60
–
Həə, – miss Bird dedi. O yenə də Linanı süzdü. – Ceffersonda heç bir tanıĢı yoxdu?
– O burda heç kəsi tanımır, – Bayron dedi. – Onun bütün tanıĢları Alabamadadır. Mister
Berç sabah, yəqin ki, gəlib çıxar.
–
Həə, – miss Bird dedi. – Bəs siz harda yatacaqsınız? – Amma cavabı gözləmədi. – YaxĢı,
onda mən bu gecə ona öz otağımda yer açaram. Əgər o etiraz etmirsə.
–
Çox gözəl. – Bayron dedi. – Lap yaxĢı.
ġam yeməyinə çağırılanda Bayron artıq hazır idi. O, arada imkan tapıb miss Birdlə təklikdə
danıĢa bilmiĢdi. Bunun üçün uydurduğu yalan əvvəlkindən də uzun idi. Ancaq lazım olmadı;
çünki gizlətməyə çalıĢdığı Ģeyin özü özünü gizlətdi.
– Süfrə arxasında kiĢilər bu barədə danıĢacaqlar, – miss Bird dedi. – Elə bilirəm ki, bu
vəziyyətdə olan bir qadın (özü də Berç soyadlı ərini axtaran bir qadın o öz-özünə istehzayla
qeyd etdi) kiĢi əxlaqsızlığı barədə artıq heç nə eĢitməsə yaxĢıdı. Onu gec gətirərsiniz, kiĢilər
yeyib qurtarandan sonra.
Bayron elə də elədi. Lina yenə iĢtahla yedi, elə o cür iĢtahla da, yeməyini yeyib
qurtarmadan, elə süfrədəcə mürgüləməyə baĢladı.
– Bu qədər gəzmək adamı yaman yorur, – o izah etdi.
–
Get, qonaq otağında otur, mən də onacan sənə yer açım, – miss Bird dedi.
–
Mən də sizə kömək eləmək istəyirəm, – Lina dedi. Amma hətta Bayron belə onun bunu
istəmədiyini aydın görürdü: ayaq üstə zorla dayanmıĢdı, yuxu onu basırdı.
–
Get, qonaq otağında otur, – missis Bird dedi. – Elə bilirəm ki, mister Banç da bir-iki
dəqiqəliyə yanında durmaqdan imtina etməz.
–
Mən onu tək qoymağa qorxurdum, – Bayron deyir. Stolun o baĢında Haytauerin heç tükü
də tərpənmir. – Bax, elə biz orda oturub gözləyəndə, hər Ģey üzə çıxıb, elə onda Braun Ģerifin
kabinetində hər Ģeyi – özü haqda, Kristmas, viski və sair haqda hər Ģeyi açıb danıĢıb. Ancaq viski
məsələsi camaat üçün yeni Ģey deyil, Kristmas onu özünə caladığı vaxtdan bəri hamı az-çox bu
barədə nəsə eĢidib. Mən bilən, adamlar bircə buna məəttəl qalıblar ki, niyə o məhz Braunu
özünə iĢ ortağı seçib. Bəlkə, ona görə ki, taylı təkcə tayını tapmır, həm də o öz tayından yayına
bilmir. Hətta onların bircə ümumi cəhəti olanda belə; çünki oxĢar cəhətlərə malik olan bu iki
adam da bir-birindən çox fərqlidi. Kristmas qanunu ona görə pozur ki, çoxlu pul qazanmaq
istəyir, Braun isə qanunu ona görə pozur ki, nə elədiyini baĢa düĢməyə ağlı çatmır. O gecə
bərbərxanada Braun sərxoĢ halda nəsə zəvzəyərkən, Kristmas elə buna görə özünü ora yetirən
kimi onu dərhal ordan çıxarıb. Mister Maksi soruĢub: “Sizcə, onun orda özü haqda, o biri haqda
az qala, açıb deyəcəyi Ģey nə ola bilər?” Kapitan Mak-Lendon cavab verib: “Mən, ümumiyyətlə,
bu barədə düĢünmürəm”, onda mister Maksi deyib: “Sizcə, onlar doğrudanmı spirt dolu yük
61
maĢınını qarət ediblər?” Mak-Lendon da ona belə cavab verib: “Əgər sizə desələr ki, Kristmas
deyilən bu oğlan həyatında bundan ağır cinayət törətməyib, bu sizə təəccüblü gəlməz?”
Dünən axĢam Braun məhz bunları danıĢıb. Ancaq bunlardan hamının xəbəri var.
Camaat çoxdan deyirdi ki, onların bu əməlləri barədə miss Berdenə xəbər vermək, hər halda,
pis olmaz. Ancaq elə bilirəm ki, heç kimin ora getməyə həvəsi olmayıb, axı kim bilirdi ki,
gedib ona xəbər verəndən sonra bu iĢin axırı necə qurtaracaq? Mən bilən, yerlilərdən heç kəs
ömründə o qadının üzünü görməyib. Doğrusu, heç mən özüm də o köhnə evə getmək
istəməzdim; axı heç kim onun evinə getməyib, yalnız arabayla yoldan ötənlər bəzən onu həyətdə
nəyləsə qurdalanan görüblər, onda da əynindəki paltar, baĢındakı ləçək o qədər nimdaĢ olurmuĢ
ki, heç zənci qadınlar belə onları geymək istəməzmiĢ. Bəlkə də, özü bilirmiĢ. Bəlkə, heç
əleyhinə də deyilmiĢ, axı o, Ģimallıdı və sairə. BilsəymiĢ, kim bilir, bunun axırı necə qurtarardı.
Bir sözlə, yatağa girənəcən onu tək qoymaqdan qorxurdum. Dərhal, elə o gecə sizin
yanınıza gəlmək istəyirdim. Ancaq onu tək qoymaqdan qorxurdum. KirayəniĢinlər hələ
dəhlizdən yığıĢmamıĢdılar, fikirləĢirdim ki, onların hansısa birdən bu barədə söhbət açar, hər
Ģeyi açıb ona deyər; çünki onların artırmada toplaĢıb bu barədə danıĢdıqlarını özüm də eĢitdim,
o isə matdım-matdım üzümə baxırdı, sifətindən görünürdü ki, yenə də yanğın barədə nəsə
soruĢmaq istəyir. Buna görə də onu tək qoymağa qorxurdum. Qonaq otağında oturmuĢduq,
gözlərindən yuxu tökülürdü, mənsə elə hey o oğlanı hökmən tapacağımı deyirdim; deyirdim ki,
gedib tanıĢ keĢiĢlə bu haqda danıĢmaq lazımdır, bu iĢdə o bizə kömək eləyə bilər. Elə hey mən
danıĢıram, o isə gözləri yarıyumulu halda oturub, bilmir ki, mən onun bu oğlanla evli olmadığını
artıq bilirəm. Elə bilir ki, hamını aldadıb. Sonra soruĢur ki, haqqında danıĢmaq istədiyim adam
necə adamdır, mən də cavab verirəm, o isə hələ də gözləri yarıyumulu halda oturub, fərqində
deyil, nəhayət, ona deyirəm: “Siz mənim dediklərimin heç birini eĢitmədiniz,” – bu an, sanki,
silkinib özünə gəldi, düzdür, gözlərini açmadı, amma soruĢdu: “O hələ də kəbin kəsə bilir?”
Deyirəm: “Nə? Nə kəsə bilir?” – “Yəni, o əsl keĢiĢdir? – deyir. – Adamlara kəbin kəsib onları
evləndirə bilir?”
Haytauer yerindən tərpənmir. Stolun arxasında oturub, belini dimdik tutub, əllərini
paralel Ģəkildə kreslonun qoltuqları üstünə qoyub. Pencəyi əynində yoxdur, köynəyi də
yaxalıqsızdı. Sifəti çox arıq, həm də sallaqdı; gicgahları çallaĢmıĢ daz kəllə qutusunun içindən,
bir cüt tərpənməz parlaq eynək ĢüĢənin arxasından, elə bil, bir-birinin üstünə qoyulmuĢ iki sifət
baxır. Stolun arxasından görünən gövdənin bir hissəsi qıcqırıb daĢmıĢ xəmir kimi yanlara
yayılıb, oturmaqdan piy basıb, lırtlaĢıb, eybəcər hala düĢüb. O, birdən gərilir; nədənsə ehtiyat
etdiyi, nədənsə yayınmaq istədiyi indi açıq-aĢkar sifətinə yazılıb.
– Bayron, – deyir, – Bayron, siz mənə nə danıĢırsınız?