Turizm nazariya va amaliy

2019-yil 30-sentabr,
828-son

Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 30-sentabrdagi 828-son qaroriga
1-ILOVA

2019 — 2022-yillarda Samarqand viloyatida turizm sohasini rivojlantirishning

MAQSADLI PARAMETRLARI

T/r	Ko‘rsatkichlar	2019-y.	2020-y.	2021-y.	2022-y.
1.	Ichki tashrif buyuruvchilar (ming kishi yiliga)	2 500	2 800	3 100	3 500
2.	Xorijiy turistlar soni (ming kishi yiliga)	509	720	950	1 200
3.	Turizm xizmatlari eksporti (mln AQSh dollari)	139	224	360	558
4.	Mehmonxonalar va shu kabi joylashtirish vositalari soni (dona)	150	180	200	250
5.	Joylashtirish vositalaridagi xonalar soni (birlik)	3 425	3 772	4 280	4 700
6.	Joylashtirish vositalaridagi o‘rinlar soni (birlik)	4 891	5060	5150	6150
7.	Mehmon uylari soni (nafar)	150	230	250	300
8.	Turoperatorlar soni (nafar)	170	195	230	270

3.O’zbekistonda turizmni rivojlantirish imkoniyatlari Jahon xo’jaligida turizm eng serdaromad sohalardan biridir va aynan shu maqsadda ko’pgina mamlakatlar mazkur sohaning rivojiga alohida e’tiborqaratadilar.
Mamlakatimizda turizm industryasining yuksaltirish orqali ichki va tashqi turizmni rivojlantirish, hamda uning natijasida ushbu sohadan keladigan daromad miqdorini oshirish maqsadida keng ko’lamli ishlar olib borilmoqda.Xo’sh turizm va turizm industiryasi nima? Turizm –fransuzcha “ tour” so’zidan olingan bo’lib-“sayr, sayohat” degan man’oni bildiradi.Bir so’z bilan aytganda turizm kishilarnin doimiy istiqomat qilayotgan joyidan sogʻlomlashtirish, maʼrifiy, kasbiy,amaliy yoki boshqa maqsadlarda boshqa joylarga haq toʻlanadigan faoliyat bilan shugʻullanmagan holda uzogʻi bilan 1 yil muddat sayohat qilishi tushuniladi.Turizm industriyasi esa turizm va uning rivoji uchun tashkil qiladigan turistik markazlar, qolaversa bevosita turistlarga xizmat qiladigan transport infratuzilmasi, mehmonxonalar,motellar va sayyohlar uchun tashkil qilingan maxsus yotoqxonalar, umumiy ovqatlanish maskanlari, muzeylar, istirohat va hayvonat bog’lari kabi sayyohlarni o’ziga jalb qila oladigan, hamda ularga malakali xizmat ko’rsatuvchisohalarning umumiy majmuasidir. Turizmni turistik tashkilotlar orqali turistik marshrutlar boʻyicha uyushtiriishianiq bir maqsadga qaralganligidadir. Aynan shuning uchun turizm juda koʻp turlariga va shakllariga bo’linadi:
1). Ko’lamiga ko’ra
a) ichki turizm – fuqarolarning o’z mamlakati bo’ylab sayohat uyushtirishi
b) tashqi turizm ‒ fuqarolarning boshqa bir mamlakatlarga sayohati, yoki xalqaro miqyosdagi turizm kompleks ravishda dunyo bo’ylab bir nechta mamlakatlarga sayohat uyushtirishi.
2).Maqsadiga ko’ra
a) havaskorlik turizmi – fuqarolarning shunchaki qiziqish yohud ma’naviy hordiq chiqarish,dam olish maqsadidagi sayohat uyushtirishi.
b) ilmiy yoki bilim olish turizmi fuqarolarning biror joyni o’rganish maqsadidagi uyushgan yoki uyushmagan holatdagi sayohatlar uyushtirishi.
d) davolanish va sog’lomlashtirish turizmi fuqarolarning mamlakat ichida yoki xalqaro miqyosda davolanish yokisog’lom bo’lish maqsadida toglihududlarga, dengiz boylariga va boshqa joylarga sayohat uyushtirishi.
