4
КIRISH
“Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” talabiga muvofiq oliy ta’limda
barcha fanlar kabi til fanini o‘qitishda ham tub o‘zgarishlar ro‘y
berayapti.
Ta’limning oliy bosqichida o‘zbek tilini o‘qitishning mazmuni
yanada takomillashtirildi.
Hozirgi kunda o‘zbek tilining ijtimoiy mavqei tobora ortib
borayotganligi, lotin yozuviga asoslangan yangi o‘zbek alifbosi va imlo
qoidalarining joriy etilganligi, ish yuritishda to‘liq
davlat tiliga
o‘tilganligi barcha mutaxassislarning millatidan qat’i nazar, o‘zbek tilini
puxta egallashlarini taqоzo
etmoqda.
O‘zbek tilini o‘qitish tamoyillari, mazmuni va uslubini o‘zgartirib,
o‘zbek tilini o‘rganish jarayonini tezlashtirish, talabalarning o‘rta
maktabda,
akademik
litsey
va
kollejlarda
olgan
bilimlarini
chuqurlashtirish, takomillashtirish bilan bog‘liq bo‘lgan nutqiy
ko‘nikmalarni
hosil qilish, o‘zbek tilining boy imkoniyatlaridan o‘z
mutaxassisligi bo‘yicha foydalanish, fikrni to‘g‘ri, aniq, mantiqli ifoda
etishga o‘rganish ko‘zda tutiladi. Shularni nazarda tutib o‘quv qo‘llanma
nutqiy ko‘nikmalarni shakllantirishga yo‘naltirilgan kommunikativ
tamoyilga asoslanib tuzildi.
Qo‘llanma birinchi o‘ringa asosiy mavzu sifatida nutqiy
mavzularning qo‘yilishi bilan farqlanadi.
Grammatik bilimlar fikr
ifodalash vositasi bo‘lib, asosiy maqsadning amalga oshishiga xizmat
qiladi.
O‘zbek tili ta’limi turmush va mehnat faoliyatidagi nutq mavzulari
doirasini yanada kengaytirilgan hamda ixtisoslikka moslashtirilgan
tarzda o‘zbekcha nutqni tinglash, so‘zlash, o‘qish va yozish amallarini
uyg‘unlashtirib o‘rgatish bilan ajralib turadi. Bunda talaba oldiga ilmiy-
badiiy adabiyotlarni o‘qib
tushunish, mutaxassislik sohasida matn
yaratish, matnni shakl va mazmun jihatdan yangilash, boshqa nutq
uslubiga ko‘chira olish kabi talablar qo‘yildi.
Har bir darsda umumiy mavzu asosida ikkitadan matn berildi.
Mashg‘ulot matndagi tayanch so‘z va so‘z birikmalarini aniqlab,
ularning ma’nosini izohlashdan boshlanadi. Asosiy e’tibor
matn ustida
ishlashga qaratildi. Har bir mashg‘ulotda topshiriqlar, mashqlar,
mustahkamlash uchun savollar, testlar berildi. Shuningdek, davlat tilida
ish yuritish, suhbat, bahslashuv orqali mustaqil yozma ishlarni
uyushtirish, matn tuzdirish talabalarning ixtisosligiga ko‘ra belgilanadi.
O‘quv qo‘llanmada talabalar mustaqil ta’lim
olishlari uchun
qo‘shimcha materiallar berildi.