Universiteti xabarnomasi

 
~ 29 ~ 
ISSN:
2181-1695 
OAK: 
01-08/1819/6
 
www.herald.kokanduni.uz
 
 QURILISH MATERIALLARI SANOATI AKSIYADORLIK JAMIYATLARIDA KORPORATIV BOSHQARUV 
MEXANIZMI SAMARADORLIGINI OSHIRISH
Dexkanov Sherzod Abdumutalibovich, 
Fargʻona politexnika instituti Korrupsiyaga qarshi 
kurashish “komplayens nazorat” tizimini boshqari
sh bo
ʻlimi boshligʻi.
e-mail: [e-mail] , [phone]. 
MAQOLA HAQIDA
 
ANNOTATSIYA
 
Qabul qilindi: 
24-mart 2023-yil
Tasdiqlandi: 
26-mart 2023-yil
 
Jurnal soni: 
1
 
Maqola raqami: 
7 
DOI: 
https://doi.org/10.54613/ku.v6i6.242
 
Maqolada qurilish materiallari sanoati korxonalarini boshqarishning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmini 
takomillashtirish, uning elementlarining oʻzaro bogʻliqligini yaxshil
ash, ushbu sohada faoliyat 
yuritayotgan korxonalarning ishlab chiqarish samaradorligini oshirish masalalari muhokama qilindi. 
Maqola maqsadi sifatida qurilish materiallari sanoati aksiyadorlik jamiyatlarida korporativ 
boshqaruv mexanizmi samaradorligini os
hirish boʻyicha ilmiy oʻrganishlar olib borish va ilmiy takliflar 
shakllantirish olingan. Maqolada ilmiy mushohada, tahlil va sintez, taqqoslash, ekspert baholash 
usullaridan foydalanilgan. Tadqiqotning amaliy natijalaridan qurilish materiallari sanoati aksiyadorlik 
jamiyatlarida korporativ boshqaruv samaradorligini oshirishga narx, kredit v
a soliq omillarini taʼsiri 
aniqlashda foydalanish mumkin. 
KALIT SO‘ZLAR/
 
Ключевые слова/ 
keywords
 
oliy taʼlim muassasalari, bitiruv malakaviy 
ish, malakali kadrlarini tayyorlash, ilmiy 
rahbar, bitiruvchi, mutaxassislik sohasi, 
yakuniy ish. 
Kirish.
Jahonda qurilish sanoati aksiyadorlik jamiyatlarida 
korporativ boshqaruv mexanizmi samaradorligini oshirish hamda ular 
faoliyatiga innovatsiyalarni qoʻllash, boshqaruvnin
g zamonaviy 
usullaridan foydalanish iqtisodiy taraqqiyotning asosiy vositalaridan 
bir
iga aylanmoqda. “COVID
-19 ning global qurilish sanoati bozor 
qiymatiga taʼsiri boʻyicha soʻngi hisob
-
kitoblarga koʻra, 2019
-yilga 
nisbatan 6% ga yaqin pasayish va har yili 
yillik oʻsish 2020
-yilga nisbatan 
1,2% ga oʻsish kutilmoqda. Shuningdek, qurilish sa
noati uchun 2019-
yilda binolar sohasidagi energiya samaradorligiga global sarmoya 2 
foizga oshib, taxminan 152 mlrd. dollarni tashkil etgan” 
(Dexkanov 
2021)
. Bu esa, jahon
da oʻz navbatida qurilish materiallari sanoati 
aksiyadorlik 
jamiyatlarida 
korporativ 
boshqaruv 
mexanizmi 
samaradorli-gini oshirib borishidan dalolat beradi. 
Jahonda qurilish materiallari sanoati aksiyadorlik jamiyatlarida 
korporativ boshqaruv mexanizmi samaradorligini oshirishga qaratilgan 
keng qamrovli ilmiy tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Xususan, qurilish 
materiallari sanoati aksiyadorlik jamiyatlarida korporativ boshqaruv 
tizimini xalqaro standart va tamoyillar asosida takomillashtirish, uni 
modellash
tirish va unga taʼsir etuvchi omillar oʻrtasidagi bogʻliqlikni 
aniqlash, 
iqtisodiy 
samaradorlikni 
oshirishda 
boshqaruvning 
moslashuvchan va samarali usullari sinteziga asoslangan innovatsion 
yondashuvlarni joriy etishga alohida eʼtibor qaratilmoqda. Qurili
sh 
materiallari sanoati aksiyadorlik jamiyatlarida korporativ boshqaruv 
mexanizmi samaradorligini oshirish imkonini beruvchi asosiy omillarni 
boshqarish 
orqa
li 
iqtisodiy 
oʻsishni 
taʼminlash 
hamda 
raqobatbardoshligini oshirish borasida ilmiy tadqiqotlar olib 
borilmoqda.
Oʻzbekistonda soʻnggi yillarda qurilish materiallari sanoati 
aksiyadorlik 
jamiyatlarida 
korporativ 
boshqaruv 
mexanizmi 
samaradorligini oshirish jarayonlarini jadallashtirish borasida keng 
koʻlamli islohotlar amalga oshirilmoqda. 2021
-yil 1-i
yun holatiga koʻra 
qurilish sohasidagi korxona va tashkilotlar soni 43,3 mingtaga, oʻtgan 
yilning s
hu davriga nisbatan 5 mingtaga koʻpaygan. Qurilish korxona
lari 
umumiy sonining 56,9% bino va inshootlarni, 9,9% fuqarolik 
obyektlarini, 33,2% ixtisoslashtirilgan qurilish ishlarini qurilishiga teng 
boʻlgan 
(2).
Shunga koʻra, qurilish materiallari sanoati sohasida 
“korporativ boshqaruvning zamonaviy standart va us
ullarini joriy etish, 
korxonalarni 
strategik 
boshqarish-da 
aksiyadorlarning 
rolini 
kuchaytirish” 
(4),
“korporativ huquqni rivojlantirish va korporativ 
boshqaruvning zamonaviy tamoyillarini xalqaro tajribani inobatga olib 
joriy etish” 
(5)
boʻyicha ustuvor v
azifalar belgilangan. Ushbu 
vazifalarning samarali hal etilishi aksiyadorlik jamiyatlarida korporativ 
boshqaruvi samaradorligini oshirish xalqaro standartlar asosida 
takomillashtirishni taqozo etadi.