Turkiy xalqlar adabiyoti
52
xalqning asriy orzu-umidlari, e’tiqodi, badiiy, falsafiy dunyoqarashi mujassam bo’lgan. Bu
xalq ham juda uzoq zamonlardan beri mustaqillik g’oyasi uchun kurashib keldi. Bir necha
eron
shohlari, turk sultonlari, arab va mo’g’ullar hukmronligi
davrida ozar xalqi
istilochilarga qarshi mardonavor kurash olib bordi. Ozarbayjonlar tarixiy vaziyatlar tufayli
ikki davlat hududiga bo’linib ketganlar. Shimoliy Eronda o’n besh millionga yaqin
ozarbayjonlar yashaydi. Istilolar davrida ozarbayjonlar Kavkaz ortining turli hududlariga
tarqalib ketgan edilar. Bugungi kunda Janubiy Ozarbayjon – Eron
Ozarbayjoni hududida
yaratilgan boy adabiy meros ham ozarbayjon milliy adabiyotini tashkil etadi.
Ozarbayjon adabiyoti xalq og’zaki ijodi va yozma adabiyot shaklida rivojlandi.
Xalqning ezgu tilaklari lirik qo’shiqlarda, hayotiy tajribalari asosidagi xulosalari masal va
maqol-matallarda, ishonch
va istaklari ertaklarda, xalqning orzusidagi pahlavonlar va
barkamol qizlar obrazlari esa dostonlarda aks etganini kuzatish mumkin. Jahonda hech bir
xalq yo’qki, o’zining hajviy qahramonlarini yaratmagan bo’lsin. Ozarbayjon latifalarining
bosh qahramonlari Melik – Mamed, Kal Ahmad bo’lib, ularning
sarguzashtlari orqali
xalqning hazil mutoyiba, hajv va kulgiga nisbatan munosabatini bilish mumkin. Bu latifalar
Nasriddin Afandi va Aldar Ko’sa latifalariga yaqin turadi.
Dostları ilə paylaş: