Bu çalışmanın amacı ülkemizde kan şekerini etkileyen bitkilerin incelenmesidir. Diabetes Mellitus (DM), vücutta yeterli miktarda insulin üretilememesi veya üretilen insülinin etkin olarak kullanılamaması sonucu meydana gelen yaşam boyu süren kronik bir hastalıktır. Bu hastalıkla ilgili literatür taraması yapıldığında geleneksel halk tıbbında bir çok bitkinin kan şekerini etkilemek amacıyla kullanıldığı görülmektedir. Dünyada kan şekerinde etkili olan bitkilerin sayısı 375’ten fazladır. Son literatüre göre ülkemizin çeşitli bölgelerinde yayılış gösteren benzer bitkilerin sayısı ise 69’dur.
The aim of this study is to identify a variety of plants being used for the treatment of diabetes in our country. Diabetes Mellitus (DM) is a life-long chronic disease caused by insufficient insuline production or inactive usage of secreted insuline. According to the literature search, it has been shown that several plants are in usage as an antidiabetic in traditional folk medicine. The incidence of diabetes mellitus is 8% in the whole population. Herbal drug ingredients have been in use among public for a long time period. There are more than 375 plants that are in usage for the treatment of DM worldwide. According to the recent publications, there are 69 antidiabetic plants in our country.
Diyabet kan şekeri düzeyindeki düşüş ile karakterize edilen kronik bir metabolik hastalık olarak tanımlanabilir. Bu hastalık iki tiptir; ilki tip 1 diyabet; pankreatik beta hücreleri tarafından yetersiz endojen insülin üretiminden kaynaklanır. İkincisi tip-2 diyabet ise bozulmuş insülin sekresyonu ve/veya insülin etkinliğinin azalmasıdır. Tip 1 diyabet, T-hücrelerinin aracılık ettiği insülin üretiminde görevli pankreas beta hücrelerinin yıkımıyla karakterize olmuş otoimmün bir metabolik hastalıktır. Tip-2 diyabet ise obezite ve hareketsiz yaşamla güçlü şekilde ilişkili olan insülin direnci ve beta hücrelerinin işlevsel bozukluğuyla aşamalı gelişen bir hastalıktır (1).
Diyabeti oluşturan risk faktörlerinin (hormonlu gıda tüketimi, hareketsizlik, glukoz tüketimindeki artış v.s.) günümüzde daha sık görülmesi nedeniyle yaygınlığı dünya çapında artmaktadır, ancak gelişmekte olan ülkelerde bu daha belirgin şekilde görülmektedir. Mevcut tahminlere göre, gelişmiş ülkelerin %20’sine kıyasla, 2010-2030 yılları arasında diyabet hastalığı görülen yetişkinlerin sayısının % 69 oranında artacağı düşünülmektedir. (2).
Ekzojen insülin tedavisi bütün tip 1 diyabet hastalarında ve oral yollarla alınan hipoglisemik ilaçlarla yeterli kan şekeri kontrolü sağlanamadığı durumlarda ise bazı tip-2 hastalarında uygulanmaktadır. Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçları üç gruba ayırabiliriz. İlk gruptaki ilaçlar endojen insülin kullanımını arttırır. Bu ilaçlara glibenklamid, glinidler, insülin benzerleri, glukagon benzeri peptid 1 (GLP-1) agonistleri gibi sülfonilüreler ve dipeptidil peptidaz-IV (DPP-IV) inhibitörleri dahildir. Bu grubun ilk iki üyesi, insülin sekresyonunu artırmak için pankreastaki sülfonilüre reseptörü üzerinden hareket eder. Bunun yanında GLP-1 agonistleri ve DPP-IV inhibitörleri ince bağırsağın ileum hücreleri üzerinde etki yapar. İkinci ilaç grubu insülinin duyarlılığını arttırır ve peroksizom proliferatörü ile aktive edilen reseptör gama (PPARγ) ve biguanid metformini içerir. Üçüncü grup, polisakaritlerin sindirimini ve biyoyararlanımını azaltan α-glukoksidaz inhibitörlerini (akarboz) bulundurur (3, 4). Ancak mevcut tüm tedavilerin sınırlı etkinliği, sınırlı tolere edilebilirliğinden dolayı mekanizmaya bağlı ciddi yan etkileri vardır (5, 6).
Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) verilerine göre, DM'li hastaların dünya çapındaki yaygınlığı yaklaşık % 8.3 oranında ve yaklaşık 382 milyon kişiyi kapsamaktadır (7). 2010 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nde, 20 yaş ve üzeri yaş grubundaki DM prevalansı %9.7 oranında iken, DM hasta sayısı 92.4 milyondur (8). DM hastaları % 90'ı tip 2 diyabetten oluşmaktadır. Tip 2 Diyabet, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde büyük bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Tip 1 ve Tip 2 diyabetin şiddet ve prevalanslarında önemli coğrafik varyasyonlar vardır. Yine IDF verilerine göre, Batı Pasifik bölgesi en fazla DM hastasına (132 milyon) sahiptir (9). Bu insanların çoğunda tip 2 DM görülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise Afrikalı ve Yerli Amerikalılar gibi küçük etnik grupların Tip 2 DM insidansı non-hispanik beyaz nüfusa göre daha yüksektir. DM prevalansında en büyük artışın Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. İskandinavya ülkeleri ise en yüksek Tip 1 DM insidansına sahiptir. Japonya ve Çin'in Tip 1 DM insidansları nispeten daha düşüktür. Tip 2 DM prevalansı bazı Pasifik ada ülkelerinde en yüksek seviyede Rusya'da ise nispeten düşüktür (10). Basra, Irak nüfusuna bakıldığında her beş yetişkinden birinde DM görülmektedir (11).
Diabetes Mellitus, tüm dünyada sıklıkla görülen bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre 2025 yılında 300 milyonun üzerinde insanın diyabet hastası olacağı ileri sürülmektedir. Ülkemizde de DM görülme sıklığı ile ilgili literatür ve çalışmalara bakıldığında TURDEP 1 VE TURDEP 2 (Türkiye Diyabet Epidemiyolojisi) verileri DM’nin görülme sıklığını % 13.7 ve bozulmuş açlık glikozu görülme sıklığı ise % 13.2-14.1 olarak göstermektedir (12). Bu değerlerin diğer ülke bulguları ile karşılaştırıldığında yüksek olduğu görülmektedir (13).
Günümüzde 400’den fazla bitki ve 120’den fazla doğal kaynaklı ürünün yanı sıra birçok vitamin ve mineral diyabet hastaları tarafından bir şekilde kullanılmaktadır (14). Ülkemizde de çeşitli bölgelerde kan şekerini etkileyen geleneksel bitkilere başvurulduğu bilinmekte ayrıca tıbbi bitkilerin hipoglisemik etkileri üzerinde bilimsel çalışmalar yapılmaktadır (15). Bazı bitkisel uygulamalar kan şekeri seviyesinde değişkenliğe neden olmaktadır (13).
Kan Şekerini Etkileyen Bitkiler
Günümüze dek bilimsel çalışmalara konu olmuş 1050'den fazla antidiyabetik bitki bulunmaktadır (16). Bu bitkilerin 300’ünden aktif antidiyabetik bileşikler izole edilmiştir. Bu çalışmalarda bileşiklerin tümü tanımlanamamıştır. Aktif prensiplerin tanımlanması, yapılarının anlaşılması ve ilişkili aktiviteleri canlı üzerindeki etkileri ve diğer moleküller ile etkileşimleri terapötik ajanların geliştirilmesi bağlamında çok önemlidir.