3). Sohalar bo’yicha
a) agroturizm ‒ mutaxasislar yokifuqarolarning qishloq xo’jaliginio’rganish maqsadida sayohatlar uyushtirishi
b) avtoturizm ‒ fuqarolarning avtomobillar yordamida dunyoniaylanib chiqish maqsadida sayohatlar uyushtirishi
c) veloturizm ‒ fuqarolarning velosipedlar yordamida bebosita tabiat qiyinchiliklariga bardosh berib, sayohat davomida barcha hodisalarni kuzatish maqsadida sayohatlar uyushtirishi
d) ekoturizm ‒ mutaxassislar yoki fuqarolarning ekologik vaziyatlarniorganish maqsadida sayohatlar uyushtirishi
f) sport turizmi fuqarolarning turli sport musobaqalariga muxlislik qilish maqsadida mamlakat yoki dunyo miqyosida sayohat uyushtirishish
j) suv turizmi fuqarolarning bevosita suv havzalarida bo’lish maqsadida sayohatlar uyushtirish. Dunyoning juda koʻp mamlakatlarida turizm hozirgi kunda ommaviy tus olgan eng serdaromad sohalardan biridir, hatto ayrim davlatlarning yalpi ichki daromadining asosiy qismi uning hissasiga to’g’ri kelishini ham kuzatishimiz mumkin.Shuni hisobga olib, keyingi paytlarda mamlakatimizda ham ushbu sohani rivojlantirish maqsadida "Oʻzbekturizm" milliy kompaniyasi 1992 y. 27 iyulda tuzilgan..Ona yurtimizda turizm infrastrukturasini rivojlantirish, chet el sarmoyasini jalb qilib zamonaviy turistik komplekslarni barpo etish, yangi turistik yoʻnalishlarni ishlab chiqish, xizmatlar doirasini kengaitirish kabi bir qator dolzarb masalalar kompaniyaning asosiy vazifasi sanaladi. "Turizm vazirligi,sayohat qilish turiga qarab quyidagi,turistik yoʻnalishlarni ishlab chiqqan: -an’anaviy yoʻnalishlar: Toshkent- Samarqand- Buxoro- Xiva Toshkent va Toshkent- Samarqand- Buxoro-Shahrisabz, Toshkent. Bu yoʻnalishlar mamlakatimizdagi eng qadimiy yodgorliklar va boshqa tarixiy,madaniy obidalarga tashrif bilan bogʻliq; ekologik turizm yoʻnalishlari:
Orol dengizi va Orolbo’yi ekologik regioni,Chimyon,Chorvoq dam olish va davolanish oromgohi, Kitob geologik qo’riqxonasi va Zomin qoʻriqxonasi kabi mamlakatimizdagi qoʻriqxonalar. Bu yoʻnalish alohida muhofaza qilinadi,tabiiy hududlar va sayyohlar uchun ekologik jihatdan qulay hamda foydali hisoblanadigan joylarga tashrif bilan bogʻliq; - Arxeologik turizm yoʻnalishlari:Qoraqalpogʻiston, Xorazm, Surxondaryo, Samarqand hududdari,boʻylab\mazkur yoʻnalishda yurtimiz tarixiga oid o’zida uzoq o’tmishning sirsinotlarini yashirgan eng qadimiy arxeologik yodgorliklar bilan tanishishni maqsad qilib qoʻyadi; ekstremal turizm yoʻnalishlari: Chimyon, Fargʻona vodiysi, Orol boʻyi, Buxoro, Navoiy viloyati hududlari boʻylab; -diniy turizm yoʻnalishi Toshkent- Samarkand- Buxoro- Toshkent, Toshkent Termiz, Dalvarzintepa Termiz Toshkent kabi mamlakatimizdagi,tarixiy diniy obidalarni,ziyorat qilish,Turizm sohasidagi munosabatlarni huquqiy jihatdan tartibga solish,turistik xizmatlar bozorini rivojlantirish, shuningdek, turistlar va turistik faoliyat subʼyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish maqsadida tuzilgan.