Universiteti geologiy a-geografiy a fakulteti

UO ‘K:  902.01(075.8)
 
KBK:  26.33ya73
ISBN 978-9943-6690-2-4
I f  '  . 
©  Kushakov A.R.
© «Tafakkur avlodi», 2020

---

К I R I S H
«Stratigrafiya»  fanining  amaliy  m ashg‘ulotlari  uchun  m o‘ljal- 
langan  ushbu  qo‘llanma  eng  avvalo  universitet va  institutlarning yer 
haqidagi  fanlardan  bilim  beruvchi  fakultetlari  talabalari  uchun 
tayyorlangan
Geologiyaning  fundamental  qismi  sifatidagi  «Stratigrafiya»  fani 
cho‘kindi  tog‘  jinslarining  hosil  bo ‘lishi  ketma-ketligi  va  shu  bilan 
bog‘liq  bo ‘lgan  qatlamlanishning  o ‘ziga  xos jihatlari,  qatlamlarning 
moddiy  tarkibi,  y a ’ni  yerning  cho‘kindi  qavati  va  uning  alohida 
geostrukturalari  geologik  tuzilishining  umumiy  qonuniyatlarini 
o ‘rganadi.
Ushbu qo ‘llanma ikki qismdan  iborat.  Birinchi  qism fatsial  tahlil 
va  paleogeografik  sharoitlarni  tiklash  masalalariga  bag‘ishlangan. 
Bunda  stratigrafik  ustun  tuzish  va  tavsiflashning  amaliy  ko‘nik- 
malariga  ega  bo‘lish,  yer  p o‘stining  vertikal  harakatlari  kesishini 
tiklash  maqsadida  stratigrafik  ustunni  tahlil  qilish,  tadqiqot 
hududining  litologik-fatsial  kesmalarini  va  litologik-paleogeografik 
xaritasini  tuzish  amallari  bajariladi.  Bundan  tashqari  q o‘llanmaning 
m azkur  bo‘limida  fatsial  tahlil  qilishning  asosiy  qoidalari  bayon 
qilingan, cho‘kindi  to g‘ jinslarining hosil  bo‘lishi  bilan  bog‘liq holda 
ularda  yuzaga  keluvchi  strukturaviy  va  teksturaviy  belgilar,  qatlam 
yuzasida  saqlanib  qolgan  belgilar  va  izlar,  hozirda  yashayotgan  va 
geologik  o ‘tmishda  qirilib  ketgan  turlicha jonivorlar  va  o ‘simliklar 
organizmlarining hayot tarzi va yashagan  muhiti haqidagi  m a’lumot­
lar  keltirilgan.  Dengiz  havzalarining  litoral,  sublitoral,  psevdoa­
bissal,  batial  va  abissal  deb  ataluvchi  bionomik  zonalari  belgilari 
k o ‘rsatilgan.
Ikkinchi  bo‘limda  fatsial  tahlil  qilish  va  paleogeografik 
sharoitlarni  tiklash  b o ‘yicha  to ‘rtta  amaliy  topshiriqlarni  bajarish 
uchun  uslubiy  ko ‘rsatmalar  keltirilgan.  Tog‘  jinslarining  moddiy 
tarkibi,  qatlamlanishning  o ‘ziga  xos jihatlari,  mineral  q o ‘shilmalar, 
to g ‘  jinslari  v^  qatlamlar  o‘rtasidagi  o‘zaro  munosabatlar,  ularning 
yoshi,  qatlamlarda  tosh  qotgan  holda  saqlanib  qolgan  organizmlar 
kompleksi  va  qatlamlar  qalinliklari  kabi  yuqorida  aytib  o ‘tilgan 
amaliy  topshiriqlarni  bajarishga  asos  bo‘luvchi  daliliy  materiallar 
keltirilgan.
з

---