Toshkent moliya instituti korxona iqtisodiyoti va innovasiyalarni

«NIMA UCHUN?» SXEMASI –
muammoning dastlabki sababini aniqlash bo‘yicha 
fikrlar zanjiri bo‘lib,tizimli, ijodiy, tahliliy mushohada qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi. 
«Nima uchun?» sxemasini tuzish bo‘yicha o‘quv topshirig‘iga yo‘riqnoma 
 
O‘quv topshiriqda ko‘rsatilgan muammosababini aniqlash uchun: 
 
1) Muammoni yozing va strelka chizig‘ini chiqarib «Nima uchun?» so‘rog‘ini 
yozing.
 
2) Savolga javob yozib nima uchun so‘rog‘ini takror yozib boravering. Bu jarayonni
muammoning dastlabki sababi aniqlanmagunicha davom ettiring
 
 
«BALIQ SKELETI» CHIZMASI – 
bir qator muammolarni tasvirlash va uni echish 
imkonini beradi. Tizimli fikrlash, tuzilmaga keltirish, tahlil qilish ko‘nikmalarini 
rivojlantiradi. 
 “Baliq skeleti” sxemasini tuzish bo‘yicha o‘quv topshirig‘iga yo‘riqnoma 
 
O‘quv topshiriqda ko‘rsatilgan muammo maydonini tavsiflash uchun:
 
1.«Baliq skeletini” chizing:
 
 
 
 
2. «Suyak»ning chap qismida (yoki yuqori suyakda) muammo osti muammoni
yozing, o‘ng qismida (pastki suyakda) – muammo osti muammoni amalda mavjud 
ekanligini tasdiqlovchi dalillarni yozing. 
 
«QANDAY?» IERARXIK DIAGRAMMASI - 
muammo to‘g‘risida umumiy 
tasavvurlarni olishga, uning echimini topish usul va vositalarini topishga imkon beruvchi 
mantiqiy savollar zanjiridan iborat.
Tizimli, ijodiy, tahliliy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantiradi. 
«Qanday?» diagrammasini tuzish bo‘yicha o‘quv topshirig‘iga
yo‘riqnoma 
«Qanday?» diagrammasini tuzishdan avval, siz quyidagilarni bilishingiz kerak: ko‘p 
hollarda Sizga muammolar hal etishda «Nima qilish kerak?» haqida o‘ylashga hojat 
Муаммо ости 
муаммолар 
Муаммо ости 
муаммоларнинг 
мавжудлигини 
тасдиқловчи далиллар 

---

200 
bo‘lmaydi. Muammo echimini topish uchun asosan «Buni qanday qilish kerak?» qabilida 
bo‘ladi. «Qanday?» - muammoni hal etishda asosiy savol hisoblanadi.