan ayniqsa e’tiborlidir.
Mustaqillik farzandlarimizni dunyoviybilimlar bilan bir qatorda Imom Buxoriy to’plagan hadislar, Naqshbandiy ta’limoti, Termiziy o’gitlari, Yassaviy hikmatlari asosida tarbiya qilish imkoniyatlariga ega bo’ldik. Bugun guvoh bo’lib turgan yuksak e’tirof avvalo ana shunday ajdodlarimizning tabarruk nomlari va qoldirgan merosiga qo’shgan beqiyos hissasiga berilgan munosib baho demakdir. Mustaqillik davrida islomiy qadriyatlar tiklandi, iymon-e’tiqodimiz o’zimizga qaytdi. Bu savobli ezgu ishlarga karvonboshi hurmatli prezidentimiz Islom Karimov ekanini har daqiqa eslab turishimiz lozim. Eng muhimi, mamlakatimizning barcha hudud va mintaqalarida islomiy qadriyatlarni tiklshdek ezgu maqsad yo’lida hamma uchun ibratli va hayrli ishlar amalga oshirilmoqda.
Bu haqida so’z yuritilganda, Toshkent shahrida joylashgan Qur’oni Karimning eng qadimiy va mo’tabar nusxalarida biri bo’lgan mashhur Usmon Qur’oni saqlanayotgan Hazrati Imom majmuasida amalga oshirilgan keng ko’lamli qayta tiklash va ta’mirlash ishlarini eslash, Samarqanddagi Imom Buxoriy va Imom Moturudiy ziyoratgohlari, Buxorodagi Abduxoliq G’ijduvoniy va Bahouiddin Naqshband, Minorai Kalon va Masjidi Kalon majmulari, Surxondaryodagi Hakim Termiziy va Imom Termiziy, Xivadagi Ichan qal’a, Shaxrisabzdagi Dor’ut tilovat, Qarshi shahridagi Odina va Ko’kgumbaz obidalari, Karmana shahridagi Qosimshayx maqbarasini aytish mumkin. Bu amalga oshirilgan ishlar xalqimizning tarixiy hotirasi, milliy o’zligi va ma’naviyatining yuksalishida katta ahamiyatga egadir.
Yalpi sarflar va ishlab chiqarish hajmini taqqoslash uchun ishlab chiqarish umumiy hajmining miqdoriy ko’rsatkichi sifatida sof milliy mahsulot (SMM), iqtisodiyotda yalpi sarflar sifatida iste’mol hajmi va investitsiyalarga sarflarning umumiy summasi (S+Ip) olinadi.
Iqtisodiyotning muvozanatli darajasi — bu ishlab chiqarishning shunday hajmiki, u ishlab chiqarish mazkur hajmini sotib olish uchun etarli umumiy sarflarni ta’minlaydi. Boshqacha aytganda, sof milliy mahsulot muvozanatli darajasida ishlab chiqarilgan tovarlarning umumiy miqdori (SMM) xarid qilingan tovarlar umumiy miqdoriga (S+Ip) teng bo’ladi.
To’liq bandlik sharoitida yalpi sarflar SMM hajmi bilan mos kelmasligi mumkin. Bu mos kelmaslik retsession yoki inflyatsion farqda ifodalanadi. Yalpi sarflarning SMM hajmidan kam bo’lgan miqdori retsession, yalpi sarflarning SMM hajmidan ortiqcha bo’lgan miqdori inflyatsion farq deyiladi.
XX asrning oxirgi o`n yilligida xalqaro munosabatlarining rivojlanishida g`oyat muhim vokealar sodir buldi. Sotsialistlik sistema parchalanib Evropaning qator mamlakatlari mustabid tizim zulmidan kutilib demokratik rivojlanish yo`liga utdi. Sobiq SSSR urnida mustaqil davlatlar paydo bulib ular jahon xam jamiyatiga bevosita kushilib halqaro munosabatlarning alohida sub`ektlariga aynaldilar. 1991 yilda SSSR tarqalib ketgach jahon rivojlanishida yangi murakkab bir davr yuzaga keldi. Birinchidan, davlatlararo munosabatlar tizimidagi muvozanat buzildi.
Prezident I.Karimov o`zining ²O`zbekistonning o`z istiklol va taraqiet yo`li² kitobida mamlakatimizning mustaqil tashqi siesatini nazariy va amaliy jihatdan asoslab berdi. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 17 moddasida mamlakatimiz tashqi siesatining qoidalari konunlashtirildi. Bu koidolar ²O`zbekiston Respublikasi tashqi siesiy faoliyatining asosiy tamoyillari tug`risidagi ²Chet el investitsiyalari tug`risidagi, jiy investorlar va investitsiyalarga kafolat berish tug`risidagi, ²Tashki iqtisodiy faoliyat tug`risidagi² xujjatlarda o`z ifodasini topdi. O`zbekiston Prezidenti I.karimovning birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 48 (1993) va 50-yubiley (1995 sessiyalaridagi nutqlarida mustaqil O`zbekiston tashqi siesatining bosh io`nalishlari belgilab berildi.
1992 yil 2 martda O`zbekiston Respublikasi o`z tarixida birinchi bor xalqaro xamjamiyatning teng xukukli sub`ekti sifatida Birlashgan Millatlar Tashkiloti a`zoligiga qabul qilindi. 1993 yil fevral oyida Toshkentda BMT vakolatxonasi ta`sis etilib, ish boshladi. Bugungi kunda BTM ning O`zbekistondagi vakolatxonasi respublikada BTM ning taraqqiet Dasturi, Sanoat taraqqieti dasturi. Jahon sog`likni saqlash tashkiloti, narkotiklarni nazorat qilish buyicha Dastur, Bolalar jamg`armasi singari ixtisoslashgan muassalarni o`z tarkibiga birlashtirishga muvaffaq buldi. O`zbekiston 1992 yil fevral oyida duneda tanslikni mustaxkamlash, inson xukuklarini himoya qilish buyicha katta tadbirlarni amalga oshiraetgan mufuzli xalqaro tashkilot – Evropada Xavfsizlik va Xamkorlik Tashkilotiga (EXHT) a`zo bulib kirdi.
E`tiboringiz uchun rahmat