İzahlı şəriət
hökmləri
151
onun sol böyrünü yarılıb uşağı çıxarmalı, sonra isə yarılan yeri
tikməlidirlər. Bu bir haldadır ki, onun sol tərəfinin yarılması,
uşaqın həyatında (diri qalması üçün) təsiri olacağına ehtimal
verilsin. Belə olmayan halda, hər tərəfdən uşaqın sağ qalması
ehtimal verilirsə, gərək yarıb uşağı götürsünlər.
DƏFNİN MÜSTƏHƏBBATI
Məsələ 635: Müstəhəbdir ki, qəbri normal insan boyunda
qazsınlar. Meyyiti ən yaxın qəbiristanlıqda dəfn etsinlər. Amma
uzaqda olan qəbiristan müəyyən səbəblərə görə yaxşı olsa;
məsələn, yaxşı insanlar o qəbiristanlıqda dəfn edilirsə, yaxud
camaat qəbiristan əhlinə Fatihə oxumaq üçün oraya daha çox
gəlirlərsə oraya aparsınlar. Həmçinin, meyyiti qəbirin bir neçə
metrliyində yerə qoysunlar və üç dəfə yerə qoyub-götürməklə,
tədricən qəbirə yaxınlaşdırsınlar. Dördüncü dəfə isə qəbrə daxil
etsinlər. Əgər meyyit kişidirsə, üçüncü dəfə onun başı qəbrin
aşağı tərəfinə qalacaq şəkildə yerə qoysunlar. Dördüncü dəfədə
başı tərəfindən qəbrə daxil etsinlər. Əgər qadındırsa, üçüncü dəfə
qəbrin qiblə tərəfinə qoyub, eninə qəbrə daxil etsinlər. Qəbrə
qoyarkən, qəbrin üstünə bir parça tutsunlar. Həmçinin, cənazəni
aramlıqla tabutdan götürüb, qəbrə qomaq müstəhəbdir. Dəfndən
qabaq və dəfn zamanı göstəriş verilmiş duaları oxusunlar.
Meyyiti ləhədə qoyduqdan sonra kəfənin düyünlərini açıb üzünü
torpağa qoysunlar, başının altında torpaqdan balış kimi
düzəltsinlər, arxasına xam kərpic, yaxud kəsək qoysunlar ki,
arxaya aşmasın. Ləhədi örtməzdən əvvəl sağ əli meyyitin sağ
çiyninə vurub, sol əli qüvvətlə meyyitin sol çiyninə qoysunlar,
ağızı onun qulağına yapışdırıb möhkəm silkəlkələyib və üç dəfə
desinlər:
ن
َ
لا
ُ
ف
َ
ن
ْ
با
َ
ن
َ
لا
ُ
فا
َ
ي
ْ
م
َ
ه
ْ
ف ّإ
ْ
ع
َ
م
ْ
س ّإ
“İsmə ifhəm ya Fulanəbnə fulan”;
152
MƏSS-MEYYİT QÜSLÜ
“Fulan” kəlməsinin yerinə meyyitin adını və atasının adını
desinlər; məsələn: əgər meyyitin adı Mühəmməd, atasının adı
Əli olarsa, üç dəfə desinlər:
َ
د
َّ
م
َ
ح
ُ
م ا
َ
ي
ْ
م
َ
ه
ْ
ف ّإ
ْ
ع
َ
م
ْ
س ّإ
ه
ى ّل ّع
َ
ن
ْ
ب
“İsmə ifhəm, ya Muhəmmədəbnə Əli”
Deyib sonra isə bu sözləri desinlər:
ْ
ل
َ
ه
ّم ّه
ْيل َع اَنَت
ْ
ق
َ
را
َ
ف ى ّذ
َّ
لا ّد
ْ
ه
َ
ع
ْ
لا ى
َ
ل
َ
ع
َ
ت
ْ
ن
َ
أ
َ
ه
َ
ش
ْ
ن
ْ
ن
َ
أ ّت
َ
دا
َ
ه
َ
ل ّإ
َ
لا
ا
د
َّ
م
َ
ح
ُ
م
َّ
ن
َ
أ
َ
و
ُ
ه
َ
ل
َ
كي ّر
َ
ش
َ
لا
ُ
ه
َ
د
ْ
ح
َ
و
ُ َّ
للها
َّ
لا ّإ
َ
ص
ى
َّ
ل
ا
َ
ل
َ
ع
ُ َّ
لله
ّه
ْي
آ
َ
و
ّه ّل
ْ
لا
ُ
م
َ
تا
َ
خ
َ
و
َ
ني َّي ّب
َّ
نلا
ُ
د ِّي
َ
س
َ
و
ُ
ه
ُ
لو
ُ
س
َ
ر
َ
و
ُ
ه
ُ
د ْب
َ
ع
َ
س
ْ
ر
ُ
م
َ
ن ّل
َّ
ن
َ
أ
َ
و
ُ
ري ّم
َ
أ ا ًّي ّل
َ
ع
َ
ض
َ
ر
َ
ت
ْ
ف ّإ
ما
َ
م ّإ
َ
و
َ
ني ِّي ّص
َ
و
ْ
لا
ُ
د ِّي
َ
س
َ
و
َ
ني ّن ّمؤ
ُ
م
ْ
لا
ُ
للها
ى
َ
ل
َ
ع
َ
ه
َ
ت
َ
عا
َ
ط
ْ
ب
َّ
ى ّل
َ
ع
َ
و
َ
ن ْي
َ
س
ُ
ح
ْ
لا
َ
و
َ
ن
َ
س
َ
ح
ْ
لا
َّ
ن
َ
أ
َ
و
َ
ني ّم
َ
لا
َ
ع
ْ
لا
َ
ن
ْ
لا
ُ
م
َ
و
َ
ن ْي
َ
س
ُ
ح
َ
ن
ْ
ب
َ
د
َّ
م
َ
ح
ٍر
َ
ف
ْ
ع
َ
ج
َ
ن
ْ
ب ى
َ
سو
ُ
م
َ
و ٍد
َّ
م
َ
ح
ُ
م
َ
ن
ْ
ب
َ
ر
َ
ف
ْ
ع
َ
ج
َ
و
ٍّ
ى ّل
َ
ع
َ
ع
َ
و
ى
َ
سو
ُ
م
َ
ن
ْ
ب
َّ
ى ّل
َ
س
َ
ح
ْ
لا
َ
و ٍد
َّ
م
َ
ح
ُ
م
َ
ن
ْ
ب
َّ
ى ّل
َ
ع
َ
و
ٍّ
ى ّل
َ
ع
َ
ن
ْ
ب
َ
د
َّ
م
َ
ح
ُ
م
َ
و
َ
ن
ْ
ب
َ
مّئا
َ
ق
ْ
لا
َ
و
َّ
ى ّل
َ
ع
َ
ن
َّ
م ّئ
َ
أ
ْ
م ّه
ْي
َ
ل
َ
ع ّللها
ُ
تا
َ
و
َ
ل
َ
ص
َّ
ى ّد
ْ
ه
َ
م
ْ
لا
َ
ة
َّ
ج
ُ
ح
ْ
لا
ُ
ة
ْ
لا
ْ
ؤ
ُ
م
َ
ني ّن ّم
ّللها
ُ
ج
َ
ج
ُ
ح
َ
و
ُ
ة
َّ
م ّئ
َ
أ
َ
ك
ُ
ت
َّ
م ّئ
َ
أ
َ
و
َ
ني ّع
َ
م
ْ
ج
َ
أ ّق
ْ
ل
َ
خ
ْ
لا ى
َ
ل
َ
ع
ي
د
ُ
ه
ب
ك
را
َ
رب
َ
أ
َ
ن
ْ
ب
َ
نلا
ُ
ف ا
َ
ي
.نلا
ُ
ف
“Fulan ibni fulan” kəlməsinin yerinə meyyitin adını və
atasının adını deyib sonra desinlər:
ّن
ْي
َ
لو
ُ
س
َ
ر ّنا
َ
ب
َّ
ر
َ
ق
ُ
م
ْ
لا ّنا
َ
ك
َ
ل
َ
م
ْ
لا
َ
كا
َ
ت
َ
أ ا
َ
ذ ّإ
ْ
ن ّم
َ
ىلا
َ
ع
َ
ت
َ
و
َ
ك
َ
را َب
َ
ت ّللها ّد
ْ
ن ّع
ْ
ن
َ
ع
َ
و
َ
ك ِّي ّب
َ
ن
ْ
ن
َ
ع
َ
و
َ
ك
ِّ
ب
َ
ر
ْ
ن
َ
ع
َ
ك
َ
لا
َ
أ
َ
س
َ
و
ْ
ن
َ
ع
َ
و
َ
ك ّبا
َ
ت ّك
ْ
ن
َ
ع
َ
و
َ
ك ّني ّد
ى ّف
ْ
ل
ُ
ق
َ
و
ْ
ن
َ
ز
ْ
ح
َ
ت
َ
لا
َ
و
ْ
ف
َ
خ
َ
ت
َ
لا
َ
ف
َ
ك ّت
َّ
م ّئ
َ
أ
ْ
ن
َ
ع
َ
و
َ
ك
َ
ت
َ
ل ْب ّق
ُ
للها ا
َ
م ّهّبا
َ
و
َ
ج
َ
ن ّه ّلآ
َ
و ّهي
َ
ل
َ
ع
ُ
للها ى
َّ
ل
َ
ص
د
َّ
م
َ
ح
ُ
م
َ
و
َّ
ىب
َ
ر
َ
و ي ّني ّد
ُ
ملا
ْ
س ّ
ْ
لْا
َ
و ى ِّي ّب
ُ
ري ّم
َ
أ
َ
و ّىت
َ
ل ْب ّق
ُ
ة َب
ْ
ع
َ
ك
ْ
لا
َ
و ىّبا
َ
ت ّك
ُ
نآ
ْ
ر
ُ
ق
ْ
لا
ىّب
َ
أ
ُ
ن
ْ
ب
ُّ
ى ّل
َ
ع
َ
ني ّن ّم
ْ
ؤ
ُ
م
ْ
لا
ٍّ
ى ّل
َ
ع
ُ
ن
ْ
ب
ُ
ن
َ
س
َ
ح
ْ
لا
َ
و ى ّما
َ
م ّإ ٍبّلا
َ
ط
ُ
ن
ْ
ب
ُ
ن ْي
َ
س
ُ
ح
ْ
لا
َ
و ى ّما
َ
م ّإ ى
َبَت ْج ُم
ْ
لا