Bitkilerde bulunan başlıca fitokimyasal gruplar, polifenoller, terpenoidler steroidler ve glikozit içeren yapıları (saponinler), alkaloidler ve nişasta olmayan polisakkaritlerdir. Birçok antioksidan polifenoller (flavonoidler, antosiyaninler, ksantonlar, stilbenler, kininler, tanenler, vb.) lipit peroksidasyonunu, proteinlerin glikozasyonunu ve oksidatif stresini azaltırlar. Bu bileşiklerin örnek verecek olursak α-lipoik asit, curcumin, genistein, apigenin, mangostin ve bellidifolin’dir. Ancak, polifenollerin tümü yararlı değildir ve prooksidan ve toksik polifenoller de vardır (17). Triterpenler bitkilerde yaygın olarak bulunurlar ve pentasiklik triterpenlerin birçoğu, kan şekeri üzerine etkilerinin yanında çeşitli biyolojik özelliklere sahiptir (18). Birçok triterpen çoğunlukla hedef enzim aktivitesini etkileyerek antidiyabetik özellikler ortaya koymaktadır. Suda viskoz çözelti oluşturan bitki nişastası bulunmayan polisakkarit ekstraktlarının tokluk kan şekerini azaltmada özel etkileri vardır (19). Guar fasulyesinden (Cyamopsis tetragonoloba) elde edilen nişasta barındırmayan karbonhidratlar. galaktomannan heteropolisakkaridin, sindirim oranını ve gastrointestinal sistemdeki karbonhidrat emilimini azalttığına inanılır. Bir takım çalışmalar guar sakızının plazmadaki glukagon benzeri peptit-1 (GLP-1) ve gastrik inhibitör polipeptidlerin tokluk kan şekeri artışını azalttığını göstermiştir. Detarium senegalense’in tohumlarından öğütülerek elde edilen tozun da benzer özellikleri vardır (19).
No.
|
Bitki Kaynağı
|
Fitokimyasallar
|
Kaynaklar
|
Türkiye’de Yayılışı
|
1.
|
Familya: Acoraceae
Takson: Acorus calamus L.
|
1β,5α-guaiane-4β,10α-diol-6-one (Seskiterpen)
|
Zhou et al. 2012
|
Kuzeybatı ve Orta Anadolu
|
2.
|
Familya: Lilliaceae
Takson: Allium cepa L.
|
S-Metil sistein sülfoksid, difenil amin ve oleanolik asit
|
Karawya et al. 1984; Kumari ve Augusti 2002; WHO 1999
|
Anadolu
|
3.
|
Familya: Alliaceae
Takson: Allium sativum L.
|
Allisin (dialil tiyosülfinat), S-alil sistein ve kemferol
|
Chang et al. 2011; WHO 1999
|
Anadolu
|
4.
|
Familya: Alliaceae
Takson: Allium porrum L.
|
Flavonoit glikozitleri (kemferol aglikon, spirastanol saponinler ve yağ asitleri ).
|
Çıkladilmez 2013
|
Trakya ve Güney Anadolu
|
5.
|
Familya: Aloaceae
Takson: Aloe vera (L.) Burm. f.
|
Lofenol, 24-metil-lofenol, 24-etil-lofenol, sikloartanol, 24-metilen sikloalkanol, β-Sitosterol (fitosteroller), quercitin, rutin ve polisakkaritler
|
Sahu et al. 2013
|
Güney Batı Anadolu
|
6.
|
Familya: Malvaceae
Takson: Althaea officinalis L.
|
Skopoletin (7-hidroksi-6-metoksi kumarin) ve polisakarit (alaeamucilage-O)
|
Al-Snafi 2013
|
Kuzey Batı, Doğu, Güney ve Güneydoğu Anadolu
|
7.
|
Familya: Fabaceae
Takson: Amorpha fruticosa L.
|
Amorfrutins
|
Wang et al. 2014
|
Trakya
|
8.
|
Familya: Asteraceae
Takson: Artemisia herba-alba Asso
|
β-Sitosterol, sikloartenol (9,19-siklolanost-24-en-3-ol), 24-metilenisikloartanol, apigenin ve klorojenik asit
|
Awad et al. 2012; Mohamed et al. 2010
|
Karasal Anadolu
|
9.
