Toshkent moliya instituti "tasdiqlayman"

2-modul. Mantiq
9-Mavzu. Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari. Tushuncha tafakkur 
shakli sifatida 
Mantiq ilmining asosiy masalalari va ularni tadqiq etish yo‘nalishlari. 
Tafakkurning mantiqiy shakllari va qonunlari. Formal mantiqning predmeti va 
strukturasi. Mantiq ilmining fanlar tizimidagi o‘rni. Tushunchalarning shakllanishi 
va qo‘llanishi. Tushunchalarning tilda ifoda qilinishi: nom va termin. 
Tushunchaning ta’rifi, tuzilishi va turlari. Tushunchalar bilan bajariladigan 
mantiqiy amallar: tushunchalarni chegaralash va umumlashtirish; tushunchani 
ta’riflash (definitsiya); tushunchalarni bo‘lish va tasniflash. Fikr yuritishda 
tushunchalar bilan bog‘liq xatoliklar.
10-Mavzu. Mulohaza. Xulosa chiqarish
Mulohaza tafakkur shakli va xulosa chiqarishning tarkibiy qismi sifatida. 
Oddiy va murakkab mulohazalar va ularning turlari. Murakkab mulohazalarning 
chin bo‘lish shartlari. Xulosa chiqarishning umumiy mantiqiy tavsifi: tuzilishi, 
turlari va umumiy qoidalari. Fikrning xarakat yo‘nalishiga ko‘ra xulosa chiqarish: 
deduksiya, induksiya va analogiya; ularning o‘zaro aloqadorligi. Murakkab 
mulohazalardan xulosa chiqarish. Fikr yuritishda mulohazalarni qurish va xulosa 
chiqarish bilan bog‘liq xatolar.
 
 
11-Mavzu. Argumentlash va bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakllari
Isbotlash va rad etishning umumiy tavsifi. Fikrni asoslashda uchraydigan 
xatolar. Paralogizm. Sofizm. Paradoks. Argumentlash nazariyasining asosiy 
tushunchalari. Kommunikativ modellarda argumentlash: dialog, bahs, polemika. 
Argumentlashning strategiyasi va taktikasi
. 
Bilimlar taraqqiyotining mantiqiy 
shakllari: muammo, gipoteza, nazariya. Muammoni aniqlash va echimini topishda 
savolning o‘rni. Savol va javobning muhokama yuritishdagi ahamiyati. Mantiq 
ilmining nazariy va amaliy ahamiyati.