Umumiy o'rta ta'lim maktabi direktori: Farg ona

3. «Moabit daftari»ning yaratilish tarixini so‘zlab bering.
4. Bu qo‘lyozmaning taqdiri qanday kechgan ekan?
5. «lshonma» she'rida shoiming qanday kechinmalari badiiy ifodasini
topgan?
XI-Yangi mavzu bayoni:
Muhammadsharif Gulxaniy XVI11 asr oxiri — XIX asrning 20-yillarida
Q o‘qonda yashab ijod qilgan mashhur masalnavis adib va hassos shoirdir.
Jo‘shqin fe'lligi va olovqalbligi tufayli o ‘ziga Gulxaniy taxallusini tan-
lagan. Keyinchalik sh e’rlarida Jur'at taxallusini ham q o‘llagan. Bizgacha
uning o ‘zbek va tojik tillaridagi 12 g'azali, Qo^qon xoni Amir Umarxonga
bag‘ishlangan 1 qasidasi va «Zarbulmasal» asari yetib kelgan.
Gulxaniyning hayoti, asosan, Q o ‘qon va Namanganda kechgan. U
tirikchilik vajidan hammomda o 4 yoquvchi ham b o ‘lgan, Q o‘qon xoni
Amir Olimxon navkarlari safida xizmat ham qilgan (1801—1810-yiIlar).
Mustaqil mutolaa y o i i bilan mumtoz adabiyotni o ‘qib o ‘rgangan. Olim­
xon vafotidan keyin taxtga o ’tirgan Amir Umarxon (shoir Amiriy) Gulxa-
53

---

niyni saroy shoirlari davrasiga jalb etgan. U ko‘proq oddiy insonlarga
manzur boiadigan she’rlar. hajviy asarlar bitgan.
Gulxaniy o ‘zbek va tojik tillarida yaratgan «Barmog‘im», «Ey, to'ti»,
«Lola ko'ksidek bag'rim...» singari g'azallarida link qahramonning ruhiy
kechinmalari ta'sirli ifoda etilgan. Uning «Bideh» (bergil, ber menga)
radifli g'azalida o'zining navkarlik davridagi o g ‘ir hayoti tasvirlanadi.
Mazkur asarda m uallif katta ijtimoiy masalalami — o ‘z davrining harbiy
tartibi, rasm-riisumlari. navkarlar hayotini ta’sirli misralarda bayon etgan.
G kazalning lirik qahramoni obrazi um um lashm a obraz darajasiga