University of management and future technologies elekromagnit induksiya

UNIVERSITY OF MANAGEMENT AND FUTURE TECHNOLOGIES

ELEKROMAGNIT INDUKSIYA VA UNING NAMOYON BO‘LISHI. MODDALARDAGI MAGNIT MAYDONI. MAGNIT MAYDON ENERGIYASI

MASALALAR YECHISH UCHUN USLUBIY KO‘RSATMALAR

Magnit maydonida joylashgan kontur to‘g‘risidagi masalalarni echishda konturni kesib o‘tayo‘tgan magnit oqimini topish kerak. Bu oqim vaqt funksiyasi bo‘lib, undan vaqt boy’icha olingan hosila E.Yu.K. ga teng bo‘ladi. Induksion tok yo‘nalishini va E.Yu.K. yo‘nalishini bevosita keltirilgan formuladan yoki Lents qonunidan topish mumkin. Birinchi normal yo‘nalishini tanlab olish kerak. Bu magnit oqimi yo‘nalishini va uning xosilasi ishorasini belgilaydi.

Masalalarni yechish jarayonida, elektromagnit induksiya bilan bog‘langan hamma hodisalarni aniq tahlil qilish zarur. Induksion tokni hosil bo‘lishi, bevosita sharoitni o‘zgarishiga va o‘tkazgichning harakatiga ta’sir qiladi. Masala sharti bo‘yicha berilgan kattaliklar o‘zgarmay qolishi, demak bunda tashqi kuchlar ta’siri mavjuddir.
Ferromagnetiklar bo‘lmagan holda o‘zinduksiya va o‘zaroinduksiya koeffitsentlarini aniqlashda, ular tok kuchiga bog‘liq bo‘lmay, o‘tkazgichning geometrik shakliga bevosita bogliqligini har doim esda tutish kerak.
Ferromagnetiklar mavjud bo‘lgan holdagi masalalarni B=ƒ(H) funksiya grafigi yordamida yechiladi.



MASALALARNI YECHISH NAMUNALARI
1-masala.
Induksiyasi B=0.1Tl bo‘lgan bir jinsli magnit maydonida ν=10ayl/s chastota bilan N=1000 o‘ramli ramka tekis aylanmoqda. Ramka yuzasi S=150 sm². Ramka =30^o burchakka burilganda E.Yu.K. E_i ni oniy qiymati aniqlansin.
Echish:
Induktsiya E.Yu.K. E_i ning oniy qiymati elektromagnit induksiyaning asosiy tenglamasi bo‘lgan Faradey – Maksvell tenglamasidan topiladi:
_i=- (1)
bu yerda ψ – oqim tutilishi magnit oqimi Φ va bir biriga zich joylashgan o‘ramlar soni N bilan quyidagicha boglangan: ψ=NΦ. Bu ifodani (1) formulaga qo‘ysak, u
_i=-N (2)
ko‘rinishga keladi.
Magnit maydonida aylanayotgan ramkaning vaqtining t momentida kesib o‘tayotgan magnit oqimi quyidagicha aniqlanadi:
Φ=BScos t, (3)
bu yerda B – magnit induksiyasi, S – ramka yuzasi, – davriy chastota. (3) ifodani (2) ifodaga qo‘ysak quyidagi formulaga kelamiz. E_i=NBS sin t (4). Davriy chastota aylanish chastotasi bilan quyidagicha bog‘langan: =2 . Uni (4) formulaga qo‘yib
_i=2π· ·N·B·S·Sin t (5)
ifodaga kelamiz. (5) formulaga kattalik qiymatlarini SI- xalqaro birliklar tizimiiga qo‘yib hisoblash ishlarini bajaramiz.
_i=2·3.14·10·10³·0.1·1.5·10^-2·0.5V=47.1 V.
[ _i] =s^-1Tl·m²= = = =V.