135
Ali HUSEYİNOĞLU
si’nde Türk Azınlık milletvekillerinin sayısı hiçbir hükümet döneminde bir
elin parmaklarının toplamını geçmemiştir.
3
Genel seçimler bağlamında, Türk Azınlığın siyasi katılımı konusunda
1980’li ve 90’lı yıllar özel bir öneme sahiptir. Türkiye ile Yunanistan arasın-
daki ikili ilişkilerin 1955 sonrası dönemde bozulması ve bunun bir yansıması
olarak Yunanistan’ın 1960’lı yıllardan 1991’e kadar temel insan hak ve hürri-
yetleri ile azınlığın Antlaşma’yla garanti altına alınmış olan haklarını çiğne-
mesi, Batı Trakya’daki iki etnik grup arasındaki gerilimi daha da tırmandır-
mıştır. Bu durum, Azınlığın siyasete olan ilgisinin artmasını da beraberinde
getirmiştir. Yunanistan’ın 1967 yılında başlayan Cunta Yönetimi’nin 1974
yılında sona ermesi ve devamında 1981‘de günümüzde adı Avrupa Birliği
olan dönemin Avrupa Topluluğu’na (AT) üye olması, Batı Trakya Türkleri
arasında daha demokratik bir yaşam umudunu kuvvetlendirmişti. Fakat 1974
sonrası kurulan Yunan hükümetlerinin anti-demokratik uygulamalara devam
etmeleri sonucu, 1980’lerde Türk azınlık mensupları araba ehliyeti alma,
ev tamir etme gibi en temel insan haklarından dahi mahrum bırakılmışlardı
(Oran 1991; Chousein 2005: 81-117).
Bu bağlamda, 1920’lerden beri yasal olarak faaliyet gösteren Azınlık sivil
toplum kuruluşları (Gümülcine Türk Gençler Birliği, İskeçe Türk Birliği ve
Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği), adlarındaki “Türk” ibaresinden do-
layı, 1987’de Yunan Yargıtay’ının kararı doğrultusunda kapanmaları, 1989
Genel Seçimleri öncesinde seçim kampanyasında Azınlık seçmenine yönelik
yazılı ve sözlü olarak “Türk” ifadesini kullandıkları için Dr. Sadık Ahmet
ve İbrahim Şerif’in Yunan mahkemelerinde yargılanıp 18 ay hapse mahkum
edilmeleri gibi hususlar, (Kourtovik 1997:260) Batı Trakya Türkleri’nin Yu-
nanistan adaletine ve bunun uzantısı olarak Yunanistan devletine olan güven-
lerinin sarsılmasına yol açmıştır. Dolayısıyla bu durum, Batı Trakya Türkle-
rinin milletvekilliğe aday konumunda temsilcilere olan ilgiyi artırmış ve bu
durum seçime katılım oranlarına da yansımıştır.
1980’lerin ortasında Batı Trakya Türkleri tarafından kurulan Bağımsız
Listeler, Türk Azınlığın siyasi katılımı konusunda önemli bir unsur teşkil et-
mektedir. Yukarıda bahsedilen konjonktürde, Azınlık siyasi elitinin ortak bir
paydada hareket etmesi ve azınlığın haklarını daha iyi savunmak adına kuru-
lan bağımsız listelerde buluşmaları, Azınlık siyasi hayatına ayrı bir dinamizm
getirmiştir. 1985 Genel Seçimleri’nde ilk kez oluşan Güven ve İkbal Liste-
3 1923 sonrası seçilen Türk Azınlık milletvekilleri ve seçildikleri partilerin tam listesi için
Bkz. (Aarbakke 2000: 682).
136 Balkanlar’daki Azınlıklar ve Siyasi Katılım: Batı Trakya Türkleri (Yunanistan) Örneği
si’ndeki Türk adaylar, 10.000’in üzerinde oy almalarına rağmen minimum oy
oranının altında kalmış ve vekil olarak seçilememişlerdir. Buna koşut olarak,
18 Haziran 1989’da yapılan Genel Seçimlerde Rodop İlindeki Güven Liste-
si’nden oldukça yüksek oranda oy alarak – 24.858 oy – Dr. Sadık Ahmet’in
seçilmesiyle, birkaç yıl önce kurulan bağımsız listeler ilk zaferini elde etmiş-
tir (Koca 2012:146).
1989 yılında 24.625 oy ile aynı listeden aday olan İsmail Rodoplu, erken
Genel Seçimi kazanmış; bir sonraki yıl yine aynı listeden Dr. Sadık Ahmet
Yunanistan Meclisi’ne girmiştir. Aynı seçimlerde İskeçe İli’nde yer alan İkbal
Listesi’nden Ahmet Faikoğlu seçilmiştir. Azınlığın seçimlere bu denli yoğun
katılımı ve Bağımsız Listelerde yer alan Türk adayları desteklemeleri, Yunan
çoğunluk partilerinin artık Türk Azınlık adaylara daha üst sıralarda yer ver-
melerini sağlamış ve böylece Türk adayların Yunan partilerinden seçilebilme
şanslarını arttırmıştır.
1991 yılında Dr. Sadık Ahmet liderliğinde kurulan Dostluk, Eşitlik ve Ba-
rış Partisi (DEB)
4
hâlihazırda Batı Trakya Türkleri’nin tek siyasi partisidir.
1993 seçimleri öncesi gerek siyasi partiler gerekse bağımsız adaylar için yüz-
de 3 olan ülke barajı şartı getirilmiştir. Bu bağlamda, DEB Partisi çatısı altın-
da seçimlere katılacak olan adayların en az 200.000 oy alması gerekmektedir.
Böylece toplam nüfusu 150.000’ini geçmeyen Batı Trakya Türkleri’nin DEB
Partisi çatısı altında veya bağımsız olarak Türk bir vekil seçmeleri imkânsız
hale gelmiştir. 1993 seçimlerinde tekrar aday olan Dr. Sadık Ahmet seçilebilir
düzeyde yüksek oy oranını yakalamasına rağmen yüzde 3’lük ülke barajına
takılmış ve 1993-1996 arası dönemde Yunanistan Meclisi’nde Türk Azınlığa
mensup hiçbir vekil yer almamıştır.
1996’dan günümüze kadar olan dönemde Türk Azınlık mensupları Yunan
çoğunluk partilerinden aday gösterilerek genel seçimleri kazanıp Rodop veya
İskeçe Milletvekili olarak Yunan Parlamentosu’nda yer almaktadırlar. Yine
de bu rakam her bir hükümet dönemi için üçü geçmemektedir. En son yapılan
2012 Genel Seçimleri sonucunda Batı Trakya Türkleri, Rodop İli’nden Ah-
met Hacıosman (PASOK) ve Ayhan Karayusuf (SYRIZA) ve İskeçe İli’nden
Hüseyin Zeybek (SYRIZA) tarafından Yunanistan Parlamento’sunda temsil
edilmektedir.
Türk Azınlığın genel seçimler bağlamında siyasi katılımına tarihsel bir
perspektiften bakıldığında, 1923’ten günümüze kadar Yunanistan Parlamen-
tosu’na girmeye hak kazanmış Türk vekiller Meclis çatısı altında bir dizi
4 DEB Partisi hakkında daha fazla bilgi için www.debpartisi.org (8.12.2013).