|
Familya: Berberidaceae
Takson: Berberis vulgaris L.
|
Berberin (kökte çok miktarda), 8-okso-berberin, lupeol ve oleanolik asit
|
El-Wahab et al. 2013; Mokhber-Dezfuli et al. 2014
|
Kuzey Anadolu
|
10.
|
Familya: Theaceae
Takson: Camellia sinensis (Linn.) Kuntze
|
Epigallokateşin gallate ve kateşin
|
Anderson ve Polansky 2002; Kumar et al. 2012a
|
Kuzey Anadolu
|
11.
|
Familya: Cannabaceae
Takson: Cannabis sativa L.
|
Tetrahidrokanabivarin ve Delta-9-tetrahidrokannabinol (Psikoaktif olmayan kanabinoidler)
|
Weiss et al. 2006; Wargent et al. 2013
|
Trakya, Orta ve Batı Asya
|
12.
|
Familya: Papaveraceae
Takson: Chelidonium majus L.
|
Berberin, alkaloid
|
Xia et al. 2011
|
Kuzey Anadolu
|
13.
|
Familya: Compositae
Takson: Cichorium glveulosum Boiss. & A. Huet.
|
Laktusin (köklerden)
|
Jiang et al. 2012
|
Karasal Anadolu
|
14.
|
Familya: Asteraceae
Takson: Cichorium intybus L.
|
Eskuletin
|
Hozayen et al. 2011
|
Anadolu
|
15.
|
Familya: Cucurbitaceae
Takson: Citrullus lanatus (Thunb.) Matsumara & Makai
|
Kersetin, gallik asit ve kateşin (yapraklarda)
|
Aruna et al. 2014
|
Trakya ve Güney Anadolu
|
16.
|
Familya: Poaceae
Takson: Coix lacryma-jobi var. ma-yuen (Rom. Caill.) Stapf ex Hook. f.
|
Glikanlar ve hidroksi doymamış yağ asitleri
|
Takahashi et al. 1986
|
Trakya
|
17.
|
Familya: Apiaceae
Takson: Coriandrum sativum L.
|
Klorojenik asit, β-Sitosterol, kersetin ve rutin (tohumlardan)
|
Paarakh 2009
|
Kuzey Batı Türkiye, Güney ve Doğu Anadolu
|
18.
|
Familya: Rosaceae
Takson: Cydonia oblonga L.
|
Kumarinler, tanenler, terpenoitler, flavonoitler
|
Çıkladilmez 2013
|
Trakya ve Anadolu
|
19.
|
Familya: Cyperaceae
Takson: Cyperus rotundus L.
|
β-Sitosterol ve ferulik asit
|
Ajikumaran ve Subramoniam 2005
|
Anadolunun kıyı kesimleri ve Doğu Anadolu
|
20.
|
Familya: Apiaceae
Takson: Daucus carota L.
|
Falcarinol (poliasetilen)
|
Bhattacharya et al. 2014
|
Anadolu
|
21.
|
Familya: Ephedraceae
Takson: Ephedra distachya L.
|
Efedrinler Efedranlar A, B, C, D ve E (glikan)
|
Xiu et al. 2001; Konno et al. 1985a
|
Orta ve Doğu Anadolu
|
22.
|
Familya: Equisetaceae
Takson: Equisetum arvense L.
|
|
Çıkladilmez 2013
|
Kuzey, Orta ve Doğu Anadolu
|
23.
|
Familya: Compositae
Takson: Erigeron annuus (L.) Pers
|
2,3-Dioksillenlenmiş flavanon, erigeroflavanon
|
Yoo et al. 2008
|
Kuzey Doğu Anadolu
|
24.
|
Familya: Rosaceae
Takson: Eriobotrya japonica Lindl.
|
Seskiterpen glikozitleri, polihidroksillenmiş triterpenoidler, cinchonain Ib, epikataşin, ursolik asit, oleanolik asit ve Klorojenik asit
|
Nazaruk ve Borzym-Kluczyk 2015; Qadan et al. 2009
|
Batı ve Güney Doğu Anadolu
|
25.
|
Familya: Moraceae
Takson: Ficus carica L.
|
Flavonol esterleri [3,5-dihidroksi-7,4'- dimetoksi-flavonol-3-octadec-9”-en- oxy-5-heksadecanoate ve 3,5,3'-trihidroksi-7,4, dimetoksi flavonol-3-octadec-9”-en-oxy-5- hexadecanoate], β-Amirin asetat, β-Sitosterol, ferulik asit ve kersetin
|
Bhat et al. 2013; El-Shobaki et al. 2010
|
Anadolu
|
26.
|
Familya: Apiaceae
Takson: Foeniculum vulgare Miller.
|
Uçucu yağlar
|
Çıkladilmez 2013
|
Kuzey ve Güney Anadolu
|
27.
|
Familya: Leguminosae
Takson: Galega officinalis L.
|
Galegine ve other guanidine türevleri
|
Patade ve Marita 2014
|
Kuzey Anadolu
|
28.
|
Familya: Gentianaceae
Takson: Gentiana olivieri Griseb.
|
Isoorientin, C-glikozilflavon
|
Sezik et al. 2005
|
Karasal Anadolu
|
29.
|
Familya: Globulariaceae
Takson: Globularia alypum L.
|
Globularin, iridoid glukosid
|
Merghache et al. 2013
|
Batı Anadolu
|
30.
|
Familya: Fabaceae
Takson: Glycyrrhiza glabra L.
|
Glisirin, glisirizin, 50-formilglabridin, ekinatin, kanzonol X, kanzonol W, shinpterokarpin, likoflavanon A, glabrol, shinflavanon, gancaonin L ve glabrone
|
Kuroda et al. 2004; Takii et al. 2000
|
Anadolu
|
31.
|
Familya: Asteraceae
Takson: Helianthus tuberosus L.
|
Kumarinler, fruktan, lektin
|
Çıkladilmez 2013
|
Anadolu
|
32.
|
Familya: Cannabaceae
Takson: Humulus lupulus L.
|
Isohumulonlar, Acı asitler
|
Miura et al. 2005
|
Kuzey Anadolu
|
33.
|
Familya: Juglveaceae
Takson: Juglans regia L.
|
Elagik asit, gallik asit ve kafeoilkinik asitler
|
Shah et al. 2014
|
Kuzeydoğu ve Doğu Anadolu
|
34.
|
Familya: Chenopodiaceae
Takson: Kochia scoparia (L.) Schrad.
|
Momordin Ic ve its 2'-O-β-D- glukopiranosid (saponinler)
|
Yoshikawa et al. 1997b
|
Kuzey, Orta ve Doğu Anadolu
|
35.
|
Familya: Fabacea
Takson: Lathyrus sativus L.
|
Inositol fosfoglikan
|
Paneda et al. 2001
|
Anadolu (Kuzeydoğu Hariç)
|
36.
|
Familya: Brassicaceae
Takson: Lepidium sativum L.
|
Kersetin ve kaemferol glikosidler
|
Sharma ve Agrawal 2011
|
Trakya, Kuzey, Güney ve Doğu Anadolu
|
37.
|
Familya: Linaceae
Takson: Linum usitatissimum L.
|
Secoisolariciresinol diglukosid (fitoöstrojen)
|
Kaithwas ve Majumdar 2012
|
Batı, Orta, Güney, Kuzey ve Güneydoğu Anadolu
|
38
|
Familya: Solanaceae
Takson: Lycium barbarum L.
|
Polisakkaritler (glikol-konjugatları) birkaç monosakkarit ve 17 amino asit, taurine, β-Sitosterol, kersetin ve kemferol
|
Luo et al. 2004; Potterat 2009; Song et al. 2012b
|
Trakya, Orta Anadolu
|
39.
|
Familya: Orobanchaceae
Takson: Melampyrum pratense L.
|
Lunularin ve yağ asitleri
|
Wang et al. 2014
|
Trakya
|
40.
|
Familya: Moraceae
Takson: Morus alba L.
|
Morasin M, steppogenin-4-O-β-glukosid ve mullberroside (fenolik bileşikler); Kalkomorasin, morasin C, morasin D ve morasin M Ayrıca kersetin, β-Sitosterol, rutin ve oleanolik asit (anti-DM bileşikler)
|
Firdous 2014; Devi et al. 2013; Zhang et al. 2009
|
Anadolu
|
41.
|
Familya: Moraceae
Takson: Morus nigra L.
|
Deoxynojirimisin, alkaloid
|
Kumar ve Chauhan 2008
|
Anadolu
|
42.
|
Familya: Ranunculaceae
Takson: Nigella sativa L.
|
Timokinon
|
Ghorbani et al. 2013
|
Trakya, Kuzey, Güney ve Doğu. Anadolu
|
43.
|
Familya: Oleaceae
Takson: Olea europaea L.
|
Oleuropeinin
|
Çıkladilmez 2013
|
Batı, Güney ve Doğu Anadolu
|
44.
|
Familya: Cactaceae
Takson: Opuntia ficus-indica (L.) Mill.
|
Kemferol ve kersetin (meyve kabuğu); gallik asit, kemferol ve kersetin (çiçekleri); rutin, ferulik asit, gallik asit ve polisakkarit (kladodları) içerir
|
Alarcon-Aguilar et al. 2003; El-Mostafa et al. 2014
|
Güney ve Batı Anadolu
|
45.
|
Familya: Lamiaceae
Takson: Origanum majorana L.
|
6-Hydroxyapigenin (scutellarein)
|
Kawabata et al. 2003
|
Güney Anadolu
|
46.
|
Familya: Lamiaceae
Takson: Origanum vulgare L.
|
Biokanin A
|
Mueller et al. 2008
|
Trakya ve Kuzey Anadolu
|
47.
|
Familya: Papaveraceae
Takson: Papaver somniferum L.
|
Papaverin
|
Bustanji et al. 2009
|
Batı, Güney ve Doğu Anadolu
|
48.
|
Familya: Zygophyllaceae
Takson: Peganum harmala L.
|
Harmine (alkaloid)
|
Moloudizargari et al. 2013
|
Batı, Kuzey, Orta, Güney, Doğu ve Güneydoğu Anadolu
|
49.
|
Familya: Lamiaceae
Takson: Prunella vulgaris L.
|
Kafeik asit etilen ester
|
Li et al. 2012
|
Anadolu
|
50.
|
Familya: Lythraceae
Takson: Punica granatum L.
|
Valonik asit dilakton (meyve kabuklarından elde edilen metanol özünden); ursolik asit, gallik asit, ellagik asit, kemferol, rutin ve epigallokateşin 3-gallat (meyvelerde)
|
Jain et al. 2012; Middha et al. 2013; WHO 2009
|
Kuzey, Batı ve Güneydoğu Anadolu
|
51.
|
Familya: Euphorbiaceae
Takson: Ricinus communis L.
|
Rutin, β-Sitosterol , β-Amirin ve kersetin (anti DM fitokimyasallar)
|
Ajikumaran ve Subramoniam 2005
|
Kuzeybatı Türkiye, Güney Anadolu
|
52.
|
Familya: Fabaceae
Takson: Robinia pseudoacacia var. umbraculifer DC.
|
Amorfastilbol
|
Wang et al. 2014
|
Kuzey Anadolu
|
53.
|
Familya: Lamiaceae
Takson: Rosmarinus officinalis L.
|
Carnosik asit ve karnosol (fenolik diterpenler)
|
Wang et al. 2014
|
Kuzeybatı ve Güney Anadolu
|
54.
|
Familya: Poaceae
Takson: Saccharum officinarum L.
|
Glikon A, B, C, D ve E; ferulik asit
|
Ajikumaran ve Subramoniam 2005; Chohachi et al. 1985
|
Güney Anadolu
|
55.
|
Familya: Adoxaceae
Takson: Sambucus nigra L.
|
α-Linolenik asit, linoleik asit ve naringenin
|
Wang et al. 2014
|
Trakya, Kuzey, Batı ve Doğu Anadolu
|
56.
|
Familya: Rosaceae
Takson: Sarcopoterium spinosum (L.) Spach
|
Kateşin ve epikateşin
|
Smirin et al. 2010
|
Trakya, Anadolu
|
57.
|
Familya: Poaceae
Takson: Secale cereale L.
|
|
Çıkladilmez 2013
|
Anadolu
|
58.
|
Familya: Asteraceae
Takson: Silybum marianum (Linn.) Gaertn.
|
Silimarin (flavonoid); isosilibin A (fenolik); kemferol ve kersetin
|
Ajikumaran ve Subramoniam 2005; McCarty 2005; Wang et al. 2014;
|
Anadolu’nun Kıyı Kesimleri
|
59.
|
Familya: Asteraceae
Takson: Sonchus oleraceus L.
|
Esculetin
|
Hozayen et al. 2011
|
Anadolu’nun Kıyı Kesimleri
|
60.
|
Familya: Lamiaceae
Takson: Teucrium polium L.
|
Rutin, apigenin
|
Çıkladilmez 2013
|
Anadolu
|
61.
|
Familya: Fabaceae
Takson: Trifolium pratense L.
|
Genistein, Biokanin A, 6-hidroksidaidzein izoflavon, 3'-hidroksigenistein ve so on
|
Wang et al. 2014
|
Trakya, Anadolu
|
62.
|
Familya: Leguminoceae
Takson: Trigonella foenum-graecum L.
|
4-Hidroksisolösin (2S, 3R ve 4S) (tohumdan); trigonelline (fenolik bileşik); GII olarak adlandırılan antihiperglisemik bileşik (tohumdan)
|
Al-Khateeb et al. 2012; Moorthy et al. 2010a; Sauvaire et al. 1998
|
Trakya, Orta, Güney ve Doğu Anadolu
|
63.
|
Familya: Urticaceae
Takson: Urtica pilulifera L.
Takson: Urtica dioica L.
|
Lektin (tohumdan)
Glukozun emilimini azaltır ve pankreastan insülin salımını artırır
|
Kavalal et al. 2003
|
Trakya, Karasal Anadolu ve Orta Anadolu
|
64.
|
Familya: Ericaceae
Takson: Vaccinium vitis-idaea L.
Takson: Vaccinium myrtillus L.
|
Kersetin-3-O-galaktoside, kersetin ve kersetin-3-O-glukosid
Antosiyanozit (myrtillin)
|
Eid ve Haddad 2014, Çıkladilmez 2013
|
Kuzey ve Kuzeydoğu Anadolu
|
65.
|
Familya: Adoxaceae
Takson: Viburnum opulus L.
|
Klorojenik asit (anti-diyabetik bileşik)
|
Erdogan-Orhan et al. 2011
|
Kuzey, Orta ve Güney Anadolu
|
66.
|
Familya: Apocynaceae
Takson: Vinca minor L.
|
Vincamine (alkaloid)
|
De ve Saha 1975; Farahanikia et al. 2011
|
Kuzeybatı Anadolu
|
67.
|
Familya: Vitaceae
Takson: Vitis vinifera L.
|
Ellagik asit ve epikateşin gallat
|
Wang et al. 2014
|
Anadolu
|
68.
|
Familya: Compositae
Takson: Xanthium strumarium L.
|
Kafeik asit
|
Hsu et al. 2000
|
Anadolu
|
69.
|
Familya: Poaceae
Takson: Zea mays L.
|
Hirsutrin
|
Kim et al. 2013
|
Trakya ve Anadolu
|
