212
6.14-rasmda gazlar aralashmasining komponentlarga gaz absorbsion usulda
xromatografik ajralishining prinsipial sxemasi ko‘rsatilgan. Gaz aralashmasining
uchta A, B, va V eltuvchi gaz yordamida uzun yupqa naycha — ajratish kolonkasi
komponentlaridan tarkib topgan namunasi (6.14-rasm, a) orqali siqib chiqariladi,
naycha spiral tarzida bukilgan va absorbent bilan to‘ldirilgan bo‘ladi.
Aralashma komponentlari turlicha absorbsiyalangani sababli ularning
kolonkada harakatlanishi turlicha sekinlashadi. Ayni komponent molekulalari qancha
ko‘p adsorbsiyalansa, ularning kechikishi shuncha katta bo‘ladi, va aksincha. Uning
uchun aralashmaning ayrim komponentlari kolonkada turlicha tezlikda harakatlanadi.
Ma’lum vaqtdan keyin (614-rasm, b) birinchi bo‘lib kam absorbsiyalangan V
komponent, undan keyin komponent B va nihoyat, eng ko‘p absorbsiyalangan va shu
sababli boshqalariga qaraganda sekinroq harakatlanadigan A komponent ketadi.
Keyingi vaqt oraliqlarida komponentlarning harakatlanish tezligi turlicha
bo‘lganligi .tufayli komponentlar to‘la ajraydi (6.14-rasm, v) va xromatografik
kolonkadan ketma-ket yo eltuvchi gaz yoki eltuvchi gaz — komponentdan iborat
binar aralashma chiqadi.
Ko‘p komponentli gazni tahlil qilishda komponentlar kolonkadan ularning
molekulyar massalari ortib borishi tartibida chiqadi. Komponentlar ajralishining
ma’lum o‘zgarmas sharoitlarida (harorat, eltuvchi gaz capfi, absorbentning xossalari
va h.) har qaysi komponentning ayni xromatografik kolonkadan o‘tish vaqti,
6.14 –
расм
.
Газ
Dostları ilə paylaş: 
