199
Ultrabinafsha nurlari yutiladigan gaz analizatorlarida havodagi simob bug‘lari
konsentrasiyasini, xlor, vodorod sulfid, azot qo‘shoksidi va boshqa moddalarning
konsentrasiyasini o‘lchashda qo‘llaniladi.
Ultrabinafsha nurlarning manbai simobli lampalar bo‘lib, ular chiqargan
nurlarning ko‘p qismi ultrabinafsha nurlar bo‘ladi. Nurlanishni qo‘shimcha
monoxromatlash uchun shisha svetoforlardan foydalaniladi, ular tahlil qilinayotgan
modda yutilishining maksimumi vaziyatiga qarab tanlanadi.
Ultrabinashfa nurlanishni elektr signaliga aylantirish uchun fotoelementlar va
fotorezistorlardan foydalaniladi.
Amalda ultrabinafsha nurlarni yutadigan elektr kompensasiyali ikki nurli gaz
analizatorlari, optik kompensasiyali gaz analizatorlari, shuningdek, bevosita
o‘lchaydigan, ultrabinafsha nurlarni yutadigan bir nurli gaz analizatorlari ham
ishlatiladi.
6.6-rasmda bir nurli ultrabinafsha nurlarni yutadigan gaz analizatorning blok-
sxemasi ko‘rsatilgan. Asbobda bitta manba 1 va bitta foto qabul qilgich 8 bor.
Manbaning nurlanishini elektr dvigatel 2 aylantiradigan obtyurator 3 uzadi va u
qarama-qarshi fazalarda o‘zgaradigan ikkita bir xil oqimga bo‘linadi. Bu oqimlarning
har qaysisi tegishli optik yorug‘lik filtri — ish filtri 5 va taqqoslash filtri 6 dan o‘tadi.
Filtrlarning shaffoflik polosalari berkitilmaydi va f
1
, f
2
chastotalar chegarasida
to‘plangan. Nurlarning filtrlangan oqimlari ish kyuveti 7 dan o‘tadi, bu kyuvet orqali
nurlanishni f
1
chastotada yutadigan tahlil qilinayotgan gaz kyuvet 7 ga haydaladi,
so‘ngra oqim umumiy nur qabul qilgichga keladi. Kyuvet 7 da tahlil qilinayotgan,
komponent bo‘lmaganida ish va taqqoslash oqimlarining jadalligi nolni rostlash
6.6 –
расм
Dostları ilə paylaş: