Umumiy yer bilimi


Kutb yulduziga karab oriyentirovka kilish usuli



Yüklə 380,23 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/36
tarix17.06.2023
ölçüsü380,23 Kb.
#117571
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   36
Umumiy yer bilimi

 
Kutb yulduziga karab oriyentirovka kilish usuli. 
 
Kechasi xavo ochik bulsa, kutb yulduziga karab xam gorizont tomonini 
aniklash mumkin. 
Chunki Kutb yulduzi doimo gorizontning shimoli tomonida turadi. Kutb 
yulduzini topish yuli kuyidagichadir. Kutb yulduzi besh ogayni (yetti karokchi , 
Katta ayik) turkimidagi ikki chetki yulduzlar orkali xayolimizda tugri chizik 
utkazamiz. Sungra bu yulduzlar orasidagi masofadan besh marta uzok masofa 
ulchanadi va ana shuni Kutb yulduziga kelib takaladi. 
 
Kompas yordamida gorizont tomonlarini aniklash. 
 
Eng oson usul xisoblanadi. Kompas eramizdan avvalgi uchinchi asrda Xitoyda 
ixtiro kilingan. Kompas doira shakldagi kutichadan iborat bulib, uning markaziga 
utkir uchli igna ustiga magnitlangan strelka urnatilgan. Bu strelka igna ustida erkin 
aylanadi.Kuticha tagiga gorizont tomonlarini kursatuvchi xarflar katta S ( sever 
shimol ), V (vostok-shark), YU(Yug-janub), Z (zapad- garb) yozilgan va O Odam 
360 gacha bulgan gradus bulaklari chizilgan. Kompasdan kechasi xam foydalanish 
uchun uning magnit strelkasi xamda gorizont tomnlarini kursatuvchi xarflar 
fosforlangan. 
Kompas yordamida gorizont tomonlarini aniklash uchun kuydagilarga amal kilish 
kerak. 
A) Kompasni tekis joyga yok kaftga kuyib strelkasini bushatib kerak. Magnit 
strelkasi tebrana-tebrana tuxtaguncha kutib turish zarur. 


20 
B) Magnit strelkasining uchinchi shimolni kursatuvchi «S» (shimol) xarfining 
ustida tuxtalguncha kadar kompas kutichasini asta aylanarok. Magnit strelkasi 
tebrana-tebrana tuxtaguncha kutib turish zarur.
V) Magnit strelkasining uchini shimolni kurstuvchi «S» (shimol) xarfining ustida 
tuxtalgunga kadar kompas kutichasini asta aylantirish kerak:
G) Kompas magnit strelkasining uchini shimolni kursatuvchi «S» xarfiga 
tugirlangach, gorizontning boshka tomonlarini xam bemalol aniklash mumkin. 
A) Tog tepaliklarining janubiy yon bagirlarida kor erta eriydi usimliklar esa shimol 
tomonga karaganda erta kukaradi va sargaya boshlaydi: 
B) Yakka turgan daraxtning shoxi va barglari janub tomonda kalin , shimol 
tomonda, aksincha siyrak buladi. 
G) Kesilgan daraxtning tunkalaridagi uning yoshini kursatadigan xalkalar 
tunkaning janubiy kismida kengrok, aksincha shimol tomonida ensizrok buladi. 

Yüklə 380,23 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə