Тузувчилар

 
Oqimchalarning siqilish turlari. 

, 

, 

va

0
 koeffitsiyentlar kattaliklari 
(kichik 
teshikdan atmosferaga chiqqan holda). 
Oqimchaning siqilish darajasiga suyuqlik joylashgan muhitning yon devorlari va 
idish tubi ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shu sababli teshikni yon devorlar va idish tubida 
joylashgan vaziyatiga bog‘liq holatda oqimchaning siqilishi turlicha ko‘rinishda bo‘lishi 
mumkin: 
 
To‘liq siqilish. 
Teshikdan otilib chiqayotgan oqimning siqilishiga suyuqlik 
joylashgan idishning yon devorlari va tubining ta’siri bo‘lmasa bunday siqilish to‘liq 

---

114 
amalga oshgan siqilish deyiladi (15.2-rasm). Bunday siqilish quyidagi shart bajarilganda 
amalga oshadi:
 
m > 3a, n > 3a
(15.20) 
Bunda, 
a 
- tomonlari uzunligi bir xil bo‘lgan teshik kattaligi, 
m
- tir-qishdan yon 
devorgacha bo‘lgan masofa, 
n
- teshikdan idish tubigacha bo‘lgan masofa. (15.20) shart 
bajarilganda tajribalar natijasiga asoslanib, yuqorida sanab o‘tilgan koeffitsiyentlarning 
quyidagi qiymatlarini qabul qilish mumkin:
 

 = 0,63 

 0,64;

 = 0,06;

 =0,97;

o 
= 0,62
(15.21) 
 
15.2-rasm Oqimning to‘liq amalga oshgan va chala siqilishiga doir 
 
15.3-rasm Oqimchaning chala siqilishiga doir 
 
 
To‘liq amalga oshmagan siqilish. 
Teshikdan otilib chiqayotgan oqimchaning 
bunday siqilishi (15.20) shart bajarilmagan holatlarda ro‘y berishi mumkin. 
Ta’kidlash kerakki, teshiklarning shakli va o‘lchamlari bir xil bo‘lsada, to‘liq 
amalga oshgan siqilish harakatdagi kesim yuzasi 

s 
to‘liq amalga oshmagan siqilish kesim 
yuzasidan kichik bo‘ladi. 
с
с




(15.22) 
To‘liq amalga oshmagan siqilishda, sarf koeffitsiyentini quyidagi ifoda asosida 
hisoblash mumkin (15.3-rasm): 





 


100
1
0
0



(15.23) 
bunda,










f
(15.24) 
bo‘lib, 


- idishning gorizontal kesim yuzasi. 
Agar, a) 

 

 

 =0,1
bo‘lsa,

 

1,5
 

b)
 

 

 

 =0,2
bo‘lsa,

 

3,5.

---

115