132
Türkmenı̇stan
Amangeldiyeva, K. (1994). Gorkut Ata, Aşgabat: “Magarıf”.
Annanurov, A.-T. Guzuçıyev (1995). Kitabı Dedem Gorkut ala Lisanı
Tayfanı Oguzan (Gorkut Atanıñ Kitabı Oguz Taypalarınıñ Dillerinde),
Aşgabat: Ilım.
Aşırov, Annagurban (1997). Kitabı Dedem Gorkut ve Hekayatı Oguz-
namayı Gazan Beg ve Gayrı, Aşgabat: Türkmenbaşı Adındakı Türkmenis-
tan Milli Golyazmalar İnstitutı.
Aşırov, Annagurban (1999). Kitabı Dedem Gorkut, Aşgabat: Türkmen-
başı Adındakı Türkmenistan Milli Golyazmalar İnstitutı.
Garrıyev, Baymuhammet Ataliyeviç (1947). Türkmen Folklorından
Usuli Gollanma, Aşgabat.
Garrıyev, Seyit (1982). Türkmen Eposı, Dessanları ve Gündogar Halk-
larının Epiki Dörediciligi, Aşgabat: Ilım.
Gılıçdurdıyev, Aba (1990). Korkut Ata: O Turkmenskom Narodnom
Geroiçeskom Epose, Aşgabat: Magarıf.
Hommatdurdıyev, Cumageldi (1993). Meti Köseyeve Hem-de Baymu-
hammet Garrıyeve Sud Edilişi, Aşgabat.
Köseyev, Meti (1990). Gorkut Ata: Gadımı Türkmen Eposı, Aşgabat:
Türkmenistan Neşiryatı.
Recebov, Rahman (1991). Gadım Türkmen Edebiyatı (VIII-XII Asır-
lar), Aşgabat: Ilım.
Tural, Sadık-Annagulı Nurmemmet (1999), Gorkut Ata Türkmen Halk
Destanı, Ankara: Türkmenbaşı Adındaki Türkmenistan Milli Kolyazmalar
Enstitüsü.
Türkmenbaşı, Saparmurat (2002). Ruhnama, Aşgabat.
Kazakı̇stan
Nısanbayev, Abdimalik (2000). Kazakistan’da Dede Korkut, Ankara:
Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
Türk Dünyasının Ortak Kültürel Mirası Dede Korkut Hikâyelerine Farklı
Yaklaşımlar Üzerine Değerlendirmeler
Balkanlar’daki Azınlıklar ve Siyasi Katılım:
Batı Trakya Türkleri (Yunanistan) Örneği
Ali HUSEYİNOĞLU
1
Giriş
Yunanistan’ın Kuzey Batısında Batı Trakya bölgesinde yaşayan Müslü-
man Türk Azınlığı yüzyıllardır varlığını aynı topraklar üzerinde devam ettiren
Avrupa’nın tarihi ve milli azınlıklarından birini oluşturmaktadır. Bölgedeki
Türk varlığı VI. yüzyıldaki Orta Asya’dan Balkanlara olan büyük göç dalga-
larına dayanmaktadır (Anderson 1974:285-287). Osmanlı İmparatorluğu’nun
Balkanlar’ı fethi ve devamında yüzyıllar boyu bu bölgede kalmaları, diğer
Balkan ülkelerinde olduğu gibi Yunanistan’da da Türk ve İslam olgularının
gelişmesine sebebiyet vermiştir.
Batı Trakya bölgesinde yaşayan Türkler, 1920’lerin başında gerçekleşen
Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi’nde kapsam dışı tutulmuş, akabinde imzala-
nan 1923 Lozan Barış Antlaşması ile birlikte üzerinde yüzyıllardır yaşadık-
ları topraklarının Yunanistan’a verilmesi sonucu Yunan vatandaşı olmuşlar
ve kendilerine resmi azınlık statüsü verilmiştir. Batı Trakya Türkleri, 1923
yılında günümüze Yunanistan’ın resmi olarak tanıdığı azınlık statüsüne sa-
hip tek topluluktur. Bireysel hakları dışında toplu bir şekilde kullanacakları
kolektif hakları da – Türkçe anadil eğitimi gibi – Lozan Barış Antlaşması
ve Yunanistan’ın taraf olduğu diğer ikili ve uluslararası anlaşmalarla koru-
ma altına alınmıştır. Buna rağmen 2013 itibariyle Batı Trakya Türkleri’nin
grup bazlı kolektif haklarından faydalanmaları konusunda yıllardır yaşanage-
len sorunlar 2013 itibariyle hala devam etmektedir. Batı Trakya’da kolektif
anlamda etnik Türk kimliği reddedilmekte, Azınlığa ait vakıflar hala Yunan
devleti tarafından atanan Azınlık mensupları tarafından yönetilmekte, 1990
yılından beri Türk Azınlığın seçtiği müftüler Yunan devleti tarafından resmi
müftü sıfatıyla tanınmamakta, iki dilli Azınlık ilkokul, ortaokul ve liselerinde
yıllardır yaşanan sorunlar bu okullardaki eğitim ve öğretim kalitesini olum-
suz yönde etkilemektedir.
1 Yrd. Doç. Dr., Trakya Üniversitesi
134 Balkanlar’daki Azınlıklar ve Siyasi Katılım: Batı Trakya Türkleri (Yunanistan) Örneği
Yüzölçümü 8575 kilometre kare olan Batı Trakya bölgesi toplam 3 ilden
oluşmaktadır: Rodop, İskeçe ve Meriç. Bu illerin merkez şehirleri sırasıy-
la Gümülcine, İskeçe ve Dedeağaç’tır. Bölgedeki toplam nüfusu son resmi
verilere göre 369.430’dur (Devlet İstatistik Kurumu 2011). Bu rakamın yak-
laşık 150.000’i Türklerden oluşmaktadır.
2
Böylece bölgedeki Türk nüfusu,
11.000.000’luk ülke nüfusunun yüzde 1-1,5’ine denk gelmektedir. Bölgedeki
iki temel demografik unsuru oluşturan Türkler ve Yunanlılar, genelde sadece
Türklerin veya Yunanlıların yaşadıkları yerlerde ikamet etmektedir. Büyük
şehir veya ilçelerde bir arada yaşayan Türkler ile Yunanlılar arasında genel
olarak karma evlilikler çok azdır. Tarım ve hayvancılık, geçmişte olduğu gibi
günümüzde de Türk Azınlığın temel geçim kaynağını oluşturmaktadır. Bunun
yanında Türklere ait küçük ölçekli yatırımlarda da son yıllarda bir artış göz-
lemlenmektedir.
Batı Trakya hakkında kısa bir giriş sonrasında, bu çalışmanın ana temasını
oluşturan Batı Trakya Türkleri ve siyasi katılım konusu genel ve yerel seçim-
ler olmak üzere iki alt başlıkla incelenecektir. Bu incelemenin ışığı altında
elde edilen bulgular genel bir sonuca bağlanacaktır.
Batı Trakya Türkleri ve Genel Seçimler
1923’ten günümüze olan süreçte ülke genel seçimlerinin birçoğunda Türk
Azınlık milletvekilleri Yunan Parlamentosu’na girmeye hak kazanmışlar-
dı. 1920’li yıllarda Venizelos hükümeti kısa bir süreliğine de olsa ülkedeki
azınlıklar için özel kontenjan oluşturmuş, bu bağlamda 1923, 1928, 1932 ve
1933 Parlamento seçimlerinde Batı Trakya Türklerinden vekiller seçilmiştir
(Tsitselikis 2012:216). 1930’lu yıllardan günümüze gelinen süreçte ise Batı
Trakya Türkleri genellikle Yunanistan’ın büyük ölçekli partilerinden aday
gösterilerek milletvekili olmuşlardır. Yine de 300 kişilik Yunanistan Mecli-
2 1951 yılında günümüze nüfus sayımlarında dil veya din kriteri bulunmaması sebebiyle
bölgede yaşan Müslüman Türkler hakkında kesin bir resmi rakam bulunmamaktadır.
Dostları ilə paylaş: |