Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti pedagogika fakuliteti

1.2. Maktab-va oilaning hamkorligini tashkil etish yо‘llari
Rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolalarni tarbiyalashda maktab va oilaning hamkorligi muhim bo’lib uning samarali bo’lishi pedagog va ota-onalarning bir fikrdaligidan kelib chiqadi.
Rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolaning shaxsni shakllanishida va rivojanishida ham pedagog va ota-onalarning hamkorligi zarur.
Ota-onalarning bola hayotida faqatgina uyda emas, balki maktabda ham ishtiroki:
dunyoni bolalar pozitsiyasida ko’rishga;
farzandiga o’ziga teng sifatida qarashga;
bolaning kuchli va kuchsiz tomonlarigi bilish va ularni e‘tiborga olish;
bolani hissiy o’llab-quvatlashga tayyor bo’lish;
bola bilan ishonchli munosabatlar o’rnatish, uning ishlarida ishtirok etish, uning quvonchlari va g’amlarini birgalikda sezish imkonini beradi.
Zamonaviy tadqiqotlar bolaning tarbiyasida oilaning asos ekanligini ta‘kildaydi va oiladagi tarbiyaning kuchi va turg’unligini beglilaydigan omillarni ko’rsatib bergan. Bularga quyidagilar kiradi:
1. chuqur, hissiy xarakterga ega bo’lgan ota-onaning farzandga bo’lgan sevgisi va unga javob hislar;
2. onaning, otaning va boshqa oila a‘zolarining tarbiyaviy ta‘sirining doimiyligi va uzoq davom etishi;
3. ilk yoshdanoq bolaning turli faoliyatga jalb etish.
Pedagoglar va ota-onalar birgadikdagi harakatlari, intilishlari bilan istalyotgan natijalarga erishishga harakat qilishlari kerak.
Ota-onalar va pedagoglar quyidagilarni esda saqlashlari lozim:
- bola shaxs va biz uning individualligini qo’llab-quvvatlashimiz zarur;
-ota-onalarda va pedagoglarda bola unga yordam berishga tayyor insonlarni ko’rishi, his etishi lozim;
-pedagoglar bolalarda ota-onalariga bo’lgan beqiyos hurmat hissini tarbiyalashlari lozim;
-ota-onalar bolada pedagogga nisbatan ishonch hissini tarbiyalashlari va guruxning ishlarida faol ishtirok etishlari lozim;
-Ota-onalar va pedagoglar tarbiyaga bo’lga munosabatini o’zgartirishi,
yoshining psixologik xususiyatlarini bilish asosida bola bilan dialoglar o’tkazishni;
-ota-onalar va pedagoglar bolani tarbiyalashda va o’qitishda tushunish, ehtiyotkorlik, madaniyatli mnosabatda bo’lishlari, bolaning sizgi va hislarini inkor emasliklari zarur.
Maktab va oilaning hamkorlik shakllariga quyidagilar kiradi:
oilaga tashrif buyurish;
suhbatlar, shkola roditel rebenok otkloneniye
maslahatlar;
ota-onalar majlislari, seminar-praktikumlar;
ochiq eshiklar kuni;
ochiq darslar, mashg’ulotlar;
ota-onalar konferensiyalari;
so’rovnomalar o’tkazish;
yaxshi ishlar kuni;
ma‘lumot kechalari;
stol atrofidagi muhokamalar;
maktab mutahassislari bilan uchrashuv kechasi; (psixolog, logoped. metodist, vrach);
adabiyotlar kechasi;
sport musobaqalari;
dam olish kechalari;
xalq bayramlari;.
Ota-onalar bilan hamkorlikda ishlashning eng samarali shakklaridan –bular stol arofidagi suhbat, tajriba almashish, so’rovnoma, yangi metodik adabiyotlar bilan tanishish, ochiq eshiklar kuni, yakka tartibdagi maslahatladir. Bayramlar umumiy ishning sevimli qismidir. Bayramlarda ota-onalar to’laqonli ishtirokchilar bo’lib, yangiliklar bilan tanishadilar, g’oyalar almashinadi, amaliy maslahatlar, bayram liboslarini tayyorlash bo’icha ishlar maslahatlashiladi.
Bunday yondoshuv ijodiy hamkorlikka undaydi, ishonch uyg’otadi, ko’p muammolarni hal etadi.
Ota-onalarning toifalariga bog’liq ravishda yangi faol ish shakllaridan stol atrofidagi yig’ilishlar‖, auksionlar, ko’rgazmalar, viktorinalar, pedagogik kaleydoskoplar, disputlar, qiziqishlari bo’yicha klublar, tanlovlar, ―Savol-javob kechalari‖dan foydalaniladi.
Hamkorlikni tashkil etishda pelagoglarning o’zlarini ham kasbiy malakalarining darajasini oshirish zamonaviy talablardan, ta‘limni modernizatsiyalashga bo’lgan kelib chiqqan holda amalga oshirilishi kerak. Maktab va oota-onalarning hamkorligining mazmuni va metodikasi quyidagilardan o’z ichiga oladi:
1. bolalarni tarbiyalash ishida maktab va oilaning birligi;
2.pedagoglar va ota-onalar o’rtasida o’zaro ishonch, bolaning qiziqishlari va ehtiyojlarini va tarbmiyachilar sifatida o’zlarining vaziflarini tushunish; oilada pedagogning, maktabda ota-onalarning hurmatini mustahkamlash;
ijobiy tanqid va o’z-o’zini tanqid asosida to’g’ri munosabatlarni o’rnatish;
4. rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolalarni tarbiyalashda o’zaro yordam;
5. oilada tarbiyalashning eng maqbul tajribalarini o’rganish va ularni ota-onalar o’rtasida tashviqot qilishi, maktab ishida oilada tarbiyalashning ijobiy metodlaridan foydalanish;
6. maktabning oila bilan ishlashida turli ish shakllaridan foydalanish: ota-onalar va oilaning boshqa a‘zolari bilan tanishish, maslahatlar, ota-onalarning guruxli va umumiy majlislari, konferensiyalari, ota-onalar universitetlari, tashviqotning ko’rgazmali shakllari;
7. ota-onalar bilan individual va guruxli ishlash shakllari bir-birini to’ldiradi. Ota-onalar bilan pedagogning har kungi muloqoti individual ish uchun katta imkoniyatlar yaratadi, maktab va oilaning aloqalarini mustahkamlaydi;
8. ota-onalarning faollarini, jamoatchilikni maxsus ta‘lim muassasasining faoliyatiga, ota-onalar bilan ishlashga jalb etish.