201
Dissosiasiyalangan molekulalar soni kamayishi natijasida
eritmaning elektr
o‘tkazuvchanligi yutilgan komponent miqdoriga mutanosib ravishda kamayadi.
YUtuvchi eritmalar tahlil qilinayotgan komponent bilan qaytmas reaksiyaga kirishi
natijasida asbob kanalchalarining devorlarida hamda o‘lchash elektrodlarida
cho‘kmalar hosil bo‘ladi, bu esa o‘lchash natijalarini xato ko‘rsatadi va
komponentlarning
mikrokonsentrasiyalarini
aniqlashda
gaz
analizatorlaridan
foydalanishni cheklab qo‘yadi.
Konduktometrik
o‘lchashlar
uchun
o‘lchanayotgan
komponent
absorbsiyasining qaytar reaksiyalaridan
ham foydalanish mumkin; ularning
afzalliklari: reaksiyalarda cho‘kmalar absorbsiyalanmaydi va yutuvchi eritmalarning
regenerasiyalanish imkoni bor. Biroq, ko‘pgina
hollarda bunday yutuvchi
eritmalarning tanlash darajasi kam bo‘ladi.
6.7- rasmda konduktometriya prinsipida ishlaydigan gaz analizatorning sxemasi
keltirilgan. Tahlil qilinadigan gaz kapillyar naycha 1 orqali o‘tadi va reaksiya
boradigan idish 2 hamda chulg‘amli naycha 3
ga beriladi, u erda aniqlanadigan
komponent o‘zgarmas tezlikda berib turiladigan elektrolit eritmasi bilan
absorbsiyalanadi. SHundan keyin elektrolit eritmasi bir juft elektrodlari 5
turgan
o‘lchash yacheykasidan o‘tadi, gaz fazasi esa gaz analizatoridan naycha 6 orqali
chiqariladi. Taqqoslash elektrodlari 7 naychada turadi, bu naycha orqali elektrolitning
yangi eritmasi beriladi.
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
202
SHunday
qilib,
gaz
analizatorlarida
elektrolit
eritmasining
elektr
o‘tkazuvchanligi
o‘lchanayotgan
komponent
absorbsiyalanguncha
va
absorbsiyalangandan keyin o‘lchanadi. O‘tkazuvchanlik qiymatlaridagi farqlar
aniqlanadigan komponentning ikkilamchi asbob 8 yordamida o‘lchanadigan
konsentrasiyasiga mutanosib bo‘ladi. Elektroliz vaqtida cho‘kmalar hosil bo‘lishining
oldini olish uchun yacheyka elektrodlariga o‘zgaruvchan
kuchlanish beriladi, keyin
bu kuchlanish to‘g‘rilanadi.
Elektr o‘tkazuvchanlikni o‘lchashga asoslangan gaz analizatoridan O
2
, CO
2
,
H
2
S, SO
2
, NH
3
, suv bug‘i va boshqa komponentlarni
tahlil qilishda foydalanish
mumkin.
Dostları ilə paylaş: